ادامعا دەنساۋلىق قىمبات. پرەزيدەنت  قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى الدىنا ناقتى مىندەتتەر قويدى. قازىرگى زامانعى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى قىمبات ستاسيونارلىق ەمگە ەمەس، اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋعا باعىتتالۋى ءتيىس ەكەنىن ايتتى. قوعامدىق دەنساۋلىق سالاسىن باسقارۋدى كۇشەيتۋدى، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋدى، جاستاردىڭ رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىعىن ساقتاۋدى جانە نىعايتۋدى تاپسىردى. وسىعان وراي قازىرگى كەزەڭدە جەرگىلىكتى جەرلەردە پرەزيدەنت تاپسىرماسىنا وراي مەديسينا سالاسىن جاقسارتۋعا قاتىستى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.

اتاپ ايتار بولساق، تۇركىستان وبلىسى وتىرار اۋدانىندا قازىرگى ۋاقىتتا مەديسينا سالاسىن جاقسارتۋعا كوپ كوڭىل ءبولىنىپ كەلەدى. ويتكەنى، دەنساۋلىق زور بايلىق ەكەنىن ءبارى دە تۇسىنەدى. سوندىقتان اۋىل مەديسيناسىن دامىتۋ ءاردايىم باستى نازاردا بولدى. ال الىستاعى  اۋىلداعى دەنساۋلىق سالاسى ەشقاشان كەنجەلەپ قالمايدى.  راسىندا دا سولاي. ال اۋىل مەديسيناسىنىڭ احۋالىن كوتەرىپ جۇرگەن جاسامپاز جىگىتتەر بار. ول – تۇركىستان وبلىسىنداعى وتىرار اۋداندىق ورتالىق اۋرۋحاناسىنىڭ   باس دارىگەرى رايىمبەك بەرىك ۇلى تاسىربايەۆ.

–جالپى اۋىلدىق جەردىڭ مەديسيناسى دامۋ قارقىنى جاعىنان اۋدان ورتالىقتارىنان ەش كەم تۇسپەيدى. ونىڭ دا بىردەن ءبىر سەبەبى بار. قازىرگى تاڭدا اۋىلدى جەردىڭ مەديسينا سالاسىنا مەملەكەت تاراپىنان كوپتەپ كوڭىل بولىنۋدە. وسىعان وراي، شالعاي ەلدىمەكەن تۇرعىندارىنىڭ ساپالى مەديسينالىق كومەككە قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا ءبىرشاما جۇمىستار اتقارىلدى. سونىڭ ءبىرى – وتىرار اۋداندىق ورتالىق اۋرۋحاناسىنا قاراستى «قوعام» دارىگەرلىك امبۋلاتورياسى. جالپى دارىگەرلىك امبۋلاتوريا اۋىلداعى 3535 - تۇرعىن، ونىڭ ىشىندە 1948 ەرەسەكتەر، 186 - ءجاسوسپىرىم، 1401 -بالا، 725 -تۋۋ جاسىنداعى ايەلدەرگە مەديسينالىق كومەك كورسەتەدى. امبۋلاتوريا جىلىنا 7000-عا جۋىق كەلۋشىلەردى قابىلدايدى، 2019 جىلدىڭ 7 اي كولەمىندە 4846 كەلۋشىلەرگە كومەك كورسەتىلدى، – دەيدى وتىرار اۋداندىق ورتالىق اۋرۋحاناسىنىڭ   باس دارىگەرى رايىمبەك بەرىك ۇلى تاسىربايەۆ.

اقيقاتىن ايتۋ كەرەك، وڭتۇستىك وڭىردە دەموگرافيالىق ءوسىم جوعارى ەكەنى بەلگىلى.

