Qazaq jastary HH ǵasyrdyń otyzynshy jyldarynan bastap dene shynyqtyrý men sport salasy boıynsha joǵary oqý oryndarynda oqı bastasa, ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa deıin alash dalasynyń ár qıyrynda sport úıirmeleri jumys isteı bastady. Sol dúrmekpen sporttyń san túrin dúrkirete qýǵan qazaq sańlaqtary 1960 jyldan bastap álemdik arenalarda atoı saldy. Biraq bólshevıkterdiń otarlyq saıasaty sport salasyn da qatty sharpydy. Sol kezeńde Olımpıada, álem chempıondary bolýǵa qarym-qabileti tolyq jetetin Qabden Baıdosov, Ábilseıit Aıhanov, Jánibek Saýranbaev, Ábdisalan Nurmahanov, Amanjol Buǵybaev sekildi saıypqyrandarymyz Máskeýdiń kópe-kórneý qıanaty saldarynan tusaýly júıriktiń kúıin keshti. Jetpis úshinshi jyldan bastap Sovet odaǵy chempıonatynda júlde alǵan Jaqsylyq Úshkempirov birinshi ret Eýropa chempıonatyna 1979 jyly bardy. Imperıanyń eki ǵasyrdan asa siresken tońy osy jyldary ǵana jipsı bastady.

Endi olımpıadalyq sport túrleri boıynsha qazaqtan shyqqan dúnıe júziniń chempıondaryn tizip kóreıik:

1) Shámil Serikov, grek-rım kúresi,1978-1979 j.j.

2) Jaqsylyq Úshkempirov, grek-rım kúresi, 1981 j.

3) Nurlan Meńdiǵalıev, sý doby, 1982 j.

4) Tımýr Dosymbetov, qazirgi bessaıys, 1982 j.

5) Marat Satybaldıev, velosport, 1989 j.

6) Dáýlet Turlyqanov, grek-rım kúresi, 1989 j.

7) Baqtıar Baıseıitov, grek-rım kúresi, 1998 j.

8) Bolat Jumadilov, boks, 1999 j.

9) Serik Sápıev, boks, 2005,2007 j.

10) Erdos Jańabergenov, boks, 2005 j.

11) Birjan Jaqypov, boks, 2013 j.

12) Mereı Aqshalov, boks, 2013 j.

13) Danıar Eleýsinov, boks, 2013 j.

14) Jánibek Álimhanuly, boks, 2013 j.

15) Jasulan Qydyrbaev, aýyr atletıka, 2014 j.

16) Nazym Qyzaıbaı, boks, 2014, 2016 j.j.

17) Dına Jolaman, boks, 2016 j.

18) Lázzat Kúngeıbaeva, boks, 2016 j.

19) Eldos Smet, dzúdo, 2015 j.

20) Qaırat Eralıev, boks, 2017 j.

Sovettiń bodandyǵynda bolǵan kezeńde 6 álem chempıony, táýelsizdik tusynda 14 jeńimpaz shyqty! Ázirge sporttyń jeti salasynan ǵana. Bári sporttyń jazǵy túrlerinen. Ozyq turǵany boks – 11 chempıon! Odan keıin balýandar – 5 jeńimpaz! Osy jerde janymyzǵa qatty batatyny: arǵy jaǵyn aıtpaǵanda, keıingi shırek ǵasyrda erkin kúresten bir álem chempıonyn baptaýǵa jaramadyq... Ázirge shyqqan asýymyz osy. Az ba, kóp pe? Ózderińiz saraptaı berińizder.

Qydyrbek Rysbek