Shyndyǵynda da keler jyly bastaý alatyn medısınalyq saqtandyrýdyń
jumysynyń bizge ne úshin kerektigin keıdi túsine bermeıtinimiz ras.
Negizinde bul ne, qandaı júıe? Muny qarapaıym tilmen qalaı túsinesiz?
Aqıqatynda zeınetaqy qoryna aýdarylatyn aqsha sıaqty jumys berýshi
Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý (MÁMS) qoryna da tıisti
kólemde aı saıyn qarjy aýdyryp otyrady. Endi osydan keıin saýal
týyndaıdy: bul máselege memleket nege sonshalyqty mán berip otyr?
Halyqtyń qarjysy aýdarylyp jatqan bul júıeniń bereri ne? Muny
qarapaıym tilmen aıtsaq, bylaı: densaýlyq saqtaý salasyn memlekettik
turǵydan qoldaý jáne bul únemi toqtaýsyz júzege asyp otyrǵan proses.
Sondyqtan adam balasynda «Mindetti áleýmettik medısınalyq
saqtandyrý qoryna aýdarylyp jatqan qarjynyń rahatyn kóre
almaımyz?» degen kúmándi pikir týmaýy kerek. Óıtkeni Elbasy Nazarbaev
qol qoıǵan «100 naqty qadam» Ult josparynyń 80 qadamynda mindetti
áleýmettik medısınalyq saqtandyrý ne úshin qajettiligi aıqyn
túsindirilgen. Naqty aıtsaq,
1.Jumys berýshiler qorǵa aqsha aýdarý densaýlyq salasynyń qarjy
turaqtylyǵyn nyǵaıtady.
2.Jumys berýshi, jeke azasmat pen memleket arasyndaǵy yntymaqtastyq
kúshnıedi, ári jaýapkershilik artady.
3.Bastapqy medısıanalyq sanıtarlyq kómek qarjylandyrý artady
4. Aýrýdyń aldjyn alý men oǵan qarsy kúresýdiń memlekettik sharalary
jasalynady.
Bul Qazaqstannyń árbir azamatynyń densaýlyǵyn nyǵaıtýǵa múmkindik
beretin júıe. Bul respýblıka azamattaryn jynysyna, turǵylyqty
jerine qaramastan medısınalyq jáne dári-dármek turǵysynan tolyqtaı
qamtamasyz etedi. Bul tabysy bar azamattardy da qoldaıdy, áleýmettik
jaǵynan az qorǵalǵan toptardy da qorǵaıdy.
Aıta ketý kerek, Qazaqstan bul júıeni tyńǵylyqty zerttegen tusta
halyqaralyq tájirıbelerdi de esepke aldy. Mysaly, álemde
medısınadlyq saqtandyrýdyń úsh túri bar:
1.Búdjettik;
2. Saqtandyrý;
3. Aralas saqtandyrý;
Qazaqstan bul oraıda aralas saqtandyrý júıesin júzege asyryp otyr. Bul
modeldiń tıimdiligi mynada: medısına salasyna bólinetin qarjylyǵyn
turaqtylyǵyn qamtamasyz etedi. Sonymen qatar, ár azamatqa bólinetin
qarjy jumys berýshi men memleketke júkteledi. Sondyqtan jumyssyz
qalmaýdyń barlyq joldaryn qarastyrý kerek. Al eger otbasy nemese
jalǵyzilikti azamattar áleýmettik jaǵynan az qorǵalǵan topqa jatatyn

bolsa, olardy da memleket dalada qaldyrmaıdy. Olarǵa memleket
qazynasynan arnaıy aqsha bólinip otyr. Bul oraıda osyndaı qoldaýdy
qajet etetin jandardyń 15 sanaty bar. Olarǵa memleket ózi tólem jasap
otyrady.
Bul júıeniń taǵy bir artyqshylyǵy bar: medısınalyq saqtandyrý qoryna
jarna aýdarý arqyly kez kelgen emhanany ózińiz tańdap, medısınalyq
qyzmettiń barlyq túrine qol jetkizýge múmkindik bar. Bul árıne kez
kelgen Qazaqstan azamaty úshin tańdaý quqy. Sondyqtan biz Mindetti
áleýmettik medısınalyq saqtandyrý júıesi qarapaıym azamat úshin jáne
olardyń densaýlyǵyn nyǵaıtý úshin jasalǵanyn aıta ketken lázim.