Táýelsizdik jyldarynda qazaqstandyq memlekettik qyzmet óziniń qalyptasýy men jetilýiniń uzaq jolynan ótti. Byltyrǵy jyl elimiz úshin erekshe máni bar kezeń boldy. 

Aýqymdy ınstıtýttyq reformalar úshin tuǵyrnama bolǵan, birinshi baǵyty kásibı memlekettik apparatty qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan «100 naqty qadam» Ult Josparyn qabyldadyq. Memlekettik kásibı apparatty qalyptastyrýǵa qatysty jańa reforma Qazaqstanda memlekettik qyzmetti damytýdyń jarqyn kezeńi bastalǵandyǵyn dáleldeıdi, degen pikir bildiredi «Egemen Qazaqstan» basylymynda Memlekettik qyzmet isteri mınıstrliginiń Qyzylorda oblysy boıynsha departamentiniń basshysy, Ádep jónindegi keńes tóraıymy Jazıra Jylqyshıeva.

Álemdik tájirıbe kórsetkendeı, memlekettik qyzmetshilerdiń kásibı­ligi olardyń jurtshylyq aldyndaǵy mem­­lekettik basqarý organdarynyń ımıd­­jin anyqtaıtyn minsiz ádep minez-qulyqtarymen qatar júrýi kerek.

Sondyqtan qazirgi tańda elimizde memlekettik qyzmet apparatynyń kásibı biliktiligine, memleket­tik qyz­met­shilerdiń moraldyq-etıkalyq kel­betine úlken mán berilýde. Ult Josparynyń 12-qadamynyń basty maqsaty jańa ádep erejelerin engizý bolyp tabyldy.

Nátıjesinde «Qazaqstan Respýb­lı­kasynyń memlekettik qyzmeti týraly» jańa Zańynda qyzmet etıkasyna qatysty erejeler aıtarlyqtaı kúsheıtilgen. Eń aldymen, memleket­tik qyzmetshilermen ádep normalaryn saqtaý boıynsha talaptar, sybaılas jemqorlyqqa qarsy minez-qulyq pen óz qyzmetinde múddeler qaqtyǵysyn boldyrmaý zań dárejesine kóterildi.

Zańdy júzege asyrý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezı­denti­niń Jarlyǵymen memlekettik qyz­metshilerdiń Ádep kodeksi qabyl­dandy. Ádep kodeksi halyqtyń mem­lekettik organdarǵa senimin nyǵaı­týǵa, memlekettik qyzmette ózara qarym-qatynastyń joǵary máde­nıetin qalyptastyrýǵa jáne mem­le­kettik qyzmetshilerdiń ádepsiz áre­ketiniń aldyn alýǵa baǵyttalǵan. Mem­lekettik qyzmetshiniń moraldyq bet-beınesi men etıkasyna aıryqsha kó­ńil bólinýiniń astarynda onyń iskerligi ǵana emes, sonymen qatar aınalasyndaǵylarǵa qurmeti men izeti de saralanady. Kodekste memle­ket­tik qyzmetshiniń moraldyq-etı­ka­lyq kelbetine qoıylatyn negiz­­gi talaptar, qyzmetten tys ýaqyt­­taǵy jáne qyzmettik qarym-qaty­nas­taǵy, kóp­shilik aldynda, onyń ishinde bu­qa­ra­lyq aqparat qural­daryn­da sóı­leýi­men baılanysty minez-qu­lyq stan­dart­tary naqty kór­setil­­gen. Atap aıtar bolsaq, budan by­laı mem­le­ket­tik qyzmetshiler tek qa­tar­­­da­ǵy jaı qyzmetker emes, halyq ara­­syn­da bedeldi, jurtshylyq úlgi tu­ta­­tyn tulǵaǵa aınalǵany abzal. Ol úshin jańa reformaǵa saı bar­lyq memle­ket­tik organdarda etıka jónin­degi ýákil bolady. Osy talaptardy oryn­daý maq­satynda Qyzylorda obly­sy bo­ıynsha jergilikti atqarýshy or­gan­­dar­ǵa ádep jónindegi ýákildiń óki­let­­tigi Qyzylorda oblysy ákimi appa­ra­ty basshysynyń orynbasaryna júkteldi.

