Bıylǵy jyldyń 11 qyrkúıeginde parlament qabyrǵasynda  «Qazaq tilin latyn álipbıine kóshirý» týraly alǵashqy tyńdaý ótti. «Attila group» kompanıasynyń ótinishimen osy tyńdaýda baıandama jasaýyma týra keldi. Taqyryp: Memlekettik tildiń biryńǵaı standartty álipbıiniń konverteri. Eń aldymen programmısterdiń aıtýymen «Latyn grafıkasyna negizdelgen qazaq álipbıiniń konverteri qandaı bolýy kerek?» degen suraqqa jaýap izdedik. Eń bastysy — Elbasymyz Nursultan Nazarbaev aıtqandaı, «Qazaqstan álemdegi bar qazaqtyń Otany» bolsa, memlekettik tildiń biryńǵaı standartty álipbıi de bárine ortaq álipbı bolýy tıis degen tujyrymǵa keldik.  Ol úshin «Latynǵa negizdelip qabyldanǵan álipbıdiń konverteri» myna talaptarǵa jaýap bere alýy kerek:

1) Konverter kırıll, arab, latyn jáne t.b. álipbılerine negizdelýi tıis.

2) Internet braýzerlerge arnalǵan konverter plagıni jasalýy kerek.

3) Kez kelgen saıtty konvertasıalaı alatyn API programmalyq qondyrǵysy bolýy tıis.

4) Uıaly telefondarǵa baǵyttalǵan ios, android qosymshalary jasalýy tıis.

5) Konverter ornalastyrylǵan saıt latyn álipbıine aýdarǵysy keletin adamǵa yńǵaıly birneshe tilde jasaýly tıis. Mysaly: aǵylshyn, orys t.b.

6) Shaǵyn mátinderdi aýdaratyn konverterdiń qyzmeti de shekteýli bolady. Sondyqtan kólemdi kitaptardy da aýdaratyn, onyń ishinde sýret, basqa da grafıka, tipti túsi, úlken-kishiligi ártúrli áripterdi sol kúıinde qatesiz jyldam aýdaratyn bolýy tıis.

7)  Jańa álipbıdiń barlyq emle erejeleri kezeń-kezeńimen konverterge tıanaqty engizilip, kez kelgen mátin qatesiz, saýatty aýdarylýy qajet.

8) Aǵylshyn áripteri men qabyldanǵan álipbı qatar kelgende ajyrata alatyn múmkindikke ıe bolýy mindetti. Sebebi zamanýı aqparattar men tehnologıa tilinde aǵylshyn sózderi kóp kezdesedi.

9) Konverter tek qana kırıll álipbıinen latyn grafıkasyna qatesiz aýdarýy jetkiliksiz. Kerisinshe latyn grafıkasynan kırıll álipbıine, arab grafıkasynan latyn álipbıine, latyn álipbıinen arab grafıkasyna esh qatesiz aýdaratyn biregeı júıe bolýy kerek.

10) Eń bastysy - ınternet bolmaǵan jaǵaıda kompúter men uıaly telefonda sáıkestendirý múmkindigi bolýy kerek. Iaǵnı bul konverterdi óz quralyńyzǵa qondyryp alǵannan keıin ınternetsiz de paıdalaný múmkindigi bolýy qajet.

11) Qazaq áripteri izdeý júıesinen kedergisiz tabylýy, SEO júıesi kemeldi jasalýy tıis.

12) Eldegi mekemelerde kúnine myńdaǵan qujat aınalatynyn eskersek, konverter saıty bir mezette eń keminde 100 myń qoldanýshyǵa qyzmet kórsete alýǵa mindetti.

13) Konverter saıty tek kóz aldaıtyn, ýaqytsha ǵana qyzmet atqarmaýy kerek. Sondyqtanda jyl boıy, tipti 24 saǵat tehnıkalyq qoldaýdy, birneshe til mamandary men programmısterdiń birlese jumys jasaýyn qajet etedi.

14) Ár mekemeniń arhıvinde myńdaǵan qujat bar ekenin eskersek, biz aıtyp otyrǵan konverter bir mezette birneshe júz qujatty konvertasıa jasaıtyn múmkindigi bolýy tıis. Bul memlekettik qyzmetkerlerdiń jumysyn jeńildetip, qyzmet ónimdiligin arttyrady.

15) Bolashaqta bul konverter arqyly áripti dybystaıtyn, dybysty tańbalaıtyn programma da qatarǵa qosylýy qajet.

Parlamenttegi baıandamadan keıin Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhammedıulymen kezdesip, pikirlesýdiń sáti tústi. Ásirese «Álipbıdiń konverteri» jóninde kóp áńgimelestik. «Konverterge» qoıylatyn joǵarydaǵy talaptardy ataı otyryp, «Attila group» programmısteriniń konverter jasaýǵa eseptegen «smetasyn» usyndym. Programmısterdiń esepteýinshe,  bir mezette 100 myń qoldanýshynyń paıdalanýyna qaýqarly, uıaly telefondarǵa, kompúterge, saıttarǵa baǵyttalǵan, 24 saǵat qyzmet kórsetetin  konverter jasaý úshin tipti 80 mıllıon teńge qarjy qajet eken. 

Bizdiń usynymyzdan keıin, mınıstr Arystanbek Muhammedıuly osy baǵytqa 2018 jylǵa 56 mıllıon teńge qarjy qarastyryp jatqan kórinedi. Árıne ulttyq álipbıdi ózgertý syndy «taǵdyr sheshti» betburys úshin bul qarjy da azdyq etedi. Degenmen nátıjeli jumystarǵa naqty qadamdar jasalyp jatqany qýantarlyq jaıt. 

Bilál Qýanysh, «Attila group» kompanıasynyń ókili