قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى جاستاردى قولداۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىك ساياساتتى ىسكە اسىرىپ كەلەدى.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ بىرنەشە رەت اتاپ وتكەندەي، جاس ۇرپاق – قازاقستاندى جاڭعىرتۋدىڭ باستى قوزعاۋشى كۇشى ءارى ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋعا باعىتتالعان رەفورمالاردىڭ بەلسەندى قاتىسۋشىسى بولۋى ءتيىس.

بۇگىندە ەلىمىزدەگى جاستار سانى رەسپۋبليكا حالقىنىڭ شامامەن ۇشتەن ءبىرىن قۇرايدى – 5 817 339 ادام. وسىعان بايلانىستى مەملەكەتتىڭ نەگىزگى مىندەتى – جاستاردىڭ ءبىلىم الۋىنا، ەڭبەككە ارالاسۋىنا، كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋىنا، شىعارماشىلىق الەۋەتىن دامىتۋىنا جانە قوعامدىق ومىرگە بەلسەندى قاتىسۋىنا قاجەتتى جاعداي جاساۋ.

تالانتتى جاستاردى قولداۋدىڭ ماڭىزدى تەتىگى رەتىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن 2021 جىلى «تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى» گرانتى ەنگىزىلدى. بۇل گرانتقا 123 جاس قازاقستاندىق يە بولدى، جالپى قارجى كولەمى 369 ميلليون تەڭگەنى قۇرادى. اتالعان باستاما وڭىرلەر تاراپىنان دا قولداۋ تاۋىپ، 2024 جىلى 308 ميلليون تەڭگە سوماسىنا 216 وڭىرلىك گرانت بەرىلدى. قاراجات بيزنەس، مادەنيەت، سپورت، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار، ۆولونتەرلىك جانە عىلىم سالاسىنداعى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالدى.

2022 جىلى سايلاۋ پارتيالىق تىزىمدەرىندە جانە دەپۋتاتتىق مانداتتاردى ءبولۋ بارىسىندا ايەلدەرگە، جاستارعا جانە مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتارعا ارنالعان 30 پايىزدىق كۆوتا ەنگىزىلدى.

2023 جىلى قازاقستاندا جاستار جاسىنا قاتىستى شەكتى مەجەلەر رەسمي تۇردە قايتا قارالىپ، 14-تەن 35 جاسقا دەيىنگى ارالىق رەتىندە بەلگىلەندى. وسى وزگەرىس جاستارعا مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ جەڭىلدىكتەرىنە كەڭىرەك قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەردى.

جاستار ساياساتى سالاسىنداعى ماڭىزدى وقيعالاردىڭ ءبىرى – 2023–2029 جىلدارعا ارنالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى تۇجىرىمداماسىنىڭ مەملەكەت باسشىسى تاراپىنان بەكىتىلۋى بولدى. بۇل قۇجات – جاستارمەن جۇمىستىڭ ستراتەگيالىق باسىمدىقتارى مەن جاڭا تاسىلدەرىن ايقىنداعان جۇيەلى باعدارلاما. تۇجىرىمدامانىڭ باستى قاعيداسى – «جاستار ءۇشىن ەمەس، جاستارمەن بىرگە». ياعني، جاستار ەندى مەملەكەتتىڭ قامقورلىق نىسانى عانا ەمەس، شەشىم قابىلداۋ ۇدەرىسىنە تىكەلەي قاتىساتىن سەرىكتەسكە اينالدى. ولار وزەكتى ماسەلەلەردى بەلگىلەپ، باسىمدىقتاردى ايقىنداپ، مەملەكەتتىك ساياساتتى قالىپتاستىرۋعا تىكەلەي اتسالىسادى.

بۇل ءتاسىلدىڭ تيىمدىلىگىن پرەزيدەنت جانىنداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى كەڭەس پەن پرەزيدەنتتىك جاستار كادرلىق رەزەرۆى دالەلدەپ وتىر. اتالعان باستامالار جاس باسقارۋشىلاردىڭ جاڭا بۋىنىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەردى. قازىرگى ۋاقىتتا رەزەرۆكە الىنعان قاتىسۋشىلاردىڭ 80 پايىزى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور ۇيىمدارىندا جەمىستى ەڭبەك ەتۋدە.

بۇگىندە وڭىرلەر بۇل تاجىريبەنى بەلسەندى تۇردە ەنگىزىپ جاتىر. وبلىستاردا جاستار كەڭەستەرى قۇرىلىپ، كەيبىر ايماقتاردا جەرگىلىكتى جاستار كادرلىق رەزەرۆتەرى جاساقتالدى.

جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋ جانە كاسىپكەرلىك باستامالاردى قولداۋ دا جاستار ساياساتىنىڭ باسىم باعىتتارى. سوڭعى ءۇش جىلدا مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ ناتيجەسىندە جاس كاسىپكەرلەردىڭ سانى 12،1%-عا ارتتى.

سوڭعى بەس جىل ىشىندە جاستار اراسىنداعى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 0،8%-عا تومەندەپ، قازىرگى تاڭدا 3،1%-دى قۇرايدى. بۇل – وڭىردەگى ەڭ تومەن كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى. سالىستىرۋ ءۇشىن ايتساق، كورشىلەس رەسەيدە بۇل كورسەتكىش 7%-دان جوعارى، ال وزبەكستاندا 10%-دان اسادى.

جاستاردىڭ جۇمىس تابۋىنا جانە كاسىبي داعدىلاردى مەڭگەرۋىنە جاردەمدەسۋ ماقساتىندا «Joltap»، «Jumystap»، «Mansap Compass» جانە «Skills Enbek» باعدارلامالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا.

جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىمەن بىرلەسە وتىرىپ، جاستار رەسۋرستىق ورتالىقتارى (جرو) تەك 2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنىڭ وزىندە 205-تەن استام بوس جۇمىس ورىندارى جارمەڭكەسىن وتكىزدى. بۇل فورمات جاستار اراسىنداعى جۇمىسسىزدىقتى تومەندەتۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى.

سونىمەن قاتار، 2025 جىلدىڭ ەكىنشى توقسانىندا جاستار رەسۋرستىق ورتالىقتارى 265 مىڭنان استام جەكە كەڭەس بەرىپ، ولاردىڭ باسىم بولىگى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەلەرىنە ارنالدى. كونسۋلتاسيالاردىڭ ەلەۋلى بولىگى اۋىلدىق جەرلەردەگى جانە NEET ساناتىنداعى جاستارعا (NEET – ءبىلىم المايتىن، جۇمىس ىستەمەيتىن جانە كاسىپتىك دايارلىقتان وتپەيتىن 15-24 جاس ارالىعىنداعى جاس ازاماتتار) باعىتتالدى.

2025 جىلعى 1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا، جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋدىڭ بەلسەندى شارالارىنا 220،6 مىڭ جاس قاتىستى، ولاردىڭ ىشىندە 44،5 مىڭىن اۋىل جاستارى قۇرادى. ايتا كەتەرلىگى، 62،4 مىڭ جاس تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى.

سونىمەن قاتار جاستار «جۇمىسشى ماماندىقتار جىلى» اياسىندا ۇيىمداستىرىلىپ جاتقان ءىس-شارالارعا بەلسەندى تۇردە قاتىسىپ جاتىر.

دارىندى جاستاردى انىقتاۋ جانە قولداۋ ماقساتىندا قازاقستاندا جىل سايىن «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعى، سونداي-اق جاس جازۋشىلارعا، اقىندارعا جانە ايتىسكەرلەرگە ارنالعان ارنايى ماراپاتتار تابىستالادى. جاستاردىڭ قۇندىلىقتىق باعدارلارىن قالىپتاستىرۋعا جانە ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. وسى باعىتتاعى ستراتەگيالىق باعداردى مەملەكەت باسشىسى باستاماشىلىق ەتكەن «ادال ازامات» جانە «زاڭ مەن ءتارتىپ» تۇجىرىمدامالارى ايقىندايدى.

ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان «تازا قازاقستان» جوباسى قارقىندى تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. بۇل باستامانى ىسكە اسىرۋدا «جاسىل ەل» جاستار ەڭبەك جاساقتارى ماڭىزدى ءرول اتقارىپ وتىر. بيىل ماۋسىمدىق جۇمىسپەن 35،1 مىڭ جاس قامتىلدى، بۇل جوسپارلانعان كورسەتكىشتەن 17%-عا ارتىق. ونىڭ ىشىندە 39،3%-ىن اۋىل جاستارى قۇرايدى.

جاستاردىڭ دەنساۋلىعى مەن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ – مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى. بيىل جىل باسىنان بەرى «جاستار اراسىندا ناشاقورلىق پەن ەسىرتكى قىلمىسىنىڭ الدىن الۋ» اتتى ۇزاق مەرزىمدى گرانتتىق جوبا ىسكە اسىرىلىپ كەلەدى. جوبا اياسىندا وڭىرلەردە 20 فرونت-وفيس جانە استانا قالاسىندا رەسپۋبليكالىق فرونت-وفيس قۇرىلدى.

سونىمەن قاتار «MERGEN» جۇيەسىنىڭ كومەگىمەن ەسىرتكىگە قاتىستى زاڭسىز كونتەنتى بار 5 مىڭنان استام ينتەرنەت-رەسۋرس انىقتالىپ، بۇعاتتالدى.

جاستاردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ باعىتىنداعى مەملەكەتتىك ساياسات ەلدىڭ 17 وڭىرىندە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان وڭىرلىك يپوتەكالىق باعدارلامالاردى دامىتۋعا نەگىزدەلگەن. سونىمەن قاتار «وتاۋ» جانە «ناۋرىز» باعدارلامالارى دا جالعاسىن تابۋدا، ولاردىڭ قاتىسۋشىلارىنىڭ 60 پايىزدان استامىن جاستار قۇرايدى.

جالپى العاندا، تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋدىڭ ارالىق ناتيجەلەرى جاستاردى قولداۋ جۇيەسىنىڭ كەزەڭ-كەزەڭىمەن دامىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى. ەلدە جاستاردىڭ نەگىزگى قاجەتتىلىكتەرىن – ءبىلىم الۋ، جۇمىسپەن قامتۋ، تۇرعىن ۇيگە قول جەتكىزۋ جانە قوعامدىق ومىرگە بەلسەندى ارالاسۋ مۇمكىندىكتەرىن قامتيتىن جاڭارتىلعان كەشەندى ەكوجۇيە بىرتىندەپ قالىپتاسۋدا.