ەندەشە، ۇستازىنىڭ سومكەسiنە باقا سا­لاتىن، سىنىپتاسىنا سيانى روگاتكامەن اتاتىن، بالىققا بارىپ، كورشiنiڭ اۋىن «ۇرلايتىن»، iرگەلەس اۋىلداعى بەيتانىس ۇيدە ءبۇلدىرشىندى الداپ سوعىپ، ەتiن جەپ، قىمىزىن iشiپ كەتەتiن قوجانىڭ قىلىقتارىن ساراپشىلاردىڭ «قوعامعا جات ءجا­نە قۇقىققا قارسى ىس-ارەكەتتەر» دەپ باعالا­ماسىنا، ءفيلمنىڭ باستى كەيىپكەرىن ۇزىن­تۇرا سۇلتاننىڭ تەمەكى تارتۋعا ءۇي­رەۋىن – «پسيحوتروپتىق نەمەسە ەسەڭگىرە­تەتىن زاتتاردى پايدالانۋعا تۇرتكى بولۋ» دەپ تاپپاسىنا، ءتىپتى باستى قوس كەيىپكەر­ءدىڭ ۇيدەن قاشىپ، ەل كەزۋىن – «قاڭعىباس­تىقپەن شۇعىلدانۋ» دەپ ايىپتاماسىنا كىم كەپىل؟ سۇراق كوپ. سوندىقتان بولسا كەرەك، وسى زاڭدى پىسىقتايتىن جۇمىس توبىنا جە­تەك­شىلىك ەتەتىن ۇلتجاندى دە­پۋتات الدان سمايىل، وسى توپتىڭ كەشەگى وتكەن وتىرى­سىندا، داۋ تۋعىزار كوپتەگەن پوزيسيالار بويىنشا شەشىم قابىلداۋ­دى كەيىنگە قالدىردى، ول ءماجىلىستىڭ زاڭ­ناما جانە سوت-قۇقىقتىق رەفورما كو­مي­تەتىنە الگى باپ­تاردى جانە سولارعا قاتىستى دەپۋ­تات­­تاردىڭ ەنگىزگەن تۇزەتۋلەرىن ما­ماندارمەن جەكە قاراپ، ءبىرىڭعاي ۇستانىم-بايلام ءتۇزۋدى ۇسىندى. وتىرىس بارىسىندا ءبىرقاتار دەپۋ­تات­تار بالالاردى تەرىس اقپاراتتاردان قور­عاۋدا باتىستىق وزىق ۇلگىلەرگە سۇيەنۋدى، ءتىپتى كەيبىرى رەسەيدىڭ وسىنىڭ الدىندا قابىلدانعان زاڭىنىڭ جاقسىسىن الۋدى ۇسىنعان. ءبىراق جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى باتىسقا جالتاقتاۋدىڭ جاقسىلىق اكەل­مەيتىندىگىن ۇعىندىردى: – مەنىڭ شوشيتىن بىردەڭە بار، – دەدى ارىپتەستەرىنە قايىرىلعان الدان سمايىل. – وسى زاڭدى تالقىلاعاندا ەستەرىڭىزدە بول­سىنشى! تاياۋدا عانا فرانسيا پارلا­مەنتى ءبىر جىنىستى نەكەلەردى ماقۇلدادى. امەريكا پرەزيدەنتى كانديدات بولعاندا، سوندايدى جاقتاپ شىقتى. ەندى ەلدى وسىعان دەيىن جەتكىزبەۋ ءۇشىن بىردەڭە ىستەۋىمىز كەرەك! وسى زاڭنىڭ ماعىناسى دا سول. ەۋرو­پا–ەۋروپا دەگەندە، ونىڭ جەتكەن جەرى جاڭاعى بولىپ وتىر. ماسقارا! فران­سيا پارلامەنتى بۇكىل ادامزاتقا قارسى، اللانىڭ جاراتىلىسىنا قارسى شەشىم قابىلدادى. وسىدان كەيىن شوشىناسىڭ. وسىدان كەيىن ءبىزدىڭ قولدا بار مۇمكىندىكتى مىنا زاڭعا ەنگىزۋىمىز كەرەك. ەشتەڭەدەن قالتىراماي، جاسقانباي. ەۋروپا دەمەك، ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ەقىۇ-نىڭ ب ا ق بوستاندىعى جونىندەگى وكىلى د.