پرەزيدەنت مارچەنكوعا ەكىنشى مۇكىندىك بەرە مە؟
جاقىندا قازاقستاندىق باق-تا ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى قايرات كەلىمبەتوۆ قىزمەتىنەن كەتپەك دەگەن سىبىس تارادى. بۇل تۋرالى «قامشى» پورتالى nur.kz سايتىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.
اتالمىش اقپارات كوزىنىڭ حابارلاۋىنشا، قايرات نەمات ۇلى جاقىن ارادا ۇلتتىق بانك ءتوراعالىعىنان بوساتىلماق. ءقازىر اپپاراتتاعىلار مەملەكەت باسشىسىنىڭ نيۋ-يوركتەن ورالۋىن كۇتۋدە ەكەن. ارينە، سوڭعى شەشىمدى پرەزيدەنت قابىلدايتىن بولادى.
دەگەنمەن رەسمي ورگانداعىلار كەلىمبەتوۆتىڭ وتستاۆكاعا كەتۋى تۋرالى اقپارتتىڭ تۇسپەگەنىن العا تارتقان.
كەلىمبەتوۆتىڭ وتستاۆكاعا كەتۋىنە سەبەپتەر جەتكىلىكتى بولسا دا...
قازاقستاندىقتاردىڭ ەسىندە كەلىمبەتوۆ مىرزا «ەڭ وتىرىكشى باسشى» رەتىندە ساقتالاتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. قاراپايىم حالىق تا، شەتەلدىك ەكونوميستەر مەن ساياساتكەرلەر دە ەندىگى جەردە كەلىمبەتوۆكە سەنۋدەن قالعان. قازاقستان تاريحىندا ول ءوزىنىڭ نە ىستەپ جۇرگەنىن بىلمەيتىن ەكونوميست رەتىندە قالاتىنى دا ءسوزسىز. سونىمەن قاتار، سانالى تۇردە حالىقتى الداپ سوقتى. بۇلاي دەپ باجايلاۋىمىزعا باس بانكيردىڭ ءوزى سەبەپكەر. 2014 جىلدىڭ قاراشاسىنداعى ديەۆالۆاسيا ورىن الماس بۇرىن، اككى بانكير بۇكىل حالىقتى «ەشقانداي تەڭگە قۇنسىزدانۋى بولمايدى» دەپ سەندىرگەنى ەسىمىزدە. كەيىن، «مەن ەش نارسەدەن حابارسىزبان» دەپ شىقتى. ءدال وسىنداي كارتينا بيىل دا قايتالاندى. بۇل جولعى تەڭگەنىڭ ءقۇنسىزدانۋى مەن دوللار باعاسىنىڭ كۇرت شارىقتاۋى – ءبىرىنشى كەزەكتە قاراپايىم حالىقتىڭ قالتاسىنا سالماق سالعانى بەلگىلى. اسىرەسە، يپوتەكاعا جانە نەسيەگە تۇرعىن ۇيلەر مەن مۇلىك العاندار 50 پايىزدىق ۇستەمە اقى تولەۋگە ءتيىستى ءماجبۇرلى بولدى. تەڭگەنىڭ تۇبىنە جەتكەن، گارونتيكالىق جۇيەنىڭ دەموگوگ باسشىلارى (پرەمەر ماسىموۆتەن باستاپ..) ءبىر ەمەس، بىرنەشە مارتە حالىقتى الداپ سوققان الاياقتار جازاسىز قالماۋى ءتيىس ەدى. ماسەلە ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ديەۆالۆاسياسىندا عانا ەمەس. ەلىمىزدىڭ باستى بانكى باعىتتاۋشى بولۋى ءتيىس قارجى ساياساتىن جۇيەسىز جۇرگىزۋ ماسەلەسى دە بار.
كەلىمبەتوۆ كەتسە، ورنىنا كىم لايىق؟
ايتا كەتەيىك، وسىنىڭ الدىندا ەكس-پرەمەر-مينيستر ءا.قاجىگەلدين مىرزا «پرەزيدەنت ۇلتتىق بانك تىزگىنىن و.جاندوسوۆقا تاپسىرۋ ءتيىس» دەپ مالىمدەگەن بولاتىن.
