Elimizde jasy kelgen qyz-kelinshekterge úılenetin jas jigitterdiń qarasy kóbeıgen. Tipti jýyrda elordada 40 jastaǵy áıel men 26 jastaǵy jigittiń nekesi qıylypty. Mamandar 2018 jyly mundaı otbasylardyń qatary 25 paıyzǵa artqanyn aıtady. Dese de sarapshylar “bul nekelerdiń basym bóligi eseppen qurylady” deıdi. Bul týraly Qamshy.kz aqparat agenttigi Eýrazıa birinshi arnasyna súıene otyryp habarlaıdy.
Mahabbat jasqa qaramaıdy. Búginde elordalyq jigitter ózderinen kishi emes, kerisinshe keminde 5-10 jas úlken boıjetkenderge úılene bastaǵan. Ony AHAJ bóliminiń mamandary da rastap otyr. Eń qyzyǵy, mundaı nekelerdiń sany kún saıyn artyp keledi, deıdi.
“Ekeýiniń jasynyń araqashyqtyǵyn qarasaq, 5 jyl emes, 2 jyl emes, odan da kóp! 75-shi jylǵy áıel adam bolsa, osy taqaýda 92-shi jylǵa er bala. Iaǵnı, ulttary qazaq, nekege turýǵa ótinish bildirdi. Bizde óte kóp ondaı. Mysaly, 97-shi jylǵy er azamat, qyz bala 89 jylǵy. Olarǵa biz esheteńe aıta almaımyz. Artyq suraq ta qoıa almaımyz. Keıbireýi bir aıdan keıin kelmeı qalyp ta jatady. 1 aı ýaqyt beriledi sol kisilerge oılanýǵa. Keıbir azamattarymyz kelmeıdi” – deıdi AHAT bóliminiń bas mamany Nazıra Iskakova.
Jasy úlken boıjetkenderge úılený trendtke aınalǵaly qashan. Tipti, otandyq shoý bıznes ókilderi arasynda da mundaı juptar jıi kezdesedi. Máselen, ózinen 6 jas kishi jigitke turmysqa shyqqan jaıdarmanshy Mereke Baýyrjanqyzy da solardyń qatarynda.
“Shynymen myqty jigit tabý qıyn. Men kóbinese jigitterdiń minezine qaraımyn. Maǵan kóp sóıleıtin, ózinshe bir kúldirgisi keletin, dabyrlap qalǵan jigitter unamaıdy. Ókinishke oraı, ondaı jigitter az. Kip-kishkentaı bala ǵoı dep ózim aıtyp aldym da, biraq kelip istep jatqan isteri, aıtyp jatqan sózderiniń barlyǵy jurttar 85-87 aıtyp jatyr da, solardan kem emes» - deıdi jaıdarmanshy Mereke Baýyrjanqyzy.
Al kelesi juptyń shańyraq qurǵanyna segiz jyldan asypty. Baqytty otbasy búginde eki balany tárbıelep otyr. Ásemgúl otaǵasy Asqarbekten birneshe jas úlken. Biraq, eki jastyń mahabbaty berik bolǵany sonshalyq, túrli qıyndyqtarǵa tótep bergen.
“Basynda endi qarsy boldy ǵoı, sosyn úılenip bala bolǵannan keıin. Eshkimdi tyńdamaısyń. Baqytty bolsań boldy dedi” – deıdi qala turǵyny Asqarbek Esenqaıyr.
Dese de, “qoǵamda beleń alǵan trend qazaq mentalıtetine jat” dep esepteıdi Asylgúl Ábish. Onyń paıymynsha, kerisinshe jigittiń jasy qyz baladan úlken bolǵany durys.
“Qazir qoǵamda ajyrasý kóp, jıi bolyp jatyr. Jas azamattar, ózinen jasy úlken áıel balasyna úılense. Aqyl toqtatqan, baısaldy qyzyǵýshylyǵy bar shyǵar. Al negizi áıel adam jasy kishi, er adamdy úlken bolý kerek qoı. Qazaq mentalıtetinde ol tańǵalatyn qubylys bolyp eseptelinedi” – deıdi qoǵam belsendisi Asylgúl Ábish.
Dese de, áleýmettanýshylardyń mundaı nekege qatysty pikiri ekige bólindi. Biri otbasynda shynaıy sezim bolsa, ekinshisinde materıaldyq jaǵdaı alda turady, ıaǵnı arnaıy eseppen qurylady, deıdi.
“Endi barlyǵyna topyraq shashýǵa kelmeıdi bul jerde, sebebi mahabbat degen nárse qaı qoǵamda bolsyn bar. Unatyp qosylýy da múmkin. Mysaly, mahabbat jasqa qaramaıdy dep jatamyz. Degenmen de, bundaı qubylystyń eseppen qurylǵan neke baǵytynda júzege asyp jatqandyǵyn baıqaýǵa bolady. Ekinshi bul adamnyń jalqaýlyq sana sezimi. Bylaısha aıtqanda kezde erkekterdiń ózine artqan jaýapkershilikten qashýy. Naqty bir jospardy júzege asyra almaýy. Sondyqtan ózine daıynǵa qol jetkizý” – deıdi áleýmettanýshy Esimbek Arǵynbekuly.
Qalaı desek te, 2017 jyly mundaı juptardyń 10 paıyzy nekesin zańdastyrypty. Al 2018 jyldyń sońǵy toǵyz aıynda ózinen jasy áldeqaıda úlken qyz-kelinshekke úılengenderdiń qatary 25 paıyzǵa jetken.