دۇنيەجۇزىندە ەكونوميكاسى مىعىم جانە تابيعي بايلىعى مەن ادام كاپيتالى، جالپى جىلدىق تابىستىڭ جان باسىنا شاققانداعى مولشەرىن، سونداي-اق ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ساتىپ الۋ مۇمكىنشىلىگىن ەسەپتەي كەلە "قامشى" پورتالى الەم ەلدەرى ىشىنەن سۋىرىلىپ دارا شىققان، ەڭ باي 10 مەملەكەتتىڭ ءتىزىمىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنادى.
- كاتار. ناتيجەسىندە الەمنىڭ ەڭ باي ءومىر سۇرەتىن مەملەكەتى - كاتار مەملەكەتى بولىپ شىققان. 1،7 ملن. عانا حالقى بار پارسى شىعاناعىندا ورنالاسقان بۇل مەملەكەت 2015 جىلدىڭ العاشقى جارتىسىندا تۇراقتى جانە ەڭ كوپ مولشەردە تابيعى مۇنايدى وندىرەتىن ەلدەردىڭ قاتارىنان تابىلىپ وتىر. وڭتۇستىك-باتىس ازيادا ورنالاسقان كاتار استاناسى دوحادا جۇمىسسىزدىق اتاۋىمەن جوق دەپ تانىلعان. كاتار تابيعي گاز قورى جونىنەن دۇنەجۇزىندە 3-ورىندا تۇرسا، تابيعي گاز ەكسپورتىنان 6- ورىندى يەلەنەدى. مۇندا ءجىو جان باسىنا شاققانداعى جىلدىق مولشەرى - 88 222 دوللاردى قۇرايدى.
- ليۋكسەنبۋرگ. سىرت كوزگە تەرريتورياسى كىشكەنە عانا قالا-مەملەكەت بولىپ كورىنۋى مۇمكىن. الايدا مۇنداعى ءجىو جان باسىنا شاققانداعى مولشەرى - 87 541 دوللار. وسىنداي كورسەتكىشپەن ليۋكسەنبەرگ رەيتينگتە ەكىنشى ساتىعا جايعاسقان.
- الەم ەلدەرى ىشىندە تەك ەكونوميكالىق جاعىنان ەمەس، سونداي-اق، ءبىلىم-عىلىم سالاسىندا دا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان سينگاپۋر ەڭ باي مەملەكەتتەر اراسىندا ءۇشىنشى ورىنعا جايعاسقان. سينگاپۋر حالقىنىڭ جالپى ىشكى ءونىمىن جان باسىنا شاققاندا، ءبىر جىلدا ءار سينگاپۋرلىق تۇرعىن - 56 498 دوللار تابىس تابادى ەكەن.
- الەمدەگى اسا ءىرى مۇناي رەسۋرستارىن يەمدەنىپ وتىرعان تاعى ءبىر مەملەكەت - نورۆەگيا. نورۆەگيالىقتاردىڭ جىلدىق تابىسى - 51 959 دوللار. وسىنداي كورسەتكىشپەن ولار رەيتينگتە ءتورتىنشى ورىندا تۇر.
- الەمنىڭ ەڭ باي مەملەكەتتەرى اراسىندا ۇزدىك بەستىكتى برۋنەي تۇيىندەيدى. نورۆەگيامەن سالىستىرعاندا برۋنەيلىكتەر دە وزدەرىنىڭ اسا ءىرى مۇناي جانە گاز قورلارىمەن ماقتانا الادى. ءتىپتى، مۇندا مەملەكەتتىڭ ءجىو-نىڭ 90 پايىزى كەن ورىندارىنىڭ ەسەبىنە تيەسىلى.
- ءباا (بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى) - 1950 جىلداردىڭ باس كەزەڭىندە ءباا قارجى داعدارىسىنان قاتتى السىرەگەن، ەكونوميكاسى تۇراقسىز، حالقى كەدەي ەلدەردىڭ قاتارىندا بولعان. الايدا، ءباا گەوتەرريتورياسىنان اسا ءىرى مۇناي قورىن تاپقان سوڭ، ءبارى وزگەرگەن. بۇگىندە ءباا الەمنىڭ ەڭ باي 10 مەملەكەتىنىڭ قاتارىنان تابىلىپ وتىر. مۇندا ءجىو جان باسىنا شاققانداعى جىلدىق تابىس مولشەرى - 47 694 دوللاردى قۇرايدى.
- دۇنيەجۇزىندە الپاۋىت سانالاتىن اقش رەيتينگتىڭ جەتىنشى ساتىسىنان ءبىراق شىقتى. ەكونوميكالىق، اسكەري، ەڭبەك كاپيتالى جونىنەن اقش الەمدى وزىنە مويىنداتقان مەملەكەت. مۇندا جىلدىق تابىس مولشەرى - 46 874 دوللار.
- سوڭعى جىلداردا گونكونگ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ۇزدىك سەگىزدىك قاتارىنان تابىلپ ءجۇر. مۇندا ءتيىمدى ەكونوميكالىق ساياسات، ارزان سالىق رەفورماسى ەركىن ساۋدا-ساتتىققا جول اشقان. بۇل الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ينۆەستورلار تارتۋ ءۇشىن دە ءتيىمدى. سوندىقتان، گونكونگ كوبىنە تۋريستىك قالا سانالاپ كەتكەن. دەسە دە، مۇنداعى جىلدىق تابىس مولشەرى - 44 996 دوللاردى قۇرايدى.
- رەيتينگتىڭ توعىزىنشى ورنىنا شۆەيساريا مەملەكەتى جايعاسقان. سەبەبى، شۆەيساريا تەك شوكالاد جانە ايگىلى ساعاتتارىمەن عانا ەمەس، وزدەرىنىڭ بلىمدىلىك كوەفيسەنتتەرى ارقىلى دا الەم ەلدەرىنەن وق بويى وزىق شىعۋدا. مۇندا تۇرعىنداردىڭ 98 پايىزى جوعارى ءبىلىمدى جانە شۆەيساريادا بانك سەكتورى مىقتى دامىعان.
- نيدەرلاندى - تەك تابيعي بايلىقتارعا عانا باي مەملەكەت ەمەس. سونداي-اق، ول گەوساياسي، تەرريتوريالىق ماڭىزدى ايماقتا ورنالاسقان. ەۋروپاعا وتەتىن بارلىق جولدار نيدەرلاندى ارقىلى وتەدى. ناتەجيەسىندە نيدەرلاندىلىقتاردىڭ جىلدىق تابىسى - 42 918 دوللاردى قۇراپ وتىر. بۇل ونىنشى ورىن ءۇشىن جامان كورسەتكىش ەمەس.
ال قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءجىو جان باسىنا شاققانداعى جىلدىق كورسەتكىشى جونىنەن الەمنىڭ 144 مەملەكەتىنىڭ ىشىندە 50-ورىنعا تۇراقتاعان. رەسمي دەرەكتەردە قازاقستاندىقتاردىڭ جىلدىق تابىسى 14 000 دوللاردى قۇرايدى دەپ كورسەتىلگەن.
نۇرزات توعجان
