Bıyl «Habar» Agenttiginiń qurylǵanyna – 20 jyl. Qazir Agenttik tuńǵyshy «Habar» bastaǵan tórt telearnadan turatyn tatý otbasyǵa aınalǵan.
 Oǵan qosa, jańa televızıalyq maýsymda elimizdiń bas arnasy jarqyn jobalarmen kórermenin tańǵaldyryp jatqany taǵy bar. 20 jyl ishinde alyp Agenttik tek aqparattyq holdıń qana emes, úlken qoǵamdyq-saıası ortalyqqa aınalyp úlgerdi. Osy jáne basqa da mańyzdy máselelerge qatysty suraqtarymyzdy biz «Habar» Agenttiginiń Basqarma tóraǵasy Aıdos Úkibaevqa qoıǵan edik. 
 
– Aıdos Ydyrysuly, siz 18 jyldan beri taban aýdarmaı, «Habar» arnasynda tabandy qyz­met etip kelesiz. Jýrnalıs­tıka­daǵy jolyńyzdy osy ujymda qarapaıym tilshilikten bastap­syz. Keıingi 4 jyldan beri tutas Agent­tiktiń tóraǵasysyz. Shar­shaǵan joqsyz ba?
– «Habar» – meniń ekinshi úıim. Al úıden, ondaǵy uıym­shyl, ujym­shyl otbasydaı bo­lyp ket­ken áriptesterimnen, qy­zyq shy­ǵarmashylyq proses­ten qajyǵan adamdy áli kórgen emespin. 
– Osylaı jaýap bererińizdi bilip edik. Bıylǵy jańa maý­symǵa jaqsylap daıyndal­ǵandaryńyz kórinip tur. Neniń ekpini? 
– Iá, ol ras. Tek bıylǵy emes, biz ár maýsymǵa tyńǵy­lyqty daıyndalamyz. Jýr­nalıst degende, ony dıqanmen salystyrǵym kelip turady. Sol dıqannyń jyl on eki aıda bir sáti bolady. Qystyń qytymyr aıazynan keıin, kún qyzyp, jer býsanǵanda, ol da basqalar sıaq­ty nemeresin alyp, qudasyna baryp, rahattanyp qydyrǵysy keledi. Biraq dál sol ýaqytta dı­qandar sharýanyń bárin tas­tap, jerge jabysady. Bar bol­ǵa­ny 10 kún. 10 kúndi qapy jiber­meı, eginińdi egip qoısań, keıingi nesibeń daıyn. Bizdiń televı­zıada da sondaı. Árbir televı­zıalyq maýsym – biz úshin álgi dıqannyń on kúnindeı kórerme­nimizdiń senimin bekitip, yqy­lasyn oıatyp alýǵa taptyrmas múmkindik, tolassyz naýqan. 
– Agentikke qarasty arna­lar jańa maýsymǵa qandaı tosyn­syılar ázirledi? 
– Ótken jyldary kópshi­liktiń kózaıymyna aınalyp, el boıynsha eń joǵary reıtıń jınaǵan «Benefıs – shoý» jo­basy men «Dý-dýman» ázil-syqaq baǵdarlamasynyń jańa maý­symy bastaldy. Bıylǵy maý­symda mektep oqýshylaryna arnalǵan «Ia – chempıon» atty oıyn-saýyqtyq baǵdarlama jaryq kórdi. Bul – «Nur Otan» partıasymen birlesken jo­bamyz. «Jandy daýys» mýzy­kalyq shoýyna kórermender tarapynan da qyzyǵýshylyq joǵary. Osy aıda qarapaıym qazaqstandyqtardyń oılap júrgen armandaryn oryndaýǵa kómektesetin «Arman qana­tynda» atty áleýmettik-ımıdj­dik jobasy kórermenge jol tartpaq. Tanymal mádenıet jáne ǵylym qaıratkerleriniń ómiri men shyǵarmashylyǵyn arqaý etken «Taǵdyr joly» atty derekti baǵdarlamalar sıkli da shyǵýda. Sondaı-aq bizdiń Agenttikke qarasty «24 KZ», «Bilim jáne Mádenıet», «Kazakh TV» arnalary qalyptasqan dástúrge sáıkes, jańa maýsymǵa tyń dúnıeler ázirleýde. Kúzgi maýsymda osy arnalardyń efırinen «Qazynaly meken», «Beımálim Qazaqstan», «Ómir joly», «Jyldar... jyrlar», «Jańa Jibek joly», «Shynaıy ómir» jáne t.s.s. kóptegen telejobalar efırge shyqpaq. 
