ينگۋشەتياداعى جاعداي ءسال سايابىر تاپتى دەپ ايتۋعا بولمايدى. ءالى دە ماسەلە شەشىمىن تاپقان جوق. جاعدايدى ناقتى ايتار بولساق، وسىدان بىرنەشە اپتا بۇرىن، 27 قىركۇيەك جانە 4 قازان كۇنى شەشەنستان مەن ينگۋشەتيا پرەزيدەنتتەرى اراسىندا اكىمشىلىك-تەرريتوريالىق كەلىسىمگە قول قويىلعانى بەلگىلى. ماگاستا قويىلعان كەلىسىم بويىنشا ينگۋشتارعا شەشەننىڭ 1000 گەكتاردان استام جەرى عانا بەرىلدى. ال شەشەندەرگە ينگۋش حالقىنىڭ 34، 1 مىڭ جەرى ءوتتى. سانعا جۇگىنەر بولساق، ينگۋشەتيا تەرريتورياسىنىڭ 18،94 پايىزى گروزنىيعا بەرىلگەن بولىپ شىعادى. وسىعان نازالانعان ينگۋشتەر ەكى اپتا بويى ەل استاناسى ماگاستا نارازىلىق ميتينگىسىن وتكىزدى. نەگىزى اقىرعى ءسوزدى ينگۋشەتيانىڭ كونستيتۋسيالىق سوتى ايتۋعا ءتيىس ەدى. ءبىراق ماسەلەنى ەكى كۇن بويى تالقىلاعان سوت قارا قىلدى قاق جارىپ، ەشتەڭە ايتا المادى. بۇدان شىعاتىن قورىتىندى نە؟ رەسمي ماگاس ءالى دە جالتاقتاپ، ماسكەۋگە ءارى گروزنىيعا قاراپ وتىر. ونىڭ ۇستىنە بيلىك باسىندا ينگۋشەتيا پرەزيدەنتى يۋنۋس-بەك ەۆكۋروۆتىڭ وتىرعانى ماسكەۋگە ءتيىمدى. بۇل ءبىر. ەكىنشىدەن، ءقازىر كەلىسىمگە قول قويىلعانىمەن، جاعداي ءالى شەشىلگەن جوق. ميتينگتە يۋنۋس-بەك ەۆكۋروۆ پەن شەشەن باسشىسى رامزان قادىروۆقا قارسى قاتتى سوزدەر ايتىلدى. بۇعان ەۆكۋروۆ توزىمدىلىكپەن قاراعانىمەن، ەشكىم بەتىنە كەلىپ كورمەگەن قادىروۆقا بۇل سوزدەر اسا اۋىر ءتيدى.
–ەگەر مىقتى بولساڭدار، ءبىزدىڭ ەلدىڭ اۋماعىنا كەلىپ، ميتينگ وتكىزىڭدەر. ءبىرىڭدى دە ءتىرى قالدىرمايمىن، –دەدى شەشەن باسشىسى.
♦ينگۋشەتيا مەن شەشەنستان اراسىندا سوعىس باستالۋى مۇمكىن بە؟
ونىڭ بۇل سوزىنە ينگۋشتىڭ بەلسەندى ءۇش اقساقالى دا قاتقىل جاۋاپ بەرگەن. ءبىراق ينگۋش ۇلتىنىڭ نامىسىنا تيەتىن ءسوز ايتقانىن ارتىنان تۇسىنسە كەرەك، رامزان قادىروۆ ينگۋش اقساقالدارىنا كەلىپ، قولىن الىپ، كەشىرىم سۇراپ كەتتى. اتاپ ايتساق، 80-گە كەلگەن اقساقال، وتە ساۋاتتى مۋحاجير نالگييەۆ پەن 76-دان اسقان قۇقىققورعاۋشى احمەد باراحويەۆ جانە ەلدىڭ بۇرىنعى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ باسشىسى احمەد پوگوروۆپەن اڭگىمەدە ەكى تاراپ قول الىسقان. قادىروۆ ورتاق اڭگىمەگە كەلگەن، شاريعات جولىمەن تاتۋلاسقان. ناقتى ەمەس كەيبىر دەرەكتەرگە قاراعاندا، «بۇل كەزدەسۋگە ەل پرەزيدەنتى يۋنۋس-بەك ەۆكۋروۆ تا كەلدى» دەگەن اڭگىمە بار. الايدا قانشالىقتى قول الىسىپ، بىر-بىرىنە ءدۇردارازدىقتى ەكى جاق كەشىرگەنىمەن، جەر ماسەلەسىنە قاتىستى داۋ ءالى تولىق شەشىلگەن جوق. سوعان قاراعاندا، بۇل ۇزاققا سوزىلاتىن ءتۇرى بار جانە ونى شەشۋدىڭ دە جولى تابىلماي تۇر. ەگەر ينگۋشتىڭ كونستيتۋسيالىق سوتى بۇل كەلىسىمدى زاڭسىز دەپ تاپسا، وندا بۇل رامزان قادىروۆقا اۋىر سوققى جانە جانە يۋنۋس-بەك ەۆكۋروۆتىڭ ەڭسەسى ءتۇسىپ، ەل الدىنداعى بەدەلىنەن ايرىلادى. جەر داۋىن رەفەرەندۋمدا تالقىلاسا، وندا بۇكىل ينگۋشتەر ونىڭ قايتارىلۋىن قولداپ، داۋىس بەرەدى. بۇل جايتتى پرەزيدەنت ءپۋتيننىڭ سولتۇستىك كاۆكاز فەدەرالدىق ايماعى بويىنشا رەسمي وكىلى دە شەشە الماي وتىر. سوندىقتان رامزان قادىروۆتىڭ ءتۇيىندى جايتتاردى تارقاتۋ ءۇشىن ءۇش رەت كىشىرەيىپ كەلىپ، ينگۋش اقساقالدارىنان كەشىرىم سۇراپ كەتۋىنىڭ استارىندا وسىنداي سىر جاتىر.
اقيقاتىنا كەلسەك، رامزان قادىروۆ كاۆكاز وڭىرىندە بۇكىل لاڭكەستەردى قۇرتقان ءپۋتيننىڭ ويىنداعىسىن ورىنداعان جاعىمدى وبرازداعى ادام. ءبىراق قادىروۆتىڭ ينگۋش جەرىنە ءبىر ايدا ءۇش رەت كەلۋى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ نارازىلىعىن تۋدىرۋدا. بىرىنشىسىندە - 70، ودان كەيىن - 60، ءۇشىنشى ينگۋش اقساقالىنا وسىدان ەكى كۇن بۇرىن وققاعارلارىن قوسقاندا 40 كولىكپەن كەلىپ، كەشىرىم سۇراعان قادىروۆتىڭ ءقادىرى مۇنان ارتتى ما؟
♦70 كولىكپەن كەلگەن رامزان قادىروۆتى ينگۋشتىڭ مۇزداي قارۋلانعان 1000 ساربازى قارسى العان
ارينە، ول شيەلەنىسكەن جاعدايدىڭ الدىن الىپ، كاۆكازدىق تاسىلمەن تاتۋلاسىپ، ماسەلەنى تەزىرەك شەشكىسى كەلەدى. بۇل دۇرىس تا شىعار. الايدا ونىڭ ءسوزىن كەشىرسە دە، ينگۋشتار شەشەنستانعا ءوتىپ كەتكەن جەرىن قايتارا الا ما؟! ءتۇيىن دە وسى جەردە تۇر...