باس دارىگەر رايىمبەك بەرىك ۇلىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا،  جىلىنا اۋىلدا 110-عا جۋىق بالا تۋىلادى، بۇل اۋىلدىڭ ءوسۋ قارقىنىن ارتىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى. سونىمەن قاتار «قوعام» دارىگەرلىك امبۋلاتورياسىنا قاراستى 2 فەلدشەرلىك اكۋشەرلىك تىرەك بار. قازىرگى تاڭدا دارىگەرلىك امبۋلاتوريادا 2 دارىگەر جانە 12 ورتا بۋىن قىزمەتكەرلەرى قىزمەت اتقارادى. ەمدەۋ مەكەمە ماماندارمەن تولىق قامتىلعان. «قوعام» دارىگەرلىك امبۋلاتورياسى 2017 جىلى سالىنعان تيپتىك جاڭا عيماراتقا ورنالاسقانىن ايتا كەتۋ كەرەك. مۇندا ساپالى مەديسينالىق كومەك كورسەتۋگە قاجەتتى قۇرال جابدىقتارمەن تولىق قامتىلعان. ونىڭ ىشىندە اۋىل تۇرعىندارىنا ستوماتولوگيالىق قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن، جاڭا ستوماتولوگيالىق قوندىرعى الىنعان. سونىمەن قاتار اۋىل تۇرعىندارىنا 10 توسەك ورىن كۇندىزگى ءبولىم قىزمەت كورستەتەدى، اتالمىش توسەك ورىندا جىلىنا تەرپايالىق جانە پەدياتريالىق بەيىندە 350 جۋىق پاسيەنت ەم قابىلدايدى. 

 دارىگەرلىك امبۋلاتوريانىڭ اۋدان ورتالىعىنان شالعايدا ورنالاسقانىنا قاراماستان زامان تالابىنا ساي مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن ماماندار تۇراقتى تۇردە ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ وتىرادى. سونىڭ دالەلى «جۇكتى ايەلدەر مەن ەرتە جاستاعى بالالارعا پاتروناجدىق قىزمەت كورسەتۋدىڭ امبەباپ پروگرەسسيۆتى مودەلى» بويىنشا بارلىق قىزمەتكەرلەر جاڭا مودەلدى مەڭگەرىپ، ءقازىر قولدانىسقا ەنگىزۋدە. امبەباپ-پروگرەسسيۆتى ۇلگىنىڭ باستى ماقساتى – ەرتە جاستاعى بالالاردىڭ دەنساۋلىعى مەن ساۋلىعىن اتا-انالار  مەن جاقىن ورتانىڭ ال-اۋقاتىمەن تىعىز بايلانىستا قورعاۋ جانە نىعايتۋ. باس دارىگەردىڭ ايتۋىنشا، امبەباپ پروگرەسسيۆتى مودەل كوپتەگەن جىلدار بويى جانە ءار ءتۇرلى كونتەكستەردە ءوز ارتىقشىلىعىن دالەلدەدى. بۇل بالا ءولىمىن، شالا تۋۋدى جانە اۋرۋشاڭدىقتى تومەندەتۋگە باعىتتالعان. ۇيگە بارىپ قىزمەت كورسەتۋ بۇل بالانىڭ جان-جاقتى دامۋىنا، بالالاردىڭ جاراقاتتانۋىن تومەندەتۋگە، وتباسىنداعى ءوزارا قارىم-قاتىناستى نىعايتۋعا ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار، بۇل مودەل الەۋمەتتىك وسال جانە وقشاۋلانعان وتباسىلاردى دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ جۇيەسىنىڭ قىزمەتىنە تارتادى. ناقتى ايتار بولساق، پاتروناجدىق مەدبيكە بالانى دۇرىس كۇتۋ بويىنشا اتا-انالارعا نۇسقاۋ بەرىپ، كومەك كورسەتىپ قانا قويماي، بالانىڭ الەۋەتتىك جاعىنان وسالدىعى انىقتالعان جاعدايدا وتباسىن دا سۇيەمەلدەيدى. پاتروناجدىق مەدبيكەلەر جۇكتىلىك كەزەڭىنەن باستاپ بەس جاسقا دەيىنگى بالا مەن انانىڭ قاجەتتىلىگىنە ءجىتى نازار اۋدارادى. وسى وقىتۋدىڭ ماقساتى – جاڭا تۋعان نارەستەلەر مەن ەرتە جاستاعى بالالاردىڭ دەنساۋلىق جاعدايىن باعالاۋ، بالا ەمىزۋدى جانە دۇرىس تاماقتانۋدى قولداۋ، بالانىڭ الەۋمەتتىك-ەموسيالىق دامۋىن ەسكەرە وتىرىپ، بالالاردى تاربيەلەۋ ماسەلەلەرىندە اتا-انالاردى كاسىبي قولداۋ داعدىلارىن جاقسارتۋ بولىپ تابىلادى. سونىڭ ناتيجەسى ەسەبىندە قازىرگى تاڭداعى «قوعام»  اۋىلىندا 2019 جىل 7 اي كولەمىندە نارەستەلەردىڭ شەتىنەۋى ازايدى. سونىمەن قاتار، تۇرمىستىق جاراقاتتاردىڭ دا تومەندەگەنىن اتاپ وتكەن ءجون. بۇل عانا ەمەس، اۋىلدا 4-ساناتتى شاقىرتۋلاردى ورىنداۋ بويىنشا جەدەل جاردەم كولىگى قىزمەت كورسەتەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە جەدەل مەديسينالىق جاردەمنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرادى. 

