...ول مەنىڭ كوزىمە تىك قاراپ تۇردى. بۇل مەنىڭ ومىرىمدە كورگەن ەڭ قورقىنىشتى كورىنىس ەدى...

تاڭعى 11. پوليسەيلەر جۇمىسقا تەلەفون شالدى. ولار ابدەن قورلىق كورگەن، جاعدايى وتە ناشار ايەلدى تاۋىپ العانىن ايتتى. اعىلشىن تىلىندە ەمەس، وزگە تىلدە سويلەپ جاتىر ەكەن. ونىڭ جوزوكشە بولۋى مۇمكىن ەكەندىگى دە ايتىلدى...

بەلگىلى بولعانداي بريتانياعا جۇمىسقا كەلگەن لاتىن امەريكاندىق قىز وسى ۋاقىتقا دەيىن سەكسۋالدى قۇلدىقتا بولعان.

مۇنى مەملەكەتتىك ەمەس LAWA ۇيىمىنىڭ قىزمەتكەرى يەنني اۋدە bbc جۋرناليستەرىنە بەرگەن سۇحباتىندا ايتىپ بەردى.

قۇلدىق...

اتى ايتىپ تۇرعانداي ادامدى ەركىنەن تىس ەڭبەككە جەگۋ، قۇلشا جۇمساپ، ەڭبەگىن قاناۋ. قاي ەلدە بولماسىن قۇلدىققا زاڭمەن قاتاڭ تىيىم سالىنعان دەپ جازادى قامشى اقپاراتتىق اگەنتتىگى. الەم ەلدەرىنىڭ ىشىندە ماۆريتانيا ەڭ سوڭعى بولىپ (1981 جىلى) قۇلدىققا قارسى زاڭ قابىلدادى. سوعان قاراماستان ءالى كۇنگە دەيىن ادامداردى قۇلدىقتا ۇستاۋ فاكتىسى ءجيى تىركەلەدى. Free the Slaves حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ ساراپشىلارى الەمدە 36 ميلليوننان استام ادام قۇلدىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىن ايتادى. دەسەك تە، ناقتى ستاتيستيكا كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى ءالى دە قىلمىسى اشكەرە بولماعان ءتۇرلى ۇيىمداسقان توپتار بار. قۇلدىقتان بوساپ شىققانداردىڭ ءوزى كوبىنە وزىنە قاتىستى زاڭسىز ارەكەتكە بارعانداردى جازالاۋ ءۇشىن شاعىم تۇسىرۋگە قورقادى ەكەن. ساراپشىلار ءدال وسى فاكتور دا ادامداردى قۇلدىقتا ۇستاۋ قىلمىسىنىڭ تەرەڭ بويلاۋىنا بىردەن-بىر سەبەپ دەگەندى ايتادى.

قۇلدىقتىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار. ءبىرى ادامدى قارا جۇمىسقا جەگۋ بولسا، ەندى ءبىرى سەكسۋالدى قۇلدىقتا ۇستاۋ. ەكەۋى دە 21 عاسىردا كەڭ ەتەك جايعان. سەبەبى كريمينالدى الەمدەگى كىرىستىڭ مولدىعى بويىنشا استىرتىن ەڭبەكتى ساۋدالاۋ قارۋ مەن ەسىرتكى ساۋدالاۋدان كەيىن ءۇشىنشى ورىندى الادى. Walk Free ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنشە، ونىڭ كىرىس مولشەرى شامامەن 150 ميلليارد دوللاردى قۇرايدى. ەركىنەن تىس ەڭبەك ەتىپ جاتقانداردىڭ «قوجايىندارى» جىلىنا اتالعان سوممانىڭ جارتىسىن يەلەنەدى.

الداپ-ارباۋ...

قىلمىسكەرلەر ادامدى قۇلدىققا سالۋ ءۇشىن ءتۇرلى ايلانى پايدالاندى. ءبىرى ادامداردىڭ سەنىمىنە كىرگەننەن كەيىن شەتەلدە تابىستى جۇمىس ۇسىنسا، ەندى ءبىرى ءتىپتى قىزداردىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ، ۇيلەنۋگە ۇسىنىس جاسايدى دا شەتەلگە الىپ كەتەدى. مۇنداي ايلانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ءتىپتى جالعان وتباسىمەن دە تانىستىرادى ەكەن. ايلاكەردىڭ قارماعىنا ىلىككەن قىز ماحابباتتىڭ جەتەگىندە كەتىپ «بولاشاق جارىمەن» قايدا بولسا دا بارۋعا دايىن تۇرادى، الايدا باقىتىنا ەمەس سورىنا بارا جاتقانىنان ەش حابارى جوق.

