«Qazaqstan Respýblıkasy kóshi-qon saıasatynyń 2023-2027 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasyna» saı, ózgerister men tolyqtyrýlar engizilip, qaıta qoldanysqa engizilgen «Halyqtyń kóshi-qony týraly» zańyna kóz júgirtip kóreıik.

Atalǵan zańnyń «Qandas mártebesin berýden jáne uzartýdan jáne (nemese) qandastardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýden bas tartý úshin negizder» degen 20-babyna engizilgen qandastardy aýmaqtyq-ákimshilik birlikte qabyldaýdyń óńirlik kvotasynyń bolmaýy nemese etnıkalyq qazaqtyń qonystandyrý úshin usynylǵan aýmaqtyq-ákimshilik birlikten bas tartýy» degen normany oqyp, taǵy da tóbe shashymyz tik turdy!

Iá, Aqmola, Atyraý, Shyǵys Qazaqstan, Batys Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar, Soltústik Qazaqstan, Abaı oblystary – qandastarymyzdy qonystandyrý úshin Úkimet arnaıy aıqyndaǵan óńirler bolyp sanalady.

Áleýmettik paket tek osy Úkimet aıqyndaǵan óńirlerge joldama alǵan qandastarymyzǵa ǵana beriledi.

«Halyqtyń kóshi-qony týraly» týraly zańyndaǵy «Qandas mártebesin berýden jáne uzartýdan jáne (nemese) qandastardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýden bas tartý úshin negizder» degen osy jańa nomaǵa salsaq, endi shetelden Qazaqstan Respýblıkasyna kóship kelgen etnıkalyq qazaqtar ózderi qonystanǵysy keletin óńirde qandastardy aýmaqtyq-ákimshilik birlikte qabyldaýdyń óńirlik kvotasy bolmasa nemese Úkimet usynǵan óńirge barýdan bas tartsa, onda olarǵa «qandas» mártebesi berilmeıdi degen sóz!

Qandastardy qabyldaýdyń 2023 jylǵa arnalǵan óńirlik kvotasynyń sany 1 925 adam.

Al, etnıkalyq qazaqtar odan eki nemese úsh, tipti júz ese atyq kelse, sol artyq kelgenderge «qandas» mártebesi berilmeıdi degen sóz!

Demek, «qandas» mártebesi joq etnıkalyq qazaqtar Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn ala almaıdy!
Endeshe, bul norma tarıhı Otanyna kóship kelgen etnıkalyq qazaqtardyń Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alýyn shektep qana qoımastan, eń aldymen, «Ár adamnyń ár memlekettiń ishinde júrip-turýyna jáne óz qalaýynsha turatyn meken-jaıdy tańdaýyna quqyǵy bar» degen Birikken Ulttar Uıymy Bas Assambleıasynyń rezolúsıasymen 1948 jylǵy 10 jeltoqsanda qabyldanǵan «Adam quqyqtarynyń jalpyǵa birdeı deklarasıasynyń» 13-babynyń 1 tarmaǵyna basy bútin qaıshy.

Ekinshi, «Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵynda zańdy túrde júrgen árbir adam, zańda kórsetilgennen basqa retterde, onyń aýmaǵynda erkin júrip-turýǵa jáne turǵylyqty mekendi óz qalaýynsha tańdap alýǵa quqyǵy bar» degen Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynyń 21-babynyń 1 tarmaǵyna;

Úshinshi, «Qazaqstan Respýblıkasynyń kóship kelýshilerdiń bolýy úshin ashyq aýmaǵy boıynsha erkin júrip-turýǵa» jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen turǵylyqty jerin erkin tańdaýǵa quqyǵy bar» degen «Halyqtyń kóshi-qony týraly» týraly zańynyń 5-babynyń 3) jáne 4) – eki birdeı tarmaǵyna tipti saı kelmeıdi!
Bir sózben aıtqanda, etnıkalyq qazaqtardyń quqyǵy qos aıaqpen taptalyp jatyr!

Dál osy Zań jobasy jasalyp, Parlamentte talqylanyp jatqan kezde, Tamara Dúısenova Premer-Mınıstrdiń orynbasary ári Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri bolyp qyzmet atqaratyn.

Mine, Tamaranyń taltaıyp turyp qabyldatqan zańynyń sıqy!

Qonystanatyn jerin tańdaý – etnıkalyq qazaqtarǵa birinshi Allanyń bergen, sosyn BUU-nyń Jarǵysymen bekitilgen quqyǵy!

Al, kóship kelýshilerdi Úkimet aıqyndaǵan óńirlerge qonystandyrý – memlekettik saıasat!

Úkimet saıasat júrgizem dep, adam quqyǵyn shektemeýi jáne taptamaýy kerek!!!

Aýyt Muqıbek, Abai.kz