اعىمداعى جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ «اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى تۋرالى» زاڭى قولدانىسقا ەنگىزىلدى.

اتالعان زاڭنىڭ ماقساتى اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى مۇشەلەرىنىڭ قۇقىقتىق جاعدايىن، قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرىن، سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى مەن ولاردىڭ قاۋىمداستىقتارىنىڭ (وداقتارىنىڭ) قۇقىقتىق جاعدايىن، ولاردىڭ قۇرىلۋ قىزمەتى، قايتا ۇيىمداستىرىلۋى جانە تاراتىلۋى ءتارتىبىن ايقىندايدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى تۋرالى زاڭناماسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىنا نەگىزدەلەدى جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىق كودەكسىنەن، وسى زاڭنان جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ وزگە دە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىنەن تۇرادى. ەگەر قازاقستان رەسپۋبليكاسى راتيفيكاسيالاعان حالىقارالىق شارتتا وسى زاڭداعىدان وزگەشە قاعيدالار بەلگىلەنسە، وندا حالىقارالىق شارتتىڭ قاعيدالارى قولدانىلادى.

ادىلەت ورگاندارى تۋرالى زاڭعا سايكەس ادىلەت ورگاندارىنىڭ مەملەكەتتىك تىركەۋدى جۇزەگە اسىرۋ سالاسىنداعى فۋنكسيالارىنىڭ اياسىندا زاڭدى تۇلعالاردى مەملەكەتتiك تiركەۋ، فيليالدار مەن وكiلدiكتەردi ەسەپتiك تiركەۋ، سونداي-اق بيزنەس-سايكەستەندىرۋ نومىرلەرىنىڭ ۇلتتىق ءتىزىلىمىن جۇرگiءزۋدى ادىلەت دەپارتامەنتى جۇزەگە اسىرادى.سوندىقتان، زاڭدى تۇلعا رەتىندە اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىنىڭ قۇقىق قابىلەتتىلىگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ونى مەملەكەتتىك تىركەۋ ساتىنەن باستالادى.

اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى كوومەرسيالىق ۇيىم بولىپ تابىلادى، ونىڭ ازاماتتىق قۇقىقتارى بولادى جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىمەن تىيىم سالىنباعان قىزمەتتىڭ كەز كەلگەن ءتۇرىن جۇزەگە اسىرۋعا قاجەتتى، ونىڭ قىزمەتىمەن بايلانىستى مىندەتتەردى اتقارادى.

جانە دە اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى قىزمەتتىڭ ءبىر جانە (نەمەسە) بىرنەشە تۇرلەرىمەن اينالىسۋعا قۇقىلى، بۇل ونىڭ جارعىسىندا كورسەتىلەدى.        

اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى قىزمەتىنىڭ نەگىزگى تۇرلەرى اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن، اكۆاوسىرۋ (بالىق ءوسىرۋ شارۋاشىلىعى) ءونىمىن ءوندىرۋ، قايتا وڭدەۋ، وتكىزۋ، ساقتاۋ، ءوندىرىس قۇرالدارىمەن جانە ماتەريالدىق-تەحنيكالىق رەسۋرستارمەن جابدىقتاۋ جانە كووپەراتيۆتىڭ مۇشەلەرىنە، سونداي-اق كووپەراتيۆتىڭ قاۋىمداسقان مۇشەلەرىنە سەرۆيستىك قىزمەت كورسەتۋدىڭ باسقا دا تۇرلەرى بولىپ تابىلادى.

سونىمەن قاتار، اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىن قۇرۋ ءتارتىبى اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى قۇرىلتاي جينالىسىنىڭ   شەشىمى بويىنشا، سونداي-اق زاڭدى تۇلعالاردى اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىنە قايتا قۇرۋ جولىمەن قۇرىلادى. اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى كەمىندە ءۇش قۇرىلتايشىنىڭ شەشىمى بويىنشا قۇرىلادى.

جاڭا زاڭ كووپەراتيۆتەردىڭ قىزمەتىنە اۋديت جۇرگىزۋدى ءبىر ىزگە سالدى. كووپەراتيۆتەردىڭ مۇشەلەرى اۋديت جالداپ، ءوز كووپەراتيۆىنىڭ قىزمەتىن تەكسەرتە الادى. سونىمەن قاتار، بۇل زاڭ شارۋالاردىڭ تابىسىن مولايتادى. بۇرىنعى زاڭنىڭ ماقساتى تابىس ەمەس، تۇتىنۋشىلاردىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرۋعا عانا باعىتتالسا، بۇل جاڭا زاڭ شارۋالاردىڭ تولاعاي تابىس تابۋىنا مۇمكىندىك جاسايدى. ياعني، كووپەراتيۆتەردىڭ ەندىگى ماقساتى - تابىس تاۋىپ، سول تابىستى كووپەراتيۆ مۇشەلەرى اراسىندا ءبولىپ بەرە الادى. بولماسا، تابىستى تۇتاستاي كووپەراتيۆتىڭ دامۋىنا جۇمساي الادى.

سونداي-اق، زاڭ كووپەراتيۆتەرگە تاڭداۋ جاساۋدا ەركىندىك بەرەدى. مىسالى، بۇرىنعى زاڭ جوبالارىندا كووپەراتيۆتەردىڭ قايسىسى جارعىلىق قورعا مول اقشا سالسا، ول ۇيىم كوبىرەك داۋىس بەرەتىن ەدى. ال قازىرگى زاڭعا سايكەس ءبىر كووپەراتيۆ ءبىر داۋىسقا يە. ونىڭ جارعىلىق قورعا سالعان اقشاسىنا قاراماي، وزگەلەرمەن قۇقىعى تەڭەستىرىلىپ وتىرادى، كووپەراتيۆتەردىڭ قىزمەتىنە اۋديت جۇرگىزۋ ءىسىن ءبىر ىزگە سالعان ءارى شارۋالاردىڭ تابىسىن مولايتۋ ءۇشىن دە وسى قۇجاتتىڭ سەپتىگى كوپ تيەدى ەكەن. 

                                                     وقو ادىلەت دەپارتامەنتىنىڭ  زاڭدى تۇلعالاردى تىركەۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باس مامانى،

                                                                   «زاڭگەرلەر وداعى» قب-نىڭ مۇشەسى ب.ابدالييەۆا

shymkala.kz