سەربيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى توميسلاۆ نيكوليچپەن سۇحبات
– قۇرمەتتى پرەزيدەنت، وتكەن جىلى ءسىز رەسمي ساپارمەن قازاقستاندا بولدىڭىز. ءسىزدىڭ رەسمي ساپارىڭىز كەزىندە قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتار قالاي جۇزەگە اسۋدا؟ قازىرگى ساتتە قانداي دا ءبىر ناقتى ناتيجەلەر بار دەپ ايتۋعا بولا ما؟
– دوستاس ەل قازاقستانعا ساپار ءاركەز مەنىڭ ەسىمدە قالاتىن ساپارلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. قازاقستان حالقىنىڭ قوناقجايلىلىعى مەن پرەزيدەنت نازاربايەۆ كورسەتكەن شىنايى دوستىق ءىلتيپات مەنىڭ جۇرەگىمدە جانە سەربيانىڭ بۇكىل ازاماتتارىنىڭ جۇرەگىندە ايرىقشا ورىن الاتىن ناعىز قۇندىلىق بولىپ سانالادى. ءبىز پرەزيدەنت نازاربايەۆپەن بارلىق سالاداعى ىقپالداستىقتىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار مەن شارتتاردى بەلگىلەدىك. ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردى جاپپاي دامىتۋعا قوسقان جەكە ءوزىنىڭ زور ۇلەسى جانە كۇشتى ساياسي قولداۋى ءۇشىن مەن 2013 جىلى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى سەربيا رەسپۋبليكاسىنىڭ لەنتاداعى وردەنىمەن ماراپاتتادىم.
مەن ءوز تاراپىمنان ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى، اسىرەسە، ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستار بولىگىندەگى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ جولىن بەرىك ۇستانامىن. پرەزيدەنت نازاربايەۆتىڭ ساپارىنىڭ جالپى ىنتىماقتاستىقتىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا قۋاتتى سەرپىن بەرەتىنىنە مەنىڭ سەنىءمىم مول. وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالارى ورتاق تاۋار اينالىمى كورسەتىپ وتىرعانداعىعا قاراعاندا، الدەقايدا زور ءمۇمكىندىكتەرگە يە. مەن ۇزاق مەرزىمدى، جوعارى جانە وندىرىستىك فورماداعى ىنتىماقتاستىقتى نەگىزگە الا وتىرىپ ءوزارا تاۋار اينالىمىنا جاتاتىن تاۋارلار قۇرىلىمىن كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزى زور دەپ ەسەپتەيمىن. ودان ارعى جەردە قارجى جانە بانكارالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ جانە ەكى ەلدە دە وكىلدىك جەلىلەرىن اشۋ قاجەتتىگى سەزىلەدى. بيزنەس-فورۋم ەكى ەلدىڭ كاسىپكەرلەرى اراسىنداعى وسىنداي ۋاعدالاستىقتاردى ناقتىلاۋ ءۇشىن مۇمكىندىك تۋعىزباق. ءبىز بۇرىنعىسىنشا قازاقستاننان تارتىلاتىن ينۆەستيسيالارعا، اتاپ ايتقاندا، سەربيا كومپانيالارىن جەكەشەلەندىرۋگە قاتىسۋعا، ستراتەگيالىق ارىپتەستىككە نەمەسە مۇناي-حيميا، اۋىل شارۋاشىلىعى، فارماسيەۆتيكا، تۋريزم سياقتى سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ وزگە دە كەز كەلگەن فورمالارىنا ءمۇددەلىمىز. بىزدە ءقازىردىڭ وزىندە ىنتىماقتاستىقتىڭ وسىنداي فورمالارىنىڭ بەلسەندىلىگىن ودان ءارى ارتتىرۋ ءۇشىن جاقسى نەگىز بولىپ تابىلاتىن تۇقىم مەن سەبۋ ماتەريالدارىن، اسىرەسە، جۇگەرى بۋداندارىن جەتكىزىپ بەرۋگە قاتىستى جاقسى تاجىريبە قالىپتاستى.
