Fransıa prezıdenti Emmanýel Makron Ýkraınadaǵy soǵysty boldyrmaý týraly kelisimge qol jetkizý múmkin dep sanaıtynyn jáne Reseı óziniń qaýipsizdik máselelerin kóterýi zańdy ekenin aıtty.

Dúısenbi kúni Emmanýel Makron Máskeýde Vladımır Pýtınmen kelissózder ótkizedi. Ol eýropalyq memleketterdi qorǵaý úshin jáne Reseıdi tynyshtandyrý úshin "jańa balans" kerek ekenin málimdedi.

Makron "Journal du Dimanche" gazetine bergen suhbatynda Reseıdiń maqsaty "Ýkraına emes, NATO men EO-ǵa erejelerdi túsindirý" ekenin aıtty.

Ol Reseı prezıdentimen dıalogy "áskerı qaqtyǵystyń aldyn alý úshin jetkilikti bolady" dep úmittenetinin jetkizdi jáne Pýtınniń kóbirek máselelerdi talqylaıtynyna senimi zor ekenin jarıalady.

BBC aqparatyna sáıkes, Fransıa prezıdenti jeksenbide AQSH prezıdenti Djo Baıdenmen de sóılesken. Makron "Máskeý jaǵdaıdy ýshyqtyratyn birjaqty sharalar qabyldaıdy" dep kútpeıtinin eskertken jáne Reseıdiń óz alańdaýshylyǵyn bildirýge quqyǵy bar ekenin aıtqan.

Makron Reseımen dıalog ornatý "eshbir eýropalyq memlekettiń álsizdigi" emes ekenin de atap ótti.

"Biz eýropalyq baýyrlastarymyzdyń egemendigi men beıbitshiligin qorǵaýymyz kerek. Alaıda ol jańa balansty usyný arqyly júzege asýǵa tıis. Reseıdi qurmetteı otyryp, uly halyq pen olardyń qazirgi kúızelisterin túsiný arqyly kelisim jasalýy kerek" dedi ol.

Fransıa prezıdenti buǵan deıin Reseımen qarym-qatynasty qaıta qaraýǵa shaqyrǵan. Qańtar aıynda Makron Eýroodaq Vashıngtonǵa senbeı, Máskeýmen óz dıalogyn bastaýy kerektigin aıtqan.

Al, AQSH úkimeti Reseıdiń Ýkraınaǵa kez kelgen ýaqytta basyp kirýi múmkin ekenin taǵy da eskertti.

Aq úıdiń ulttyq qaýipsizdik jónindegi keńesshisi Djeık Sallıvan jeksenbi kúni "Fox News" arnasyna "Reseı qazir kez kelgen kúni Ýkraınaǵa qarsy áskerı áreketke barýy múmkin nemese shabýyl eki aptadan keıin bolýy múmkin" dep suhbat bergen.

AQSH-tyń eki sheneýnigi buǵan deıin "Reuters" agenttigine Reseıdiń Ýkraınaǵa tolyqqandy basyp kirýi úshin qajetti áskerı áleýettiń shamamen 70 paıyzyn daıyndaǵanyn aıtqan.

Reseı armıasy Ýkraınanyń shekara mańyna jınalǵan, biraq Máskeý Ýkraınaǵa basyp kirýdi josparlap otyrǵanyn joqqa shyǵarady.

Máskeý NATO-ǵa birqatar talaptar qoıdy. Talaptar boıynsha, NATO qorǵanys alánsy Ýkraınany múshelikke qabyldamaýy tıis jáne Shyǵys Eýropadaǵy áskerı yqpalyn azaıtýy kerek.

Batys elderi muny qabyldamady, onyń ornyna kelissózderdiń basqa salalaryn, mysaly, ıadrolyq qarýdy qysqartý týraly kelissózderdi usyndy.

Ýkraına daǵdarysyna baılanysty batys elderi men Reseı arasyndaǵy shıelenis qalaı órbip jatyr: 

• "Reseı Ýkraınaǵa basyp kirý úshin syltaý daıyndap jatyr" dep habarlady Ál-Jazıra telearnasy.
• "Reseı Ýkraınaǵa basyp kirýi múmkin" degen qaýip kúsheıgen kezde AQSH-tyń Memlekettik hatshysy Entonı Blınken Eýropaǵa bardy. 
• "Barlyq nusqa tys qalmaıdy. Dıplomatıalyq nusqa da". AQSH memhatshysy Eýropaǵa nege bara jatyr?
• Djo Baıden Reseı Ýkraınaǵa shabýyl jasasa, Máskeýdi "apat" kútip turǵanyn eskertti.
• AQSH barlaý agentteri Reseı Ýkraınaǵa qashan shabýyldaýy múmkin ekenin jarıalady.
• Reseı soǵys ushaqtary Kıevke jaqyn Belarýs eline jınaldy.
• Aǵylshyn saıasatkeri Reseı Ýkraınaǵa basyp kiretini sózsiz ekenin jáne shabýyl jaqyn arada bolatynyn málimdedi.
• AQSH, Ulybrıtanıa Ýkraınaǵa qarý-jaraq jiberip jatyr.
• Danıa, Ispanıa, Fransıa jáne Nıderlandy Shyǵys Eýropaǵa joıǵysh ushaqtar men áskerı kemeler jiberýde.
• Reseı yqtımal shabýyl týraly aqparattardy joqqa shyǵardy.
• Germanıa qazirge Ýkraınaǵa qarý-jaraq bermeıtinin aıtty biraq medısınalyq kómek kórsetetinin jarıalady.
• Eki jaq (Batys-Reseı) soǵysqa daıyndyqpen qosa, dıplomatıalyq kelisimge kelýge tyrysýda.
• Fransıa men Germanıa Reseıdi dıalogqa shaqyrdy.
• Reseı, Ýkraına, Germanıa jáne Fransıa dıplomattary kelissóz júrgizdi.
• Batys elderi Ýkraınaǵa shabýyl jasalsa, zardaby aýyr bolatynyn málimdedi.
• AQSH óz azamattaryn Ýkraınadan shyǵyp ketýge shaqyrdy.
• "Biz qalaı bolsa da daıynbyz". NATO Reseıdiń talabyn toıtardy.
• Baıden: Bul – ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıingi eń iri shabýyl bolýy múmkin. 
• Baıden Reseıdiń Ýkraınaǵa qashan shabýyl jasaıtynyn aıtty.

• Vashıngton Reseı qubyryn jaýyp, BUU qaýipsizdik keńesiniń otyrysyn ótkizetinin jarıalady.

• BUU qaýipsizdik keńesiniń otyrysy barysynda Reseı men AQSH ókilderi sózge kelip qaldy.
• Reseı ókili Kıevtiń "óz túbine ózi jetetinin" aıtty.
• Vashıngton men Máskeý arasyndaǵy kelissózder shıelenisti báseńdete almady.
• AQSH Eýropaǵa kóbirek ásker jiberetinin jarıalady.
• Reseı Vashıngtonnyń Eýropaǵa kóbirek ásker jiberý sheshimin aıyptady.
• AQSH: Reseı Ýkraınaǵa basyp kirýge 70% daıyn. Kıev birneshe kúnde qıraıdy.