Kóp uzamaı jer betinen janýarlardyń shamamen 150 túri múldem joıylady. Adamdardyń ashkózdiginen, ynsapsyzdyǵynan...
Ekologtardyń mundaı jan aýyrtatyn tujyrymy Conservation Letters merzimdi basylymynda jarıalandy. "Baqylaǵanymyzdan baıqaǵanymyz, jerdiń qalǵan megafaýnasyn kóp uzamaı jalmap-juqtap bitiremiz. Ańshylyqtan bólek, janýarlarǵa qytaıdyń dástúrli medısınasy (janýarlardyń tuıaǵy men múıizinen, ótinen, basqa da aǵzalarynan, t.b. dári-dármek jasaıtyn) jáne olar tirshilik etetin ortanyń degradasıaǵa ushyraýynan qyrylyp bitedi.
Eger biz toqtamasaq, olardyń túrleriniń 70 paıyzy kúrt kemip, 60 paıyzy múldem joıylady",- dep málimdedi AQSH-tyń Korvallıs qalasyndaǵy Oregon shtaty ýnıversıtetiniń ǵalymy Ýılám Rıppl (William Ripple).
Tarıhyshlardyń aıtýynsha, jer betinde bes ret qaıtalanǵan janýarlar túriniń joıylýy. Solardyń birine Perm joıylýyn jatqyzyp júr. Bul zaýalda tirshilik ıeleriniń 95 paıyzy joıylyp ketken. Olardyń kóbisi sút qorektiler tobyna jatatyn tirshilik ıeleri bolatyn.
Osydan eki jyl buryn jer betinde janýarlar túrleriniń jappaı joıylýynyń altynshy márte oryn alýy múmkin ekendigi aıtylǵan bolatyn.
Ǵalymdardyń aıtýynsha, árbir júz jyl saıyn on myńdaǵan túri bar sút qorektilerdiń shamamen eki túri joıylyp otyrǵan. XX jáne XXI ǵasyrlarda bul kórsetkish 114 esege ósken. Adamzat qarasynyń kóbeıýine baılanysty et pen sút ónimderin tutyný artyp, nátıjesinde osyndaı jaǵdaı oryn alyp otyr.
Usynǵan: Gúlim Jaqan