– قازاقستان مەن سەربيا اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 2015 جىلى 55 ميلليوننان استام دوللاردى قۇرادى. تاۋار اينالىمى كولەمىن ۇلعايتۋ ءۇشىن قانداي پەرسپەكتيۆالار بار؟
– بىزدەگى مالىمەتتەر بويىنشا، 2016 جىلدىڭ قاڭتار-ناۋرىزى كەزەڭىندە تاۋار اينالىمى 14 ميلليون دوللاردى قۇرادى، ال 2015 جىلى بۇل سوما 166 ميلليون دوللارعا جەتكەن بولاتىن. بۇل ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا تومەن، سوندىقتان دا ءبىز پرەزيدەنت نازاربايەۆپەن اراداعى اڭگىمەنىڭ ايتارلىقتاي بولىگىن ءبىزدىڭ ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ وسى سەگمەنتىن قالايشا جەءتىلدىرىپ، بەلسەندىرەك جۇرگىزۋ قاجەت دەگەن ماسەلەگە ارنايتىن بولامىز.
قازاقستاندا ءبىرقاتار سەربيالىق كومپانيالار جۇمىس ىستەيءدى جانە استانادا سەربيانىڭ ونەركاسىپ پالاتاسىنىڭ وكىلدىگىن اشۋ قاجەتتىلىگى كوزگە كورىنىپ تۇر. پرەزيدەنت نازاربايەۆتىڭ ساپارىنان كەيىن سەربيانىڭ ينۆەستيسيا سالۋ ءۇشىن سالىستىرمالى تۇردەگى ارتىقشىلىقتارىن قازاقستاندىق كومپانيالاردىڭ سەزىنەتىنىنە مەنىڭ سەنىمىم مول.
سەربيا تاماشا گەوگرافيالىق جاعدايعا يە، ەركىن ساۋدا تۋرالى كوپتەگەن كەلىسىمدەر، قولايلى كليماتتىق جاعدايلار، ايتارلىقتاي مينەرالدى رەسۋرستار مەن تۋريزم سالاسىندا زور الەۋەت بار. سەربيا ونەركاسىپتىڭ مۇناي-گاز سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ جونىندەگى قىزمەتتى باستاۋعا مەيلىنشە مۇددەلى، ونىڭ بارىسىندا مۇمكىندىكتەر مەن ىنتىماقتاستىقتى جۇزەگە اسىرۋ مودەلدەرىن انىقتاۋعا بولار ەدى.
– ۇزاق ۋاقىتتارعا دەيىن قازاقستان دسۇ-عا مۇشە بولا الماي كەلدى. سەربيانىڭ ءالى دە دسۇ-عا مۇشە ەمەس ەكەنىن نازارعا العاندا، ءسىزءدىڭ ءپىكىرىڭىزشە، قازاقستان دسۇ-عا مۇشە بولۋ ارقىلى قانداي ارتىقشىلىقتارعا قول جەتكىزدى؟
– دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى مۇشە-مەملەكەتتەردىڭ ۇكىمەتتەرىنەن عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، ەۋروپالىق وداق سياقتى كەدەندىك اۋماقتاردان دا تۇرادى. بۇل ۇيىمنىڭ ماڭىزدىلىعى مۇشە-مەملەكەتتەر ءۇشىن ەو تاراپىنان بەلگىلەنگەن، ءوز كەزەگىندە كەپىل بولىپ تابىلاتىن ساۋدا شەڭبەرلەرىنە نەگىزدەلەدى، ياعني ساۋداعا قاتىستى شەشىمدەر كونسەنسۋسقا نەگىزدەلمەك. ەڭ الدىمەن، دسۇ كوپجاقتى ساۋدا كەلىسسوزدەرى ءۇشىن فورۋم بولىپ تابىلادى، بۇل ۇيىم مەملەكەتتەر اراسىنداعى ساۋدا داۋلارىن شەشەدى، كەلىسىمدەر ارقىلى نەگىزگى ساۋدا ەرەجەلەرىن بەلگىلەيدى جانە «ساۋدا ساياساتىن باعالاۋ مەحانيزمى» ارقىلى بۇكىل مۇشە-مەملەكەتتەردىڭ ساۋدا ساياساتىنا مۇقيات قاداعالاۋ جۇرگىزەدى.