راس، قازاقستاندا ورىن العان تەڭگە ديەۆالۆاسياسى ادەتتەگىدەي كەزەكتى ەكونوميكالىق قاتەلىكتەردىڭ جانە بەيراسيونالدى شەشىمدەردىڭ ءبىرى بولدى. حالىق پەن بيلىك اراسىنداعى سەنىم جوعالا باستادى. ءتىپتى، قالماعان دا بولار... ال قاجىگەلديننىڭ پىكىرىنشە، جاندوسوۆتى اتالمىش قىزمەتكە تاعايىنداۋ ارقىلى حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ سەنىمىن قايتارۋعا جانە شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ جۇمىستارىنا سەنىمدىلىك اكەلۋگە، سونىمەن قاتار، حالىقتىڭ ۇلتتىق بانككە دەگەن كوزقاراسىن تۇزەۋگە جول اشۋى مۇمكىن.
«اقساقال بيلىك» ءۇشىن كىم ءتيىمدى. مارچەنكو ما، الدە جامىشيەۆ پە؟
بەيرەسمي دەرەككوزدەرگە سۇيەنەر بولساق، كەلىمبەتوۆتىڭ كەتۋىنەن كەيىن ۇلتتىق بانكتى جامىشيەۆ نەمەسە مارچەنكو باسقارۋى مۇمكىن.
ال ساراپتاپ كورەيىك. بولات جامىشيەۆ ءىستى جاقسى بىلەدى. ەليتالىق كوماندا ويىنشىسى. ۇلتتىق بانكتىڭ ءتوراعا ورىنباسارى، قارجىلىق باقىلاۋ باسشىسى، قارجى ءمينيسترى، ايماقتىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ باسشىسى قىزمەتتەرىن اتقارىپ، بۇگىندە قازاقستاننىڭ دامۋ بانكىن باسشىلىق ەتەدى. قارجى، ەكونوميكا سالاسىندا تاجىربيەلى. الايدا پرەزيدەنتتىڭ ۇلتتىق بانك ءتوراعالىعىنا ءجامىشتى تاعايىنداۋىنا سايكەستىك كوەفيسەنتى تومەندەۋ. سەبەبى، مارچەنكو بار عوي.
ال گريگوريي مارچەنكوعا كەلەتىن بولساق، ول كەي جىلدارى، ءتىپتى ۇلتتىق بانكتى باسقارعان. مىنەزى بار.
ەڭ باستىسى - وتكەن اپتادا ۇكىمەت باسشىسى ءماسىموۆ مىرزا مارچەنكونى الماتىدا قابىلداعان. ەكەۋىنىڭ نە تۋرالى سويلەسكەنى تۋرالى ناقتى اقپاراتتار تارالماعانىمەن، قازاقستاندىق اقپارات كوزدەرىنە سۇيەنسەك، مارچەنكونىڭ بولاشاق قىزمەتى تۋرالى اڭگىمەلەردىڭ بولۋى عاجاپ ەمەس.
ونىڭ ۇستىنە، بىزدەگى قالىپتاسقان جۇيە بويىنشا، كەز كەلگەن شەشىم، زاڭنامالىق قۇجاتتار – ءماسىموۆ مىرزا ماقۇلداماسا قۇنى كوك تيىن ەكەنى تۇسىنىكتى. بىزدەگى ورنىققان ساياسي «ويىنشىقتاردىڭ» بۇعان ەتى ۇيرەنىپ قالعانى جاسىرىن ەمەس. ءماسىموۆتىڭ مىسى ما، پرەزيدەنتتىڭ پارمەنى مە؟ ايتەۋىر، كەلىمبەتوۆ كەتەتىن كۇن الىس ەمەس. ەندى ۇلتتىق بانكتى كىمدەرگە سەنىپ تاپسىرامىز؟ جاڭا كەلەتىن ءتوراعا – قارجىلىق قيىندىقتان قۇتقارىپ، تەڭگەنى تىعىرىقتان شىعارا الا ما؟ تۇراقسىزدانعان نارىقتى – قالىپقا كەلتىرۋ ءۇشىن قانشا ۋاقىت كەرەك؟
تەكەلەر تىرەسى باستالدى...
نۇرگەلدى ءابدىعاني ۇلى
پىكىر قالدىرۋ