ءبىز نەگە اۋىلداعى «قوعام» دارىگەرلىك امبۋلاتورياسىن ءسوز ەتىپ وتىرمىز؟ مۇنىڭ سەبەبى بار. ەلدىمەكەندەگى تۇرعىنداردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى بەلگىلى. باس دارىگەر رايىمبەك بەرىك ۇلى تاسىربايەۆ سوندىقتان دا اۋىل مەديسيناسىن كوتەرۋگە بەل بۋدى. ونىڭ جەمىسى دە كورىندى. ءقازىر «قوعامعا» ەم الۋعا كەلگەندەردىڭ ىقىلاسى جاقسى. راحمەتىن ايتىپ جاتىر. ويتكەنى راسىن ايتۋ كەرەك، مۇنداي دارىگەرلىك امبۋلاتوريا باسقا ايماقتاردان تابىلا بەرمەيدى. الىس اۋىلدا قازىرگى زاماڭعى مەديسينالىق ماتەريالدارمەن جابدىقتالعان امبۋلاتوريانى كوردىڭىز بە؟ جوق نەمەسە مۇنداي ورتالىقتار وتە سيرەك. ال مۇنداي دارىگەرلىك امبۋلاتوريا وتىرار اۋدانىندا بار. مۇنىڭ بارلىعى ىسكەر باسشى تاجىريبەلى ۇيىمداستىرۋشى رايىمبەك تاسىربايەۆتىڭ ارقاسىندا جۇزەگە اسقانىن مويىنداۋ كەرەك جانە مۇنداي ەڭبەكتى باعالانۋى قاجەت. راسىندا دا ءار اۋىلدا وسىنداي زاماناۋي ەمحانالار مەن ەمدەۋ ورتالىقتارى بار بولسا، وندا سىرقات جاندار اۋدان نەمەسە وبلىس ورتالىعىنا سابىلماس ەدى.

ەمدەلەتىن جەر ەلدىڭ ىشىندە بولسا،  تۇرعىندار قاشان دا ريزا ال ادام دەنساۋلىعى – قوعام بايلىعى. ەندەشە الىس اۋىلداعى «قوعام» قوعامنىڭ بۇگىنگى سۇرانىسىن وتەپ جاتىر.

–نەگىزى دەنى ساۋ ادامنىڭ كوڭىل-كۇيى قاشان دا كوتەرىڭكى بولىپ، ەڭبەككە ءارقاشان قۇلشىنا كىرىسەدى. حالقىمىز «دەنى ساۋدىڭ – جانى ساۋ» دەپ ورىندى ايتقان. سوندىقتان ءبارىمىز قوعام بولىپ دەنساۋلىقتىڭ ءقادىرىن تۇسىنە ءبىلۋىمىز كەرەك جانە سوعان اتسالىسۋىمىز قاجەت –دەيدى  اۋىل مەديسيناسىن بارىنشا كوتەرۋگە ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ىسكەر باسشى رايىمبەك بەرىك ۇلى تاسىربايەۆ.