سەربيا دسۇ-عا ءوز ءوتىنىمىن 2004 جىلى بەردى، سودان بەرى وسى ۇيىمنىڭ تولىققاندى مۇشەسى مارتەبەسىن الۋعا قاجەتتى كريتەرييلەرگە سايكەس كەلۋ ءۇشىن قۇقىقتىق جانە قۇرىلىمدىق رەفورمالاردان ءوتتى. ەو دسۇ-عا ءوتۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەردە سەربياعا وتە ۇلكەن قولداۋ كورسەتتى. مەن جەكەلەگەن زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزگەننەن كەيىن سەربيا تاياۋ ۋاقىتتا دسۇ-عا وتەدى دەپ ەسەپتەيمىن. مەن پرەزيدەنت نازاربايەۆتى تاريحي تابىسىمەن: 20 جىلعا جۋىق كەلىسسوزدەردەن كەيىن دسۇ-عا ءوتۋىمەن قۇتتىقتايمىن. الەمدىك ۇيىمعا قوسىلۋ ارقىلى قازاقستان تاياۋ ۋاقىتتاردا ەكونوميكالىق تۇرعىدا دا جانە ازاماتتاردىڭ تۇرمىس دەڭگەيىن ارتتىرۋ تۇرعىسىندا دا تيىمدىلىكتى سەزىنەتىن بولادى. دسۇ-عا ءوتۋ جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋدى، ەڭبەكاقىنى جانە بۇتىندەي العاندا تۇرمىس دەڭگەيىن ارتتىرۋدى بىلدىرەدى. قازاقستاننىڭ دسۇ-عا ءوتۋى ارقىلى بۇل ۇيىمنىڭ ورتالىق ازياعا جاقىنداي ءتۇسۋىنىڭ ءوزى ماڭىزدى فاكت بولىپ تابىلادى، بۇگىندە قازاقستان جاھاندىق رىنوكتارعا قول جەتكىزۋ ءمۇمكىندىگىنە يە.
– سەربيانىڭ ەو-عا وتكىسى كەلەتىنى جاقسى ءمالىم. ەو-داعى تاياۋدا بولعان وقيعالار سەربيانىڭ ەو-عا قوسىلۋىنا اسەر ەتە مە؟
– سەربيا وتىز بەس تاراۋدىڭ ۇشەۋىن اشتى، كەلىسسوزدەر ۇزاقتىعىن بولجاۋ قيىن، ويتكەنى، ول ەلدىڭ ءوزىنىڭ دايىندىعىنا، ەو-مەن ۇيلەسىمدىلىككە، تاراۋلاردى اشۋ نەمەسە جابۋ ءۇشىن بەرىلگەن جاعدايلاردىڭ ورىندالۋ جىلدامدىعىنا، سونداي-اق، ءاربىر جاڭا قادام تۋرالى شەشىمدى بۇكىل مۇشەلەر قابىلدايتىندىقتان، كەلىسسوزدەر بارىسىنا توسقاۋىل قويۋى مۇمكىن ەو مۇشەسىمەن ىقتيمال دەگەن ەكىجاقتى داۋلارعا بايلانىستى بولماق. وتپەلى كريتەرييلەردىڭ بولۋى، ياعني شەشۋشى 23 جانە 24 تاراۋ سياقتى اناعۇرلىم كۇردەلى تاراۋلار ءۇشىن كەلىسسوزدەر بارىسىنداعى جاعدايلار دا ۇدەرىسكە تەجەۋ سالۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، سەربيا قوسىمشا ەرەكشەلىككە يە، اتاپ ايتقاندا، «باسقا ماسەلەلەر» دەپ اتالاتىن 35-تاراۋعا قاتىستى، بەلگراد ءۇشىن ول پريشتينامەن قارىم-قاتىناستاردى قالىپقا كەلتىرۋ، ياعني كەلىسىمدەردىڭ ورىندالۋىن قاداعالايتىن تاراۋ بولىپ تابىلادى. ءبىزدىڭ ول تاراۋدا كوسوۆو مەن مەتوحيانى مويىنداۋ جونىندەگى فورمالدى تالاپتىڭ بار-جوعىن وسى كۇنگە دەيىن بىلمەۋىمىزگە بايلانىستى بۇل تاراۋ سەربيا ءۇشىن ايرىقشا ماڭىزعا يە. ەگەر ول سولاي بولسا، وندا ءبىز بۇل شارتتى ورىنداي المايمىز.
ءسىزدىڭ ساۋالىڭىزعا كەلەر بولساق، ول وقيعالاردىڭ ءىس جۇزىندە تاراۋلاردى اشۋ ديناميكاسىنا اسەر ەتەتىنىنە مەن ونشا سەنىمدى ەمەسپىن، ويتكەنى، ەۋروپالىق وداق سەربياعا تولىق قۇقىلى مۇشە مارتەبەسىن بەرۋگە ءوزىنىڭ دايىن ەكەندىگىن ايقىن كورسەتتى. مەن 35-تاراۋ مازمۇنىنداعى بەلگىسىزدىك اناعۇرلىم ەلەۋلى پروبلەما بولىپ تابىلادى دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر ول ىنتىماقتاستىق جولىمەن، كوسوۆو مەن مەتوحيانىڭ بۇكىل ازاماتتارىنىڭ ومىرلەرىن جاقسارتۋ، دەموكراتيالىق قاعيداتتار مەن ادام قۇقىقتارىن بارلىق ازاماتتارعا بىردەي قولدانۋ ارقىلى بەلگرادتىڭ پريشتينامەن قالىپتى قارىم-قاتىناستار قۇرۋىن بىلدىرسە، سەربيا تولىق قۇقىلى مۇشە بولۋعا دايىن.
– بوسقىن ماسەلەسىنە قاتىستى پىكىءرىڭءىزدى بىلسەك. وسىناۋ ۇدەرىستى توقتاتۋدىڭ قانداي جولدارىن ۇسىنار ەدىڭىز؟
– ەۋروپا ميگرانتتار ماسەلەسىن ءتيىستى دەڭگەيدە شەشە الماعان سياقتى. ونىڭ اۋماعىندا بولىپ جاتقان تەررورلىق اكتىلەر وسى تۇجىرىمنىڭ دالەلى بولىپ سانالادى. مەن تۇپكى تامىرى تاياۋ شىعىس پەن افريكا رەسۋرستارىن پايدالانۋدان باستالاتىن داعدارىس سەبەپتەرى تۋرالى ايتىپ ءوتتىم. بۇل وڭىرلەردىڭ حالقى ءىس جۇزىندە وزدەرىنەن الىپ كەتكەن نەسىبەسىنىڭ سوڭىنان كەلىپ جاتىر. وكىنىشكە قاراي، سوعىس زوبالاڭىنان قاشقان، جاقسى ءومىر ىزدەگەندەردىڭ اراسىندا تەرروريستەر، يم مۇشەلەرى دە بار. ولاردىڭ مىندەتتەرى وتە ءدال ءارى تىڭعىلىقتى ايقىندالعان. ەۋروپانى تۇراقسىزداندىرۋ ءۇشىن قاراپايىم ازاماتتاردىڭ وپات بولۋىنا اكەلەتىن جانكەشتىلەردىڭ تەررورلىق اكتىلەرىن پايدالانۋ ماقساتىمەن كۇنى بۇرىن جوسپارلانعان. ەڭ ۇلكەن پروبلەما سول – ەۋروپا ازاماتتارى ەندى ءاربىر بوسقىننان تەرروريستى كورەتىندىگى. ەۋروپالىق ەگويزم بۇل جولى باسىمدىق الماۋى ءتيىس، ودان گورى ەۋروپالىق ىزگىلىك ماڭىزدىراق. ەۋروپا ىزگى بەت-بەينەسىن، ءالى دە بولسا ساقتالىپ وتىرعان ەڭ ىزگى بەت-بەينەسىن كورسەتۋى ءتيىس.