مياتوۆيچ ءوفيسىنىڭ وسى زاڭ جوباسىنا قاتىستى تۇسىنىكتەمەسىن جولداپتى. وندا ەۋروپالىق وسى ۇيىم تارت­قان ساراپشى: «اتالعان زاڭ جوباسى سەنزۋرا رەتىندە باعالانۋى مۇمكىن تىيىمدار مەن شەكتەۋلەردى ەندىرۋگە جول اشادى» دەگەن «ورتاق قورىتىندىعا» كەلىپتى. دەمەك، بۇل قۇجات اينالاسىندا الدا تالاي پىكىرتالاستار جۇرەتىنگە ۇق­سايدى. بۇل زاڭنىڭ قابىلدانۋىن كەشىكتىرۋى مۇمكىن تاعى ءبىر قىزىقتى جايت ءمالىم بول­دى: جۇمىس توبىنىڭ جيىنىندا ونىڭ جوباسىنىڭ ورىس تىلىندەگى ماتىنىنە قا­تىستى كەيبىر تۇسىنبەۋشىلىكتەر تۋىنداعان. مۇنىڭ ءمانىسى مىنادا بولىپ شىقتى: «بالالاردى دەنساۋلىعىنا جانە دامۋىنا زيان كەلتىرەتىن اقپاراتتاردان قورعاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى – قازاق تىلىندە جازىلعان زاڭ ەكەن! كەيىن ونى ورىس تىلىنە اۋدارۋ كەزىندە سايكەسسىزدىكتەر كەتكەندىگى حابارلاندى. وسى ورايدا اۋدارماشىلار­عا جۇمىس تابىلىپ وتىر. بۇل زاڭنىڭ تىيىمدارى تەك تەلەارنا، راديو جانە باسپاسوزگە عانا ەمەس، ينتەر­نەتكە دە تارالۋى مۇمكىن. وسىعان بايلا­نىستى جوباداعى ءبىراز باپتى «ورىنداۋ مۇمكىندىگىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە وراي»، الىپ تاستاۋ ۇسىنىلعان. بۇعان جۇمىس توبى­نىڭ جەتەكشىسى قارسى شىقتى. «جال­پى، كودتاۋ ارقىلى بالانىڭ تەرىس اقپا­راتتاردى كورۋ مۇمكىندىگىن شەكتەۋگە بو­لادى،– دەدى الدان سمايىل. – بۇل – تەح­ني­كالىق جاعىنان مۇمكىن دۇنيە. ال ونى اتا-انالاردىڭ بارلىعى بىردەي ىستەي الا ما، جوق پا، ول – باسقا ماسەلە. ءبىراق زاڭ­-دا وسىنى بەكىتەمىز بە، جوق پا، ءما­سەلە سوندا». دەپۋتاتتىڭ پىكىرىنشە، بالاسىنىڭ «جو­عارعى، اقپاراتتىق» قۇرالىندا ءال­گىندەي «سۇزگىنى» ورناتا المايتىن اتا-انا­لارعا پروۆايدەرلەر كومەككە كەلۋى قاجەت. «ينتەرنەتتەن حابار تاراتاتىنداردىڭ وزدەرى بالالاردىڭ بالەنباي ۋاقىتتا كورۋىنە، تاعى باسقالارىنا ءوز تاراپتا­رىنان شەكتەۋ قويا الادى. سونداي كەلى­سىمدەر بار» دەگەن الدان سمايىل مي­نيسترلىك وكىلىنە بۇرىلدى: «مىسالى، ءما­دەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى قا­زاقستانداعى ينتەرنەت تاراتۋشىلارمەن وسىنداي كەلىسىمگە وتىرا الاسىزدار. ون­داي مۇمكىندىك بار. ەۋروپادا 32 ءىرى ين­تەرنەت-پروۆايدەرلەرمەن كەلىسىمگە وتىر­عان: «بالالارعا مىناداي-مىناداي اقپا­راتتاردى كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەر­مەيسىزدەر» دەپ. مىنا ماسەلە سودان الىنىپ وتىرعان دۇنيە. ەندەشە، نەگە قازاقستاندا مۇمكىن ەمەس؟! ءبارى مۇمكىن!» دەپ شورت كەستى توپ باسشىسى. ەلدوس سەنباي ايقىن