اراي ايدارحان ۇلى: مەنى جۇڭگو دەپ شەتتەتەتىن، ءجيى تاياق جەيتىنمىن

/uploads/thumbnail/20170708151054681_small.jpg

اراي ايدارحان ۇلى - قىتايداعى ەڭ تانىمال "جۇڭگنونىڭ ارمان اۋەنى" ءان جوباسىندا العاشقى التى ۇزدىكتىڭ قاتارىنا ەنگەن قازاق.

- ال، اراي، قوش كەلدىڭ! تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى قۇتتى بولسىن! ونىڭ ۇستىنە قىستىڭ العاشقى كۇنى، قالىڭ قار دا العاش جاۋدى...

- بىرگە بولسىن، اعا! استانا بۇرىنعىدان اجارلانا ءتۇسىپتى...

- بۇرىنعىڭ قالاي؟...

- مەن 2004 جىلى ەكى جىل وسىنداعى قاجىمۇقان مۇڭايتپاسوۆ اتىنداعى وليمپيادالىق رەزەرۆ ينتەرنات-كوللەدجىندە وقىپ، دزيۋدومەن شۇعىلدانعانمىن.

- سولاي ما؟! ءانشى عانا ەمەس، سپورتشى دا ەكەنسىڭ عوي. نەلىكتەن كەتىپ قالدىڭ؟

- ول كەزدە نەبارى ون تورتتەمىن عوي... مەنى جۇڭگو دەپ شەتتەتەتىن، ءجيى تاياق جەيتىنمىن. ونىڭ ۇستىنە جارىستارعا دا قاتىستىرمادى. سپورتشى ءتۇرلى قارسىلاستارىنان تاجىريبە جيناقتاۋ كەرەك ەمەس پە؟! ال مەن ءۇشىن باستى قارسىلاس – جاتتىقتىرۋشىم بولاتىن... ناق مايداندا ب ا ق سىناسپاعاننان كەيىن دامۋىڭ دا قيىن عوي. قىتايعا كەرى ورالاردان ەكى اي بۇرىن ارتىمنان انام دا كەلدى. وسىنداعى «سالەم» بازارىنىڭ ماڭىندا اسحانا اشتىق. مەن ساباقتان كەيىن اناما كومەكتەسىپ، كوك بازاردان كەرەك-جاراعىن تاسيتىنمىن... ءسويتىپ جۇرگەنىمدە كولىك قاعىپ كەتىپ، اياعىم سىندى. جاعداي قيىنداعان سوڭ، انام ەكەۋمىزگە قىتايعا قايتۋعا تۋرا كەلدى...

- قالاي دەنساۋلىعىڭ؟

- شۇكىر، سىنىق ءبىتىپ كەتتى. ول ول ما، كەيىن قولىمدى دا سىندىردىم... ءسويتىپ سپورتتى ءبىرجولاتا قويدىم.

- انام دەپ قالدىڭ، اكە-شەشەڭ قاي سالا ماماندارى؟

- انام اقسۋ قالاسىنداعى مەكتەپتە جۇڭگو ءتىلىنىڭ ءمۇعالىمى. اكەم قازاقشا كۇرەستەن پالۋان اتانعان، ەلگە بەلگىلى ازامات. سوڭعى جىلدارى قازاقشا كۇرەستەن ازيا چەمپيوناتىن ۇيىمداستىرىپ ءجۇر.

- بارەكەلدى. ءانشى ەكەنىڭدى قاي كەزدەن باستاپ ءبىلدىڭ؟

- استانادا جۇرگەندە اكەمدى ساعىنىپ ءان شىعارعانمىن. سودان قىزىعۋشىلىعىم وياندى...

- سەنى «قىتايدىڭ ارمان ءۇنى» مۋزىكالىق جوباسىنان بىلەمىز. قانداي باعا بەرەسىڭ؟ باسى-اياعى نەشە ءان ايتتىڭ؟

- كونكۋرس وڭاي بولمادى. شارت بويىنشا العاشقى ءاندى ەشقانداي اسپاپتىڭ سۇيەمەلدەۋىنسىز وردادىم. ءسويتىپ جوبا بويىنا ون ءان ايتتىم.