دەگەنمەن، جەرگىلىكتى جەرلەردەگى جاعداي باسقاشا. ويتكەنى، ەو كورشىلەس مەملەكەتتەردىڭ ۇكىمەتتەرى ارقىلى جاعدايدى باقىلاۋعا شاماسى جەتپەي جاتقان تۇستاردا بوسقىنداردان وقشاۋلانۋعا، دۋال-قورشاۋلار تۇرعىزۋعا تىرىسۋدا. ەۋرووداقتا ۇسىنىلىپ جاتقان شەشىمدەر تۋرالى تىم ۇزاق ايتىلادى، ءبىراق ونى جۇزەگە اسىرۋ ءىسى باستالا قويمايدى. ەۋرووداق بۇدان الدەقايدا ءتيىمدى بولۋى كەرەك. بۇل جەردە مەملەكەتتەردىڭ اراسىنداعى ىنتىماق ماسەلەسى دە تۋىندايدى. ەگەر ەو-عا مۇشە مەملەكەتتەر شەكارالارىن جاۋىپ، بوسقىندارعا گرەكيا، ماكەدونيا، سەربيا باعىتىندا جول اشاتىن بولسا، بۇل وسى ەلدەردەن ەۋروپالىق گەتتو جاساۋ ماقساتىن بايقاتپاي ما؟ مەنىڭشە، جاقسى ءومىر ءسۇرۋى مۇمكىن ەلدەرگە جەتۋ جولىنداعى بوسقىنداردىڭ تالپىنىسىن ەشقانداي دۋال-قورشاۋ توقتاتا المايدى، مۇنداي سەناريي تۇبىندە ەۋروپانى تاياۋ شىعىس جاسار ەدى. مۇنى بۇدان ءارى ەشكىم باقىلاي الماس ەدى.
– سەربيادا پراۆوسلاۆيەلىك سەنىمدەگىلەر مەن يسلام ءدىنىن ۇستاناتىنداردىڭ قارىم-قاتىناسىن جاقسارتۋ ءىسى، ولاردىڭ قوعامدىق ينتەگراسياسى ءساتتى ءجۇرىپ جاتىر دەۋگە بولا ما؟
– ءسىزدى سەربياداعى مۇسىلمان سەنىمىندەگى حالىقتىڭ جاعدايىمەن جاقىنىراق تانىستىرۋ ءۇشىن مۇسىلمان جاماعاتى قالاي دامىعانىن قىسقاشا ايتىپ بەرەيىن. مۇسىلماندىقتى ۇستاناتىن حالىق وزگە نانىم-سەنىمدەگى حالىقتارمەن بارلىق جاعىنان تەڭەستىرىلگەن.
ماسەلەن، سەربياداعى يسلام ءدىني جاماعاتى 1863 جىلعى «ۆاكۋف ەلدەرى تۋرالى» زاڭعا سۇيەنەدى. سەربيا كنيازدىگىندەگى يسلام ءدىنىن ۇستانۋ بوستاندىعى 1868 جىلى كنياز ميحايل وبرەنوۆيچتىڭ جارلىعىمەن بەكىتىلگەن. سول كەزدە بەلگرادتاعى ءدىني مۋنيسيپاليتەتكە – جەماتقا (جاماعات) ءالى كۇنگە دەيىن بىردەن-بىر ءمىناجات ورنى رەتىندە قىزمەت ەتەتىن بايراكلى مەشىتى پايدالانۋعا بەرىلدى. سەربتەردىڭ، حورۆاتتاردىڭ جانە سلوۆەندىكتەردىڭ كورولدىگى قۇرىلعان ساتتەن باستاپ يسلامدىق ەكى ءدىني جاماعات قاتار ءومىر سۇرە باستادى. بەلگراد ءمۋفتيى باسشىلىق ەتەتىن بىرەۋى سەربيا، ماكەدونيا جانە چەرنوگوريا ءۇشىن، ەكىنشىسى – سارايەۆوداعى رەيس’ۋل ۋلەما باسقاراتىن بوسنيا جانە گەرسەگوۆينا، حورۆاتيا، سلاۆونيا، سلوۆەنيا جانە دالماسيا ءۇشىن. يۋگوسلاۆيا كورولدىگىندەگى يسلام ءدىني جاماعاتىنىڭ بىرلىگى 1930 جىلعى «يسلام ءدىني جاماعاتى تۋرالى» زاڭعا نەگىزدەلدى.