Atalǵan jańa ınstıtýt etıkalyq normalardyń saqtalýyn qadaǵalap, monıtorıń jasaıdy, memlekettik qyzmettegi azamattardyń zańdy múdde­leri men quqyqtarynyń saqtalýyna jáne qaıta ornyna keltirýine sharalar qabyldaıdy. Ýákil jumysynyń mańyzdy baǵytynyń biri - ujymdaǵy moraldyq-psıhologıalyq ahýaldy anonımdi saýaldama arqyly zerdeleý. Saýaldama nátıjesi taldaý úshin negiz bolyp, onyń qorytyndysy boıynsha personaldy basqarý tetikterin jaqsartý úshin memlekettik organ basshylyǵyna usynylady. Bul óz kezeginde memlekettik qyzmet­shilerdiń ómirde adal, ádiletti, qara­paıym jáne shynaıy bolýyn tárbıeleýmen birge, sheshim qabyldaǵan kezde zańdylyqtyń saq­talýyn qam­tamasyz etýge mindetteıdi. Qyzmet­ten tys ýaqytta olar qoǵamǵa jat mi­nez-qulyq kórsetpeýge, iship-jeý, qumar oıyndarǵa jol bermeý­ge jaýap­kershilik júkteıdi. Jo­ǵary­­da atalǵan memlekettik qyz­met­­tegi jańashyldyqtardy oblys tur­­ǵyn­daryna, onyń ishinde mem­le­­ket­tik qyzmetshilerge jete tú­sin­dirý maq­satynda departament keń kólemdi aqparattyq-nası­hat­­tyq ju­­mys­tar júr­gizdi. Jańa zańna­ma­­lar­dy túsin­dirýdiń bastaýy retin­de naýryz aıynda oblystyq ǵyly­mı-tájirıbelik konferensıa ótkizildi. Memlekettik organdarda, kvazımemlekettik sektor, basqa da maqsatty toptar arasynda 180-nen astam quqyqtyq oqytý ótki­zilip, jalpy 5 myńǵa jýyq adam qam­tyl­dy. Sondaı-aq, departament bas­shy­lyǵy jáne qyzmetshilerimen 7 aýdan ortalyǵy men 50 aýyldyq okrýgte halyqpen kezdesýler, jeke máseleleri boıynsha azamattardy qabyldaýlar júrgizilip, ádistemelik kómekter kórsetildi. Osylaısha, oblys aýmaǵynda Ult Josparynda kóz­del­gen maqsattardy júzege asyrý barysynda, onyń ishinde mem­le­kettik qyzmetshilerdiń kásibı bilik­tiligin, turǵyndardyń quqyqtyq saýat­­tylyǵyn arttyrýǵa sáıkes jumys­­tar atqarylyp jatyr.

Ókinishke qaraı, osyndaı túsin­dir­me jumystaryna qaramastan, mem­lekettik qyzmetshilerdiń ádep máse­le­lerimen jıi kezdesemiz. Jyl basynan beri Ádep jónindegi keńes­tiń 7 otyrysy ótip, 37 másele qaral­dy. Onyń 26-sy - memlekettik qyz­met­shilerge qatysty tártiptik ister bolsa, 7 memlekettik organ bas­shy­lary­nyń, aýdan ákimderiniń mem­le­kettik qyzmet jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl týraly zańnamany buzýshylyqtardyń profılaktıkasy boıynsha jumysynyń esepteri tyń­daldy. Qaralǵan tártiptik ister nátı­­jesimen 16 memlekettik qyzmet­shige tártiptik jaza qoldaný jóninde usynys berildi.

Memlekettik qyzmetshiler qyz­met­ten tys ýaqytta da jalpy qabyl­­dan­ǵan moraldyq-ádeptilik nor­ma­­laryn us­tanýǵa, qoǵamǵa jat mi­nez-qulyq, onyń ishinde qoǵamdyq oryn­­darda adamnyń qadir-qasıetin jáne qoǵamdaǵy adamgershilikke nuq­san keltiretin masań kúıde bolý jaǵ­daı­laryna jol bermeýge tıis. Degenmen, bul talaptar keıbir memlekettik qyz­metshiler tarapynan saqtalmaı jatyr. Máselen, aǵymdaǵy jyldyń 6 aıyn­da Quqyqtyq statısıka jáne ar­naıy esepke alý jónindegi organ­nyń málimetine sáıkes, oblysta 9 mem­leket­tik qyzmetshiniń qoǵamdyq oryn­darda masań kúıde júrgen­digi úshin, onyń ishin­de 3 memlekettik qyzmetshiniń kólik qura­lyn ishimdik iship basqarǵany úshin ákimshilik aıyp­puldar salynǵany belgili boldy.

Qyzylorda oblysy boıynsha mem­lekettik qyzmet isteri departamentiniń usynysymen atalǵan memlekettik qyzmetshilerdiń 3-ine «qatań sógis», 4-ine «qyzmetine tolyq sáıkes emes­tigi týraly eskertý» túrindegi tártip­tik jazalar qoldanyldy. Al bas­shylyq laýazymdaǵy 2 qyzmetkerdiń tár­tiptik isteri Ádep jónindegi keńes­te qaralyp, keńes sheshimimen olarǵa qatysty tártiptik jazalar berildi.

Jalpy, zamanaýı memlekettik qyzmette kadrlarǵa degen kásibı talaptar basty qaǵıda bolýy tıis. Onyń kásibı sapasy arqyly memlekettik organdardyń jumysy baǵalanady. Sondyqtan árbir adam memlekettik qyzmetpen taǵdyryn baılanystyra otyryp, halyqtyń aldyndaǵy úlken jaýapkershilik ekendigin túsinýi qajet. Sebebi, memlekettiń mártebesin kóterýge, aldyńǵy qatarly 30 eldiń qatarynan kórinýine memlekettik qyzmetshiniń qosatyn úlesi zor.