– «Habardaǵy» burynnan shyǵyp kele jatqan baǵdarlama­lardyń deni ýaqytyn ózgertip, keıipkerin kúrdelendirip jatyr. Bul da sol jańa maýsymnyń qarbalasy ma? 
–Iá, qoǵamdyq-saıası ba­ǵyttaǵy «Jekpe-jek», «Bizdiń úı» tok-shoýlary, «Ortalyq Habar» men «Arnaıy habar» baǵdarlamalary jýrnalısik zertteý janryn kúsheıtti. Irak Elekeev aǵamyz júrgizetin «Kózqaras» baǵdarlamasy sáske ýaqytynan aýysyp, salmaqty pikir aıtylatyn túngi ıntellek­týaldy-tanymdyq habar for­matyna ótti. 
Basty arnanyń rýhanı ın­tegrasıany baıytatyn jo­balarǵa árdaıym aqparattyq qoldaý kórsetip otyratynyn da aıta keteıin. Bıyl alǵash ret halyqaralyq «Bala turkvision» balalar án baıqaýyna bas aqparattyq demeýshi bolsaq, endi jeltoqsan aıynda Ystambulda ótetin aqtyq básekeni kórsetetin bolamyz. Alda ótetin «Turkvision-2015» baıqaýyn da óner­súıer qaýym tek bizdiń arnadan tamashalaı alady. Biz endi sóz­diń shyny kerek, tek mem­leket­tik tilde aqparat taratatyn arna emespiz. Til tazalyǵyn ustaýǵa mindet qoıylyp otyrǵan joq jáne bizdiń bul turǵydaǵy mısıamyz sál basqasha. Siz Qazaqstannyń kópultty, árkim­niń til, senim bostan­dyqtaryna qol suǵylmaıtyn jáne olar Ata zańymyzben qorǵalatyn mem­leket ekenine kelisetin shyǵar­syz. Ári dese, námi qazaq bolǵa­nymen, terisin qyrnasań, ishinen basqa ulttyń dilinde, basqa mádenıettiń yqpalyndaǵy talaı qandasymyz taǵy bar ekenine de kelisersiz. Qarmaqqa qurtty qystyrǵan sıaqty, mundaı ala-qula kon­tıngentti ózgeniń alqyzyl ónimine, sol ónimniń artyndaǵy ıdeologıasyna, ekspansıasyna aýyp ketpeýi úshin de qazaq tili­men qatar orys tilin qoldanýǵa týra keledi. Eger biz ázirshe qa­zaq tilinde sóıle­meıtin qazaqtar men otandasta­rymyzǵa mem­lekettik tilmen qatar orys tilinde de aqparat berip, qyzmet kórsetpesek, erteń olardyń ózge elderdiń telearnalaryn ǵana kóretin, bizge jatbaýyr sýbek­tilerge aınalyp shyqpasyna kim kepil!? 
Solaı bola tura, «Habar» ar­nasyndaǵy qazaqtildi baǵdar­lamalardyń úles salmaǵy 63-65 paıyzdyń aınalasynda. Esińizde bolsa, bul kórsetkish Otanymyz­daǵy qazirgi qazaq pen ózge ulystardyń san propor­sıasymen de shamalas. Bastysy, qazaq tilindegi baǵdarlamalarǵa degen suranys jyldan-jylǵa kóbeıip keledi jáne biz sonyń tamyryn basa otyryp, sanyn arttyryp jatyrmyz. Son­dyqtan Elbasymyz aıtpaqshy, «ýaqyt bizdiń paıdamyzǵa jumys istep jatyr». Túsingen adamǵa budan artyq toqtam joq. 
Biz sheteldik ónimder tanyp otyrǵan qundylyqtar saıasatyn jaı ǵana kórsetkimiz kelmeıdi. «Sen naǵyz qazaqsyń, bizdi kór, al seniń tildi meńgerýiń múshkil eken, onda qaraıtyn arnańdy óziń tap» degen solaqaı saıasat bizdiń jaǵdaıǵa kelmeıdi. Bólý ońaı, biriktirý qıyn. Qıyn bolsa da, tildi bilý-bilmeý deń­geıine qaramaı, azamattary­myzdy ortaq qazaqstandyq qun­dylyqtar tóńireginde tárbıeleý – mine, osy bizge artylǵan mısıa.
