Turaqty jumysy barlardyń 42 paıyzy ǵana jeńildetilgen ıpotekamen baspana ala alady. Otandyq statısıka komıtetiniń bergen aqpary bul. Onyń ózi nesıeniń jeńildetilgen túrine qol jetkize alatyndary. Biz baknterdiń birine baryp, ózimizdiń esebimizdi júrgizip kórdik. Sonymen, baspanaly bolyp, bereshekke batqysy keletinder nege daıyn bolýy kerek? Bul týraly Eýrazıa birinshi arnasy habarlaıdy.

Statısıka komıtetiniń shyǵarǵan esebi kúrdeli máseleniń bir shetin ashqandaı boldy. Turaqty jumys istep júrgenderdiń 42 paıyzy ǵana jeńildetilgen ıpotekany ala alady. Al banktiń óz baǵdarlamalary boıynsha usynatyn páter nesıesi 22 paıyz adamǵa ǵana qoljetimdi. Jeńilinen úmittisi 106 myń teńgelik jalaqysy bolýy shart delingen esepte. Biz bankterdiń birine bas suǵyp, ózimiz sharttarmen tanysqan bolatynbyz. 

«Astana qalasy sheńberinde qarastyrsaq. 1 bólmeli páterdiń quny – 12 mln teńgeniń shamasynda. Páter izdep júrgen erli-zaıyptylardyń bir balasy bar delik. «7-20-25» baǵdarlamasy boıynsha baspanaǵa qol jetkizý úshin otbasynyń jalpy kirisi 170 myń teńgeniń aınalasynda bolýy kerek. Onyń 68 myńy aı saıyn nesıe jabýǵa jumsalady. Sonda 25 jylda qaryzdyń ústine 10 770 000 teńge beresiz».

“170 myńnan biz aı saıyn tólemdi alyp tastaımyz jańaǵy 68 myńdy. Sosyn 3 adamǵa shyǵyndardy sanaımyz. Erli-zaıypty bolsa jáne balalary bolsa, 3 adamnyń shyǵyndary, komýnaldyq tólemderdi sanaımyz. Nesıeden bólek, bir adam basyna 40 myń teńgedeı qalýy kerek. Ol komýnaldyq tólemderdi sanamaǵanda. Ol tek jańaǵy kisiniń kúndelikti qajettilikterin qanaǵattandyrý úshin qalatyn aqsha» - deıdi jeke tulǵalarǵa nesıe berý basqarmasynyń basshysy Beıbit Aqmurov.

«Bankterdiń birindegi jeke baǵdarlama boıynsha dál osy shartty qoldansaq. Sol otbasy 12 mln teńgelik páterdi alý úshin qolynda baspana qunynyń 30 paıyzy bolýy kerek. Iaǵnı, 3 600 000 teńge  alǵashqy jarna. 17 paıyzdyq mólsherlememen aı saıyn 130 000 teńge berip otyrý kerek. Otbasynyń kirisi kem degende 270 myń teńge bolýy shart. 15 jylda qaryzyńyz eki jarym ese ósedi. Bereshekten bólek 15 000 000 teńge asyra tóleısiz».

Sandardy kórip, shoshyp qalǵan shyǵarsyz. Usynylatyn shart osy. Bankterge jıi baryp keńes alatyndar tań qalmas. Táýelsiz ekonomıserdiń esebi boıynsha, elde 6 mln jaldamaly jumysshy bar. Medıandy jalaqy degen túsinik bar eken ortada. Ol osy jumysshylardyń jartysy qansha qolǵa alatynyn bildiretin mán.

“3 mıllıonnan astam adam 108 myń jáne odan tómen jalaqyny alady. Olarda januıalary bar bolýy múmkin. 108 myń teńgeni alatyn adam Astana men Almatyda nemese basqa úlken qalalarda páter ala alady deý óte qıyn meniń oıymsha», -deıdi ekonomıkalyq zertteý ınstıtýtynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri Madıar Kenjebolat.

«Qınalmaı tóleımin» degenderdiń betin qaıtarǵanyn da kórgen edik. Máselen, Astana turǵyny Aslan Ábilov ıpotekaǵa páter alamyn dep tosyn jaıǵa tap bolǵany bar. Memlekettik baǵdarlama boıynsha úmitin úzdirip, óz nesıesin usynǵanda bas tartqan.

«Osy kúzde bankterdiń birine qujat tapsyrǵanmyn. Meniń tólem qabiletimdi tekserip shyqqan soń, maǵan "7-20-25" baǵdarlamasymen óte almaıtynymdy aıtty. Biraq, dál osy tabysymmen sol banktiń «ıpoteka laıt» degen baǵdarlamasyna qatysýǵa múmkindigim bar eken. Onyń paıyzy óte joǵary. Sonda memlekettik baǵdarlamamen 89 myń teńgeni tóleı almaıdy ekenmin de, banktiń óziniń baǵdarlamasymen úı alýǵa tabysym jetedi eken», - deıdi qala turǵyny Aslan Ábilov.

Bireýdiń qoly qysqa, endi bireýdiń beti qaıtyp jatqanda, páter jaldap jaǵalap júrgender taýsyla qoımas. Aıtpaqshy, ekonomıs mamandar ıpoteka tólemi jaldaý qunymen shamalas bolsa ǵana alý kerek dep keńes aıtýda. Eger aı saıynǵy tólem tym kóp bolsa, bankke jolaýdyń qajeti shamaly deıdi.