زاڭنىڭ نەگىز قالاۋشى بابى بىلاي دەيدى: «يۋگوسلاۆيا كورولدىگىندەگى بارلىق مۇسىلمان جوعارعى ءدىني باسشى رەتىندەگى رەيس’ۋل ۋلەمانىڭ باسشىلىعىنداعى دەربەس يسلام ءدىني جاماعاتى بولىپ سانالادى». رەيس’ۋل ۋلەمانىڭ تۇرعىلىقتى ورنى استاناعا – بەلگرادقا اۋىستىرىلدى. يۋفحر 1946 جىلعى كونستيتۋسياسى جانە 1953 جىلعى «ءدىني قاۋىمداردىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى تۋرالى» زاڭ ارقىلى مەملەكەت ءوزىنىڭ ءدىني قاۋىمدارمەن قارىم-قاتىناسىنىڭ نەگىزگى قاعيداتتارىن ايقىندادى، سونىڭ ىشىندە نەگىزگىلەرى شىركەۋدى مەملەكەتتەن ءبولۋ، ار-ۇجدان جانە ءدىني سەنىم بوستاندىعى، سونداي-اق ءدىني جاماعاتتار قۇرۋ، سوسىن ءدىني قاۋىمداردىڭ تەڭدىگى مەن شىركەۋدى مەكتەپتەن ءبولۋ، شىركەۋلەر مەن حرامداردا ەركىن ءدىني ءبىلىم بەرۋدى ۇيىمداستىرۋ بولدى. بارلىق كونفەسسيانىڭ تەڭدىگىن جاريالاۋ جانە سەكۋلياريزاسيا يۋگوسلاۆيالىق مۇسىلمانداردى تەڭ جاعدايعا جەتكىزدى. سەربيادا 280 مىڭعا جۋىق مۇسىلمان تۇرادى، بۇل – حالىقتىڭ 3،6%-ى. مۇسىلماندار راشكا جانە ءوڭتۇستىك سەربيا سياقتى وبلىستاردا باسىم كوپشىلىك بولسا، نوۆي-پازار قالاسىندا – 90%، سەنيسادا – 80%، بۋيانوۆاستا شامامەن – 60%، تۋتيندە – 95% جانە پرەشيەۆودا شامامەن 90% حالىق مۇسىلماندار. سەربيادا 190-نان استام مەشىت بار، سونىڭ 120-سى ساندجاكتا، 60-ى وڭتۇستىك سەربيادا بولسا، بەلگرادتا، نيشە، سۋبوتيسە جانە مالي-زۆورنيكتە بىر-بىردەن بار. ەڭ ايگىلى مەشىتتەر نوۆي-پازار قالاسىنداعى التىن الەم، سەنيسەدەگى سۇلتان ۆاليدە جانە بايراكلى بولىپ سانالادى.
– بيىل قازاقستان تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىق بەلەسىنە شىعىپ وتىر. وسى ورايداعى تىلەگىڭىزدى جانە استانا قالاسى تۋرالى پىكىرىڭىزدى بىلسەك.
– ءبىزدىڭ حالىقتارىمىزعا ورتاق نارسە – ازاتتىق پەن تاۋەلسىزدىككە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك. بىزدەر بەيبىتشىلىك پەن بوستاندىقتا ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن بابالارىمىز قان توكتى. ءبىراق بۇل ءبىزدىڭ قازىرگى كەزدە ەشقانداي قاۋىپ-قاتەرگە ۇشىراپ وتىرماعانىمىزدى بىلدىرمەيدى. سەربيا ءوزىنىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن، حالقىن جانە كوسوۆو مەن مەتوحياداعى مادەني مۇرالارىن ساقتاۋ ءۇشىن ءقازىر دە كۇرەسىپ كەلەدى. ءبىز سەربيانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن ساقتاۋ تۇرعىسىنان قازاقستاننىڭ كورسەتىپ وتىرعان قولداۋىن جوعارى باعالايمىز.
قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن ساقتاۋدان دا زور تابىسقا جەتتى. ءسىزدىڭ حالىق جارقىن بولاشاققا كوز تىگىپ وتىر. استانا عاجايىپ سۇلۋلىق قالاسى، ونىڭ كەرەمەت الاڭدارى، ەسكەرتكىشتەرى، عيماراتتارى، ساياباقتارى مەن كوشەلەرى الەمنىڭ بارشا قۇرىلىسشىلارىنا شابىت بەرەدى. قازاق مادەنيەتى قالانىڭ ارحيتەكتۋراسىمەن ورىلگەن. سىزدەر ءۇشىن وسىنىڭ ءبارىن ەكسپو-2017 كورمەسىن وتكىزۋ بارىسىندا كورسەتۋگە زور مۇمكىندىك بار. بۇعان قوسا، بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ 2017-2018 جىلدارداعى تۇراقتى ەمەس مۇشەسى بولۋ باستاماسى وسى حالىقارالىق ۇيىمعا وڭ ىقپالىن تيگىزىپ، قازاقستاننىڭ قارقىندى ءارى سەنىمدى سەرىكتەس ەكەندىگىن تانىتا تۇسەدى. 130 ەتنوستىق توپتىڭ تاتۋلىق پەن كەلىسىمدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى تامساندىرادى جانە وزگەلەر ءۇشىن بەيبىتشىلىك پەن ىنتىماقتا قالاي ءومىر سۇرۋگە بولاتىنىنا مىسال بولا الادى. ءبىزدىڭ ورتاق ۇقساستىقتارىمىز كوپ، سوندىقتان مەن بىر-بىرىمىزگە قولداۋ كورسەتىپ، دوستىعىمىز بەن ەكونوميكالىق بايلانىستارىمىزدى نىعايتۋدى، تاجىريبەلەرىمىزبەن كوبىرەك الماسۋدى تىلەيمىن. وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، پرەزيدەنت نازاربايەۆقا جانە قازاقستان حالقىنا 2014 جىلعى سۋ تاسقىنى كەزىندە كورسەتكەن قولداۋى ءۇشىن تاعى دا العىس ايتقىم كەلەدى. ءبىز مۇنى ەشقاشان ۇمىتپايمىز.
– استاناعا كەلگەن ساپارىڭىزدا قازاقستان فۋتبول كلۋبتارىنىڭ جەتىستىگى تۋرالى دا ايتقانىڭىز ەسىمىزدە. جالپى، فۋتبولعا قىزىعۋشىلىعىڭىز قالاي؟ جانكۇيەرسىز بە؟
– قازاقستان فۋتبولىنىڭ دەڭگەيى كوتەرىلىپ كەلەدى. سپورتتىڭ وسى تۇرىنە كوپ كوڭىل ءبولىنىپ جاتقانى كورىنىپ تۇر. بىلتىر شامامەن وسى كەزدە «سرۆەنا جۇلدىزى» فۋتبولشىلارى ەۋروپا ليگاسىنىڭ ىرىكتەۋ كەزەڭىنىڭ اشىلۋىنداعى ماچتا «قايراتتان» 2:0 (1:0) ەسەبىمەن جەڭىلىپ قالدى. الماتىلىق قوناقتاردى جەڭىسكە شابۋىلشىلار يساەل مەن گوۋ باستادى، ال ميودراگ ءبوجوۆيچتىڭ كومانداسى العا ۇمتىلعان ءارى وتە جاقسى دايىندالعان قارسىلاستارىنا توتەپ بەرە المادى. قوناقتار جاس قۇرامالاردىڭ الەم چەمپيوناتىندا ۇزدىك قاقپاشى اتانعان جانە ءبىزدىڭ كوماندانى بىرنەشە رەت قۇتقارىپ قالعان پرەدراگ رايكوۆيچتىڭ قاقپاسى الدىندا تۋعان بىر-ەكى ءساتتى ءمۇلت جىبەرگەن جوق. جۇرت بۇل ماچتى ءالى كۇنگە ايتىپ ءجۇر. ۇزدىك كوماندانىڭ جەڭىسىن مويىنداپ، قۇتتىقتاۋ كەرەك. ءبىزدىڭ كومانداعا كەلەسى جولى جاقسىلاپ دايىندالۋ قاجەت.
P.S. «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ رەداكسياسى وسى سۇحباتتى ۇيىمداستىرۋعا كومەك كورسەتكەن قازاقستاننىڭ ماجارستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى، سەربيادا، ماكەدونيادا ەلشىلىك قىزمەتتى قوسا اتقارۋشى نۇرباح رۇستەم مىرزاعا العىس بىلدىرەدى.