– «Habar» arnasy til taza­lyǵyn saqtamaıdy, shubar tildi ónimder bar» degen syn orynsyz demeksiz ǵoı. Solaı ma? 
– Bir ǵana mysal keltireıin. Jańa maýsymda segiz serıal jaryq kóretin bolsa, sonyń tek ekeýi ǵana qos tilde. Al qalǵan telehıkaıalar taza qazaq tilinde. «Qyz joly» serıaly, «Kórshi­ler» komedıasy, «Báseke» tele­hıkaıasy, «Qustar áni», «Aqyl­dyń kilti» fılmderi bolsyn. 
 Mynany durys túsineıikshi, syn syndarly bolsa, ony óz basymmen qabyldaýǵa ázirmin. «Habar» dese, jurt ony tek jaqsy kórip turýy qajet degen narsısızm derti boıymyzda joq. Bul «Habar» Agenttiginde qyzmet jasap otyrǵan 1400-den asa adamnyń da korporatıvtik qylyǵy dep aıta almas edim. Solaı emes pe? Endeshe, syn bolsyn, biraq shyn bolsyn. Al memlekettiń ıdeologıasyn, sol ıdeologıanyń basty aqparattyq qaınar kózi bolyp otyrǵan arnanyń saıasatyn túsinbeı, túsinse de, túsinbegen syńaı tanytyp, kópe-kórineý aıyp taǵyp, negizsiz jala japqan ásirebaıbalamshylardyń sózin men syn degen sanatqa jatqyza almaımyn. Siz de aıyp etpeńiz, olar da aıyp etpesin. 
Gegel aıtpaqshy, «biz aýrý­myz jáne soǵan ózimiz emshimiz». Talap eteıik, biraq Qazaq­stan­nyń polıetnıkalyq jaǵda­ıyn, Elbasymyzdyń osyǵan baı­lanysty jasap otyrǵan maıdan qyl sýyrǵandaı saıasatyn da túsineıik te. Mynadaı támsil bar edi: sabyrlyny jaıbasar, aqyldyny aıar, saqty qorqaq kórme degen. Spınozanyń ózi “Jek kórme. Túsin!” demeı me? Biz ystyq sý aǵatyn krannan qoldan sýyq sýdy aǵyzyp otyrǵan joqpyz. 
– Bıyl «Habar» arnasy 20 jyldyǵyn atap ótkeli otyr. Mereıli kúnge oraı ne daıyndap jatyrsyzdar? 
– Mereıtoıymyzdyń qurmetine kóptegen tanymdyq habarlar usynatyn bolamyz. Mysaly, Uly Abaıdyń qara sózderine arnalǵan 12 bólimnen turatyn derekti serıal bizdiń 20 jyldyq toıymyzǵa qaraı kó­rermenimizge usynar jaý­hardyń biri bolmaq. «Habardyń» 20 jyldyq tarıhynda iz qaldyrǵan tulǵalarymyzdy túgendep, ar­naıy derekti fılm de daıarlap otyrmyz. Bul endi efırge qatys­tysy. Al bylaıǵy «efırde» is-sharalardy bastap kettik. 20 jyldyǵymyzǵa qaraı Astana­da 20 túp aǵash otyrǵyzýdan bas­tap, fýtbol týrnırin uıymdasty­rý, kitap shyǵarý, Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetinde «Habardyń» dárisqanasyn ashý degen sharalar tolyp jatyr. Biraq bastysy, este qalatyndaı toılaý emes qoı. Biz ósip jatyrmyz, biz da­myp jatyrmyz. «EuronewsSA» aqparattyq arnasynyń bas dırektory Maıkl Pıterstiń «Habar» Agenttiginiń úshinshi táýelsiz dırektory bolýy, Eýro­núspen uzaqmerzimdi áriptes­tikke otyrýymyzdan bastap kor­poratıvtik basqarýdy ózgertý, qyzmetkerlerimizdiń biliktiligin arttyrý, kreatıvti dúnıeler usynýǵa bet alý – aýyz toltyryp aıtatyn dúnıe kóp, shúkir. Eń negizgisi, «Habar» óziniń basty saıası, resmı, memlekettik jańalyqtardy birinshi taratar aqparattyq ortalyq degen brendin saqtap kele jatyr. 
– Áńgimeńizge raqmet!

Derekkóz: Aıqyn-aqparat