Maskúnemdik
Sońǵy málimetter boıynsha Reseıde maskúnem adamdardyń sany 5 000 000-nan artyq nemese barlyq eldimekenniń 3,4% quraıdy. Sonyń ishinde 1,7% ǵana esepte tur. Reseıdegi 3 er adamnyń bireýi jáne 15 paıyz áıelder qaýymy maskúnem bolyp esepteledi. Eger buny sandarǵa aınaldyrsaq maskúnemdikten jylyna 500 000 adamdaı qaıtys bolady. Asa qorqynyshty málimetter! Reseıde maskúnemdikke salyný týra nemese janama túrde ólimmen baılanysty. Onyń ishinde 62,1% ózin ózi qol salý, 72,2% adam óltirý, 60% baýyr men ish-qurylystyń zaqymdanýy, 67,7% sırroz, 23,3% júrek pen qan tamyrlarynyń aýrýy. Jyl saıyn 40 myńnan astam sapasyz alkogóldi ishimdiktermen ýlaný jaǵdaılary tirkeledi.
Statısıka boıynsha reseılik balalar alkogóldy ishimdikke 13 jastan bastap qumar bola bastaıdy. Osyǵan qosa 13 jastan joǵary, biraq kámelet jasqa jetpegen jas jigitterdiń 1/3 bóligi, boıjetkenderdiń 1/5 bóligi kúndelikti araq, syra, az mólsherdegi alkogoli quraıtyn ishimdikterdi ishýde. Bul Ulybrıtanıadan 10 ese artyq. Ásirese, Reseıde 14-15 jastaǵy jastar alkogóldi ishimdikke táýeldi bola bastaıdy.
Nashaqorlyq
Búgingi kýnde Reseıde nashaqorlardyń sany 6 mıllıonǵa jýyq. Olardyń ishinde 500 myńy ǵana resmı túrde tirgelgen. Nashaqorlardyń 20% mektep oqýshylary bolyp tabylady. 60% -y – 16-30 jas aralyǵyndaǵy jastar. Qalǵan 20%-y – 30 jastan asqan adamdar.
Esirtki qabyldaı bastaıtyn orta jas – 15-17 jas aralyǵy bolyp sanalady. 9-13 jastaǵy balalar arasyndada nashaqorlar sany kóbeıgen. Tipti 6-7 jastaǵy balalar arasynda da esirtki qabyldaý faktisi tirkelgen. Kóp jaǵdaıda nashaqor ata-analary balalaryn esirtki qabyldaýǵa májbúrleıdi.
Sarapshylardyń oıynsha árbir nashaqor 13-15 adamǵa áserin tıgizedi.
Sońǵy jyldary esirtki qabyldaýdyń sebepterinen úlkender arasyndaǵy ólim 20 esege kóbeıse, balalar arasynda 42 esege artqan.
Esirtki qabyldaı bastaǵannan keıin nashaqorlar orta eseppen 4-5 jyl ǵana ómir súredi.
Sońǵy jyldary nashaqorlar JQTB aýrýyna sebepker bolýda. Statısıka boıynsha AIV juqtyrýdyń 90% nashaqorlardyń bárine ortaq ıne qoldanýy.
Reseı statısıkasy boıynsha nashaqorlardyń ishinde 5-6% ǵana emdeledi. Jyl saıyn Reseıde 70 myńdaı adam qaıtys bolady.
Kisi óltirý
BUU málimetteri boıynsha Eýropa, AQSH, TMD elderine qaraǵanda Reseıde adam óltirý kóbirek tirkeledi. Statısıkaǵa qarasaq Reseıde orta eseppen 100 myń turǵynǵa 11-14 kisi óltirý qylmysy jasalady, al AQSH da budan eki esege az.
Qylmystyń 60-70%-y mas bolǵan adamdardyń qolymen jasalady.
Sýısıd
Reseıde sońǵy 20 jyldyń ishinde 830 myń adam ózin ózi óltirgen.
Sýısıd sany qalalarǵa qaraǵanda aýyldyq mekenderinde kóp kezdesedi.
Sońǵy on jyldyqtyń ishinde óz ózine qol jimsaý jastar arasynda 3 esege artqan. Basty sebepteri jaýapsyz mahabbat, jalǵyzdyq, bolashaqtyń aldynda qorqynysh, ata- anasy men qurdastarymen konflıktter bolyp tabylady. Jyl saıyn 15-19 jastaǵy árbir on ekinshi jasóspirim óz ózine qol jumsaýda. Reseıde sýısıd kórsetkishi 100 myńǵa 20 adamnan týra keledi. Jylyna 1500 bala óz ózine qol jumsap óledi. Bul álemdik orta kórsetkishinen 2,7 ese joǵary.
Baspanasyz adamdar
Reseıde 90 jyldardan bastap qańǵybastardyń sany óse bastaǵan. Sol kezde memlekettegi ózgerister reseılikterdiń kóbisin dalada qaldyrdy. Qazirgi ekonomıkalyq jaǵdaı sol kezden qaraǵanda jaqsyraq, biraq sosıologtardyń sanaýynsha olardyń sany 3 mıllıonǵa jetedi. Balalar úıindegi panasyz balalar da qańǵybas adamdardyń qataryna kiredi.
Málimetterdi daıyndaǵan
Aısulý Tursynbaeva