وسى رەتتە ساراپشىلار حالىقتى شەتەلدە جۇمىس ۇسىنعانداردى ءجىتى تەكسەرۋگە كەڭەس بەرەدى. كومپانيا اتاۋى، ليسەنزياسى سەكىلدى اقپاراتتارعا ابدەن قانىق بولۋعا شاقىرادى. سەبەبى قۇلدىقتا بولعانداردىڭ جارتىسىنان كوبى جوعارىداعى ساۋالدارعا تولىق جاۋاپ الماي، ءبىر ادامنىڭ عانا ايتقانىنا سەنىپ، ەرىپ كەتە بەرەدى. شەتەلگە بارعاننان كەيىن قۇجاتىنان ايىرىلادى. سودان كەيىن جۇمىس بەرۋشىنىڭ ايتقانىنا كونىپ، ەركىنەن تىس ەڭبەك ەتۋىنە تۋرا كەلەدى.

بريتانيادا سەكسۋالدى قۇلدىقتا بولعان قىز دا ءدال وسىلايشا قىلمىسكەرلەردىڭ ارباۋىنا سەنىپ قالعان. ونىڭ لاتىن امەريكاسىنان كەمەمەن بريتانياعا جالعان قۇجاتپەن اكەلگەن. قولىنا قوماقتى سومما ۇستاتقان. بريتانياعا كەلگەننەن كەيىن تابىستى جۇمىس بەرىپ، تاماق پەن جاتىن ورىنمەن قامتاماسىز ەتەتىندىگىن ايتقان، ءبىراق دىتتەگەن جەرگە كەلگەننەن كەيىن قۇجاتى مەن بەرگەن اقشاسىن تارتىپ العان. جەزوكشەلىكپەن اينالىسۋعا ماجبۇرلەگەن. قاشقان جاعدايدا ونىڭ ەلگە زاڭسىز كەلگەنىن سول ءۇشىن تۇرمەگە وتىراتىنىن ايتىپ قورقىتقان.

«شەتەلدە بايلىققا كەنەلەسىڭ! تۋىستارىڭا كومەكتەسىپ، ءوزىڭ ەل، جەر كورەسىڭ» دەپ اربايتىندار ءتۇرلى جۇمىس ۇسىنادى. ولار بالا كۇتۋشىدەن باستالىپ، سانبيكەلىك جۇمىسپەن اياقتالادى. جالعان قيالدىڭ جەتەگىندە كەتكەن قىزدار اسپانداعى ايدى الىپ بەرۋگە ۋادە ەتكەندەرگە قۇدايداي سەنىپ، ەرىپ جۇرە بەرەدى.

قامشى اقپاراتتىق اگەنتتىگى قازاقستاندىق قىزداردىڭ اراسىندا كىشىگىرىم تاجىريبە جۇرگىزىپ كوردى. كوشەدە كەتىپ بارا جاتقان جاسشاماسى 18-28 جاس ارالىعىنداعى قىزدارعا شەتەلدە جۇمىس ۇسىندىق. ءبىز كەزدەستىرگەن 25 ادامنىڭ 18ء-سى تەلەفون نومەرىن بەرىپ، شەتەلگە بارۋعا دايىن ەكەنىن جانە شەتەلدە جۇمىس ىستەۋدى قالايتىنىن ايتتى. سونىمەن قاتار، قانداي كومپانيانىڭ اتىنان جۇمىس ۇسىنىپ وتىرعانىمىزدى، ءتىپتى تولىق ءاتى-جونىمىزدى دە سۇرامادى. تاجىريبەگە قاتىسقانداردىڭ تەڭ جارتىسى بەيتانىس ادامعا سەندى، جەكە تەلەفونىن دا بەردى. بۇل وتە وكىنىشتى جاعداي.

تاجىريبەگە قاتىسقان قالعان جەتى قىزدىڭ ءبىرى شەتەلگە شىعۋعا قورقاتىندارىن ايتسا، ەندى ءبىرى ۇسىنىسىمىزعا كۇمانمەن قارادى.

ازاپتاۋ...

قۇلدىقتا ۇستايتىنداردى تەك ەڭبەككە جەگىپ قانا قويماي، كىشكەنتاي كىناسى ءۇشىن ايۋاندىقپەن جازالايدى. قاشپاق بولعان قىزداردى وزگەلەرگە ساباق بولسىن دەگەن ماقساتپەن جانە قاشۋعا ەكىنشى تالپىنباۋى ءۇشىن وتە قاتىگەز تۇردە جازالايدى. مۇنداي قورلىقتى باستان وتكەرگەن قىز ەكىنشى مارتە قاشۋعا جۇرەگى داۋالامايدى.

ال سەكسۋالدى قۇلدىقتا بولعاندار ءار ساعاتى، ءار مينۋت، ءار سەكۋندى ازاپ ەكەنىن ايتادى. بريتانيادا ارامزالاردىڭ قولىنا تۇسكەن قىز كۇنىنە جيىرمادان اسا ەركەكتى قابىلداعان. ولار قىز ءۇشىن اقشا تولەپ وتىرعاندىقتان ونى ۇرىپ، سوققان.