- ەستۋىمشە ءقازىر ءبىر كومپانيامەن كەلىسىم شارتقا وتىرىپسىڭ؟

- يا، ۇزدىك دەپ تانىلعانداردى اياعىن جەرگە تيگىزبەي الىپ كەتەدى. ءقازىر ولارمەن 4 جىل جۇمىس جاسايمىن.

- باستى پايداسىن ايتىپ بەرشى؟

- مەنىڭ قازىرگى باعام 25 000 اقش دوللارى. ءار قاتىسقان كەشتەردەن تۇسەتىن بۇل قاراجاتتىڭ 40 پايىزى ماعان تيەسەلى. ونىڭ سىرتىندا مەملەكەتكە سالىق تولەيمىز.

- دەمەك، دارەجەڭ وسكەن سايىن، نارىقتاعى قۇنىڭ دا كوبەيەدى عوي؟

- ءيا! الداعى ۋاقىتتا قىتايدىڭ شاعان مەرەكەسىنە ارنالعان كەشكە ىرىكتەۋ جۇرەدى. وعان تاسقىن اعا ەكەۋمىز دە قاتىساتىن بولدىق. ول ساحناعا شىقساق باعامىز ەكى ەسەگە ارتاتىن بولادى.

- بىلۋىمشە، ءانشىنىڭ باعاسىن، دارەجەسىن انىقتايتىن مەملەكەتتىك ورتالىق بار؟

- ءيا، حالىقتىڭ قابىلداۋى ەسكەرىلىپ، انشىگە ستاتۋس بەرىلەدى. ءسويتىپ، ولاردىڭ قانداي ساحناعا شىعاتىنىندا ولاردىڭ بەدەل، دارەجەسى انىقتايتىن بولادى.

- وكىنىشكە وراي بىزگە سول جاعى جەتىسپەي تۇر، ءقازىر...

- ءيا، قازاقستاندا قايرات پەن روزا اپامىز ساحناعا «ءبىر باسپالداقپەن» شىعىپ ءجۇر عوي. راسى كەرەك، روزا رىمبايەۆانىڭ كەزىندەگى «اراي» توبىندا ورىنداعان اندەرىن تىڭداساڭ ماقتاناسىڭ. ءان دە كەرەمەت، ءانشى دە شەبەر. ال كەي ورىنداعان اندەرىن تىڭداعاندا ۇيالاتىن كەزىم بولادى... ال قايرات نۇرتاستى ءانشى دەپ مويىنداي المايمىن.

- سەن قازاقستاننىڭ شوۋ-بيزنەسىن قالاي باعالايسىڭ؟

- ورتالىقتاندىرىلعان جۇيە قۇرماي قازاقستاننىڭ ءان ونەرىن دامىتۋ قيىن. وتكەن جولى كەلگەنىمدە باقىتجان قاجىمۇقانوۆ پەن رۋسلان قارانى ارنايى ىزدەپ بارىپ، امانداسىپ قايتتىم. وكىنىشكە وراي وسىنداي ازاماتتار باعالانباي جاتىر. ءتىپتى قازاقستاننىڭ كەيبىر جاستارى بۇل كىسىلەردى تانىمايدى دا. ال ءبىز ولاردىڭ اندەرىن قىتايدىڭ ەڭ مىقتى كومپوزيتورلارىنا ماقتانىشپەن تىڭداتامىز... مەنىڭشە تىڭدارمانداردىڭ مۋزىكالىق تانىمىن ارتتىرۋ قاجەت. «قىزىل ورىك» ول – «قىزىل تۇلكى»... وعان الدانۋعا بولمايدى. دامىعان ەلدىڭ قاتارىنا ۇمتىلىپ جاتقان قازاقستان ءۇشىن قاراپايىم حالىقتىڭ دۇنيەتانىمى مەن تانىم تالعامىن دا جەتىلدىرۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىن.

- ەلگە كەلۋ ويدا بار ما؟

- ارينە بار. ءبىراق ءدال ءقازىر مەنىڭ ىشكى تالابىمدى، ونەرىمدى دامىتۋعا قولايسىزداۋ...

- قوي، تالاي ۋاقىت بوپتى... دەمال. ەرتەڭ كەزدەسەمىز...

- جاقسى، اعا. دەمالايىق...

اڭگىمەلەسكەن ەرتاي ءنۇسىپجانوۆ

(ەرتاي ءنۇسىپجانوۆتىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان الىندى)

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار