دۇنيەجۇزىندە ءوز ۇلتىنا جانى اشىمايتىن، شەتتە جۇرگەن قانداستارىنىڭ ءوز وتانىنا ورالۋىنا قارسى، پرەزيدەنتىنىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ۇلتتىق ساياساتىن اياققا تاپتاعىسى كەلىپ تۇراتىن، قازاقتار اراسىندا شۋ - شىعارۋعا اۋەس ءبىر ۇكىمەت بولسا، ول – ءبىزدىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ك.ءماسىموۆ باسقارعان ۇكىمەتى بولعان شىعار دەپ ويلايمىن!

نەگە دەيسىز عوي؟!

وبالى نە، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ماڭگىلىك ەل تۇجىرىمداماسىن العا قويىپ، قازاقستان اتاۋىن قازاق ەلى دەپ اتايىق دەپ جانتالاسىپ، كۇللى الاش جۇرتىن، بۇكىل تۇركى دۇنيەسىن قۋانتىپ جاتىر.

ال، ۇكىمەت شەتەلدەن اتاجۇرتقا كوشىپ كەلەتىن قازاقتاردىڭ قازاقستاندا تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋ - تۇرماۋىن سول ءوزى كەلگەن ەلدىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگى بەلگىلەيتىن ەتىپ، باياعىدا قاۋلى قابىلداپ تاستاعان.

كارىم ءماسىموۆ قول قويعان سول  قاۋلى ماڭگىلىك ەل تۇجىرىمداماسى جولعا قويىلعالى ءتىپتى قاتاڭ اتقارىلا باستادى. وتكەن جىلدىڭ سوڭىنان باستاپ، مىسالى، جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنان مۇندا ءوز كۇشىمەن كوشىپ كەلگەن قازاقتار استاناداعى جۇڭگو ەلشىلىگىنەن مىناداي ورىس تىلىندە جازىلعان، قىزىل ءمور باسىلعان «سپراۆكا» العان سوڭ بارىپ، ءبىزدىڭ كوشى - قون پوليسياسىنا تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋعا قۇجاتتارىن زورعا تاپسىرۋدا.

سورىمىزدىڭ قايناعانى سونشالىق، جۇڭگو ەلشىلىگى قازاق تىلىندە جازىلعان قۇجاتتى، باسىن كەسىپ الساڭ دا، قابىلدامايدى ەكەن. تەك قانا ورىس تىلىندە دايىنداپ اپارۋىڭ شارت.

ناقتىلاپ ايتساق، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2009 جىلعى 14 جەلتوقسانداعى № 2102 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «شەتەلدىكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامداردى تىركەۋ جانە ولارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات بەرۋ بويىنشا مەملەكەتتىك قىزمەت ستاندارتىنا» 2012 - جىلى 28 - ناۋىرىزدا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىپ، ق ر ۇكىمەتىنىڭ № 362 قاۋلىسىمەن بەكىتكەندە، وسى ستاندارتتىڭ 11- بابىنىڭ 2- تارماعىنا  ەنگىزىلگەن: «قر-دا وزگە دە زاڭدى نەگىزدە ۋاقىتشا بولاتىن ادامدار: كەلگەن ەلىندە سوتتىلىعىنىڭ بار بولۋىن نە جوقتىعىن راستايتىن قۇجاتتى؛ كەتۋ پاراعى نە شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشىن شىعۋعا رۇقساتتى راستايتىن باسقا قۇجات رەتىندە بولۋى مۇمكىن شەتەلدىكتىڭ ازاماتتىعىنا يە مەملەكەتىنىڭ جازباشا كەلىسىمىن ۇسىنادى» دەلىنگەن وزگەرتۋلەردە ءوز قانداستارىمىزدىڭ مۇدەسى مۇلدە ەسكەرىلمەگەن (http://adilet.zan.kz/kaz/docs/P090002102_#z0 ).

بۇعان دەيىنگى ۇكىمەتتىك قاۋلىلاردىڭ كوبىندە، ماسەلە شەتەلدەگى قازاقتارعا قاتىستى بولعان جاعدايدا، «ەتنيكالىق قازاق وكىلدەرىنەن وزگە» نەمەسە «بۇل ۇلتى قازاق ازاماتتاردان تالاپ ەتىلمەيدى» دەگەن ەسكەرتپە سويلەم  مىندەتتى تۇردە قوسىلىپ كەلسە، كارىم ءماسىموۆ ەكىنشى مارتە قول قويعان قاۋلىدا ول سىزىلىپ تاستالعان!!!

 مىنە، ەندى، ق ر - نا كوشىپ كەلىپ، تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋعا ءوتىنىش بەرگەن ءوز قانداستارىمىزدان دا «كەلگەن ەلىنىڭ رۇقسات قاعازى /كەلۋ پاراعى/ نەمەسە ق ر - نا تۇرعىلىقتى كەلۋى جايلى رۇقسات قاعاز» جانە «تالاپ قاعاز سوتتالعاندىعى جايلى جانە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعاندىعى جايلى» ەكى انىقتاما تالاپ ەتىلەتىن بولدى. جوعارىداعى «سپراۆكا» - نى ءوزى كەلگەن ەلىنەن «اكەلگەن» وسى «ەكى انىقتاما» نەگىزىندە الادى.

باسقا ەلدى بىلمەيمىن، بۇل انىقتامالاردىڭ قىتايدا مۇلدە بەرىلمەيتىنىن ءبىز مىنا جەردە (http://abai.kz/node/41201) ايتقامىز.

قىسقاسى، ك.ءماسىموۆ قاۋلىسىنىڭ (28.03.2012، №362) شارتىنا ساي، ەلشىلىكتەر كەلىسىم بەرمەسە، قازاقتاردى بۇدان بىلايعى جەردە تۇراقتى تىركەۋگە تۇرعىزىپ، تاريحي وتانىندا قالدىرۋعا  قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ قاۋقارى جوق. ولار، كەلگەن ەلىنە كەرى قايتۋعا ءماجبۇر...

قازاق كوشىنىڭ جيرما جىلدان اسا تاريحىندا ەلگە ورالعان قانداستارىمىز ءدال وسىنداي قولدان قيىنداتىلعان كەدەرگىگە كەزدەسكەن ەمەس!

ال، ۇكىمەت باسشىسى اۋىسقالى، سەرىك احمەتوۆ پرەمەر-مينيستر بولىپ كەلگەلى قاشان؟! سودان بەرى بۇل ماسەلە ب ا ق - تا كۇن قۇرعاتپاي ايتىلىپ كەلەدى، ايتىلىپ كەلەدى... ءبىراق، ۇكىمەتتە ءۇن جوق، نە بىلگەن ويى بارىن بولجاۋ بىزگە قيىن. شاماسى، پرەزيدەنت اپپاراتى مەن مەملەكەتتىك حاتشىلىقتىڭ تىزگىنىن قوسارلاپ ۇستاعان سول ەكس-پرەمەر جاڭا ۇكىمەتتى جەلكەسىنەن ءالى تۇقىرتىپ وتىرعان بولسا كەرەك!؟ سوندىقتان مىناداي مالىمدەمە جاساۋىما تۋرا كەلدى:

قۇرمەتتى سەرىك نىعمەت ۇلى!

كەشكە دەيىن ۇلكەن كىسىنى ايعايلاتا بەرمەي، ءبىر ۋاق ۇيقىڭىزدان ويانىپ، سەرپىلسەڭىزشى! ءسىز كوش باعىتىن ماڭگىلىككە تۇزەگەن قازاقستان دەگەن تاۋەلسىز ەلدىڭ زاڭدى پرەمەر - ءمينيسترىسىز! ءسىزدى وسى ەلدىڭ پارلامەنتىنىڭ قوس پالاتاسى ماقۇلداعان سوڭ بارىپ، ەلباسى تاعايىنداعان. سوندا ءبىز سىزگە، قازاق كوشىنىڭ تامىرىنا قان جۇگىرتەتىن شىعار دەپ، ۇلكەن ءۇمىت ارتقامىز (http://abai.kz/node/1500). سىرتتان كوشىپ كەلەتىن ءار قازاقتى وسى ەلدە تۇراقتى تىركەۋگە تۇرعىزۋ - تۇرعىزباۋ – وزگە مەملەكەتتىڭ ەلشىلىگىنىڭ ەنشىسىندە ەمەس، قازاق ەلىنىڭ ءوز ۇكىمەتىنىڭ – ءسىزدىڭ قۇزىرىڭىزداعى شارۋا! ەركىڭىزدى ەلگە نەگە بيلەتەسىز!!!

كوردىڭىز بە، قازاق ۇكىمەتى قازاق كوشىن توقتىپ ەدى، ەدۋارد ليمونوۆ «قازاقستاننىڭ سولتۇستىك ايماعىن قارپىپ قالۋ كەرەك!» دەپ ايقۇلاقتانىپ شىعا كەلدى (http://abai.kz/content/kazakstannyn-solt-stigin-karpyp-kaluymyz-kerek). ءسوز جوق، بۇل – قازاق بيلىگىنىڭ قاۋقارسىزدىعى مەن سالبوكسەلىگىنىڭ كەسىرىنەن بولعان ءىس. ءسىز قازاقستاننىڭ سولتۇستىك ايماعىن شەتتەن كەلەگەن قازاققا تولتىرىپ تاستاڭىزشى، وزبىر كورشىنىڭ وڭەشىنە قۇم قۇيىلادى.

سودىقتان، ءوزىڭىزدى شىن مانىندەگى ماڭگىلىك ەلدىڭ پرەمەر-مينيسترمىن دەپ ەسەپتەسەڭىز، ءوز قولىڭىزبەن تەز ارادا قانداستارىمىزعا جۇڭگو ەلشىلىگى بەرەتىن  انا باسى ارتىق «سپراۆكا» - نىڭ كۇشىن بىردەن جويىپ، «شەتەلدىكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامداردى تىركەۋ جانە ولارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات بەرۋ بويىنشا مەملەكەتتىك قىزمەت ستاندارتىن» ەڭ الدىمەن قانداستارىڭىزدىڭ تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋىنا ءتيىمدى ەتىپ جاڭا قاۋلى شىعارىڭىز! بولاماسا، ماڭگىلىك ەلدىڭ بەدەلىن تۇسىرمەي، قازاقتى ازاپقا سالماي، تولىق قۇرامىڭىزبەن  وتستاۆكاعا كەتىڭىز!!!

اۋىت مۇقيبەك

استانا 

24.02.2014