«پوليسيەلەر ونى توبەگە بايلانعان كۇيى تاۋىپ الدى. سونداي كۇيدە ونى زورلاعان. ونى العاش تاپقاندا تۇسىرىلگەن فوتونى كورگەندە توبە شاشىم تىك تۇردى. ونىڭ ابدەن قورلىق كورگەنى سۋرەتتەن-اق انىق سەزىلدى. بايقۇس ايەل جۇكتى بولعان ەكەن. ول بوسانىپ جاتقان ۋاقىتتا بىرنەشە ەركەك زورلاعان ەكەن» دەدى يەنني اۋدە.

ونى تاۋىپ العاندا ءتىسى قالماعان. شاشتارىن جۇلعان. ەگەر قىز كليەنتتەردىڭ قالاعانىن جاساماسا ونىڭ ءتىسى مەن شاشىن جۇلىپ وتىرعان ەكەن.

جازا...

ادامدى قۇلدىقتا ۇستاۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا سايكەس وتە اۋىر قىلمىس بولىپ ەسەپتەلەدى. ادامنىڭ ەركىنەن تىس جۇمىسقا جەككەندەرگە قاتىستى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلعان. ولار:

128 باپ – «ادام ساۋداسى»، 135 باپ – «كامەلەت جاسقا تولماعانداردى ساۋدالۋ»، 126 باپ – «زاڭسىز بوستاندىعىن شەكتەۋ».

قازاقستاننىڭ ءىىم مالىمەتىنشە، اتالمىش باپتار بويىنشا قىلمىستىق ءىس ءجيى قوزعالاتىن بولعان. وتكەن جىلى تەك وڭتۇستىك قازاقستاندا كامەلەت جاسقا تولماعانداردى ساۋدالاۋعا قاتىستى 20 ءىس قارالدى.

قازاقستانداعى قۇلدىققا قارسى قىزمەت ەتەتىن ساراپشىلار ەلدە سەكسۋالدى جانە ەڭبەكتى قاناۋ كوپ كەزدەسەتىنىن ايتادى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، قۇلدىققا كوبىنە ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى تومەن، جۇمىسسىزدار جانە قۇجاتى جوق ادامدار تۇسەدى.

ازات ەتۋ...

قازاقستاندا جىل سايىن ەڭبەك قۇلدىعىنان 100 ادام قۇتقارىلادى. ەلىمىزدە قۇلدىقتا بولعاندارعا كومەكتەسەتىن 28 كريزيتستى ورتالىق جۇمىس ىستەيدى. ولار ءزابىر كورگەندەرگە پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتىپ، قوعامعا قايتا بەيىمدەلۋگە كومەك كورسەتەدى. سونىمەن قاتار، جەدەل جەلى دە جۇمىس ىستەيدى. وعان كەز-كەلگەن ۋاقىتتا حابارلاسۋعا بولادى.

پسيحولوگتاردىڭ مالىمەتىنشە، قۇلدىقتا بولعاندار، اسىرەسە سەكسۋالدى قورلىق كورگەندەردىڭ قالپىنا كەلۋى ۇزاققا سوزىلادى. ءزابىر كورگەندەر تولىق جازىلىپ كەتە المايتىنىن دا ايتادى. باستان وتكەرگەن جاعداي ماڭگى جۇرەگىنە قاياۋ تۇسىرەتىنىن جەتكىزەدى. سەكسۋالدى قورلىق كورگەندەر ۇزاق ۋاقىتقا دەيىن ەر ادامعا دەگەن قورقىنىشىن جويا المايدى.

بريتانيادا سەكسۋالدى قۇلدىقتا بولعان قىزدىڭ جاعدايى وتە مۇشكىل بولدى. وعان تەك رۋحاني، پسيحولوگيالىق قانا ەمەس، حيرۋرگيالىق كومەك كورسەتكەن. كۇندەلىكتى سوققىعا جىعىلعان قىزدىڭ ءتىس، شاش جانە جىنىس اعزالارىنا وپەراسيا جاساۋعا تۋرا كەلگەن.

قىزدىڭ ەر ادامداردان قورقىپ قالعانى سونشالىق ولاردىڭ جانىندا باسىن كوتەرۋگە، كوزىنە تىك قاراۋعا باتپاعان.

ۇزاق ەم-دومنان كەيىن قىز قالپىنا كەلدى. ءتىسى سالىندى، شاشى قالپىنا كەلتىرىلدى، پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتىلدى. ول كۇش جيناعاننان كەيىن تۋعان جەرىنە، وتباسىنا قايتتى. مەملەكەتتىك ەمەس LAWA ۇيىمىنىڭ قىزمەتكەرى يەنني اۋدەنىڭ ايتۋىنشا ونى العاش كورگەندى بەينەسى مەن ەمدىك شارالاردان كەيىنگى كەيپى اسپان مەن كوكتەي ەكەنىن ايتادى.

قامشىگەر: اسەم المۇحانبەت