تۇركى اكادەمياسى حالىقارالىق ۇيىمى (TWESCO) 30ء-ساۋىر كۇنى يۋنەسكو-نىڭ شتاب-پاتەرىندە «رۋحاني جاڭعىرۋ جانە مۇرانى ناسيحاتتاۋ: جويىلۋ قاۋپىندەگى تۇركى تىلدەرى» اتتى حالىقارالىق فورۋم-فەستيۆال وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. اكادەميانىڭ جۇزەگە اسىرعان سوڭعى جوبالارى مەن 2018 جىلعى جۇمىس جوسپارى بويىنشا ورتالىق كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە ۇيىم باسشىسى دارحان ءقىدىرالى وسىلاي دەپ حابارلادى.

اتالعان جيىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا جانە يۋنەسكو-نىڭ «مۇرانى ساقتاۋ، ناسيحاتتاۋ جانە جالعاستىرۋ» ستراتەگيالىق مىندەتىنە ۇلەس قوسۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلىپ وتىر.

پاريجدەگى القالى شاراعا الەمنىڭ 16 مەملەكەتىنەن تىلدەرى جويىلۋ قاۋپىنە ۇشىراعان حالىقتاردىڭ وكىلدەرى قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە. ولار ءوز تىلدەرىندە يۋنەسكو مىنبەرىندە بايانداما جاساپ، ءسوز سويلەيتىن بولادى. موڭعوليادان ماجارستانعا دەيىنگى كەڭىستىكتە ءومىر سۇرەتىن تۇركىتىلدەس ۇلىستار انا ءتىلىن جاڭعىرتۋ تۋرالى وزدەرىنىڭ كەلەلى پىكىرلەرىمەن بولىسەدى. اتاپ ايتقاندا، قاشقاي، قارايىم، قۇمىق، نوعاي، شور، تىۆا، حاكاس، ساحا، سارى ۇيعىر، حوتون سەكىلدى تىلدەرى جويىلىپ بارا جاتقان ۇلت وكىلدەرى قاتىسادى. ولار ءوز ۇلتتىق كيىمدەرىمەن ءتول ونەرلەرىن ۇسىنادى دەپ جوسپارلانۋدا.

وسى رەتتە ايتا كەتۋ كەرەك، اكادەميا ەلباسىنىڭ قولداۋىمەن جويىلۋ قاۋپىندەگى تۇركى تىلدەر جونىندە بىرنەشە جوبانى جۇزەگە اسىرىپ، ارنايى ەكسپەديسيالار جۇرگىزگەن بولاتىن. 2017 جىلى الەمنىڭ 26 ەلىنەن 130 بەلگىلى عالىمنىڭ قاتىسۋىمەن جارىق كورگەن «جويىلۋ قاۋپىندەگى تۇركى تىلدەرى» اتتى ءتورتتومدىق ەڭبەك جاريالادى.

سونىمەن بىرگە، اكادەميا بيىل جۇڭگو عالىمدارىمەن بىرگە سارى ۇيعىر ءتىلىن زەرتتەپ، حالىقارالىق كونفەرەنسيا وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. «سارى ۇيعىر اۋىز ادەبيەتى» كىتابى جانە XIV عاسىرعا جاتاتىن «حۋا يي سوزدىگى» اۋدارما سوزدىگى، سونداي-اق «سارى ۇيعىرلاردىڭ مۋزىكالىق مۇراسى» ەڭبەگى جۋىردا جارىق كورەدى.

بۇدان بولەك، بيىل يۋنەسكو-نىڭ تۇركيا ۇلتتىق كوميسسياسىنىڭ قولداۋىمەن احمەت يۇگىنەكيدىڭ «اقيقات سىيى» شىعارماسىنىڭ جاريالانعانىنا 100 جىل تولۋىن اتاپ وتەدى. وسىعان وراي اكادەميا «اقيقات سىيى» ەڭبەگىنە قاتىستى ەكى تومدىق عىلىمي مونوگرافيانى باسپاعا ازىرلەدى.

اكادەميا باسشىسى حابارلاعانداي، بيىل يۋنەسكو دەڭگەيىندە «حالىقارالىق تۇركى تىلدەرى كۇنىن» بەلگىلەپ، اتاپ ءوتۋ باستاماسىمەن بىرنەشە شارالار جوسپارلانعان.

سونداي-اق، اكادەميا 2019 جىلى ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ «قۇتتى بىلىگىنىڭ» 950 جىلدىعىن تۇركيالىق ارىپتەستەرمەن كەڭ كولەمدە، يۋنەسكو دەڭگەيىندە اتاپ وتۋگە اتسالىسۋدى جوسپارلاپ وتىر ەكەن.