قازاقستان قور بيرجاسىنىڭ سايتىندا 8 اقپان كۇنى جاريالانعان «قازاقستان تەمىرجولى» ۇلتتىق كومپانياسى» اق-نىڭ (قتج) رەسمي حاتىندا ۇلتتىق بانكتىڭ ءبىرىنشى وبليگاسيالىق باعدارلامالارىنىڭ شىعارعانىن تىركەگەنى ايتىلادى. قۇجاتتا وبليگاسيالىق باعدارلاما قۇنى 200 ميلليارد تەڭگەنى قۇراعانى حابارلانعان. Forbes.kz ۇلتتىق كومپانيا وبليگاسيالارىنىڭ شىعارىلۋى تۋرالى ساراپشىلاردىڭ پىكىرىن ءبىلىپ، ونى كىم ساتىپ الۋى مۇمكىن ەكەندىگىن سۇراعان.

باقىت نيازوۆ، Real Invest Group ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى:

«ۇلتتىق كومپانيانىڭ قارجىلىق جاعدايى وتە قيىن. قتج-نىڭ قارىزدارىنىڭ كولەمى وتە ۇلكەن، ال، تاسىمالداۋ كولەمى ازايىپ وتىر. بۇعان قوسا ولار تاريفتەردى وسىرگەن جوق. مەملەكەت وسىعان وراي كومپانياعا ءبىرىڭعاي زەينەتاقى جيناقتاۋ قورى ەسەبىنەن كومەكتەسكىسى كەلەدى»، - دەيدى. ب. نيازوۆ قارىزعا بەلشەدەن باتقان كومپانيانى قۇتقارۋدىڭ بزجق-دان باسقا جولى جوقتىعىن ايتادى.

«ەكوۆاتت» ج ش س قارجىلىق ديرەكتورى سايان قومباروۆ قتج وبليگاسيالارىن بزجق-دان باسقا بانكتەر مەن ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ ساتىپ الۋى مۇمكىن دەپ سانايدى. سونداي-اق، ساراپشى كومپانيانى قۇتقارۋ ءۇشىن ۇلتتىق قور قاراجاتى دا جۇمسالۋى مۇمكىندىگىن جوققا شىعارمايدى.

«قتج-نىڭ 200 ملرد تەڭگە كولەمىندەگى وبليگاسيالارى قازاقستاندىق جيناقتاۋشىلار مەن كرەديتورلاردىڭ تاراپىنان قارجىلاندىرۋ تارتۋعا باعىتتالعان. قتج-نىڭ 2015 جىلعى 30 ماۋسىمداعى اۋديتتالماعان قارجىلىق ەسەبىنە سۇيەنسەك، ۇلتتىق كومپانيا نىڭ ەۋروپا دامۋ جانە قايتا قۇرۋ بانكى (ەدقب)، قازاقستاننىڭ دامۋ بانكى (قدب) الدىندا ايتارلىقتاي مىندەتتەمەلەرى جانە ەۋرووبليگاسيالارى بار. مىسالى، 401،4 ملرد تەڭگەگە تەڭ ول وبليگاسيالار 185 تەڭگەلىك باعاممەن ەسەپتەگەننىڭ وزىندە 2،2 ملرد اقش دوللارىنا تەڭ.  وسى ەسەپتە سونىمەن قاتار، قتج مەن ەدقب اراسىندا 2015 جىلدىڭ شىلدە ايىندا قول قويىلعان 300 ملن دوللار كولەمىندەگى قارىز الۋ كەلىسىم شارتى بارى ايتىلادى. ول قارىزدى جابۋ مەرزىمى 2016 جىلى اياقتالادى. سوندىقتان وبليگاسيالىق زاەم كومپانياعا ۇزاق مەرزىمدى ۆاليۋتالىق قارىزداردى قايتا قارجىلاندىرۋعا، اعىمداعى قاجەتتىلىكتەردى قاناعاتتاندىر ءۇشىن كەرەك»، - دەيدى سايان قومباروۆ.

ال، «BRB INVEST» ج ش س باس ديرەكتورى عالىم قۇسايىنوۆ وتاندىق كوممەرسيالىق بانكتەر مەن ساقتاندىرۋ كومپانيالارى قتج-نىڭ وبليگاسيالارىن ساتىپ الۋى ەكىتالاي ەكەنىن ايتادى. ياعني، ۇلتتىق كومپانيا وبليگاسيالارىن ساتىپ الۋشى نە مەملەكەت، نە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور نەمەسە بزجق بولادى.

«ءقازىر جەكە سەكتوردا ءىرى كولەمدەگى قاراجاتتىڭ بولماۋىنا بايلانىستى جالعىز نۇسقا ۇلتتىق قور نەمەسە بزجق قالادى»، - دەيدى ول.

ونىڭ ايتۋىنشا، وبليگاسيالاردى ساتىلىمعا شىعارۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى كومپانيانىڭ كاسالىق الشاقتىقتارىن قارجىلاندىرۋ بولىپ تابىلادى. ول قتج-نىڭ 2015 جىلعى 9 ايداعى اعىمداعى مىندەتتەمەلەرى 350 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىنىن، سونداي-اق، بۇل اقشا اينالىمى ينۆەستيسيالىق قۇرامدى ەسەپكە العاندا 75 ملرد-قا كەم بولعانىن، شىعىنى 242 ملرد-تى قۇراعانىن ايتادى.

Forbes.kz جۇرگىزگەن قتج-نىڭ جىلدىق قارجىلىق ەسەبىندە كومپانيانىڭ 2014 جىلى 1،4 ترلن تەڭگە كولەمىندە مىندەتتەمەلەرى بولعانى ايتىلادى. ونىڭ 397،8 ملرد تەڭگەسى – نەسيە تۇرىندەگى مىندەتتەمەلەر ەكەن. بۇدان باسقا كومپانيانىڭ دوللار جانە شۆەيساريالىق فرانك تۇرىندە شىعارىلعان 444،6 ملرد تەڭگە كولەمىندەگى ەۋرووبليگاسيالار بويىنشا دا مىندەتتەمەلەرى بارى ايتىلادى.

كومپانيانىڭ سوڭعى جاريالانعان (اۋديتتەلمەگەن) قارجىلىق ەسەبى 2015 جىلعى 30 قىركۇيەكتە جاسالعان. ول كەزدەگى دوللار باعامى 270،4 تەڭگە ەدى. ۇلتتىق ۆاليۋتا باعامىنىڭ وسىنشا قۇلدىراۋى كومپانيانىڭ ۆاليۋتالىق مىندەتتەمەلەرىنىڭ قىسىمىنا قاتتى اسەر ەتكەن. 2015 جىلدىڭ 9 ايىندا قتج-نىڭ ءوز كاپيتالى 49،8 پايىزدان 42،4 پايىزعا تومەندەگەن. وسى ۋاقىت ىشىندە كومپانيانىڭ بانكتەردەگى قارىزى 20،6 پايىزعا ارتىپ، 480 ملرد تەڭگەنى قۇراعان. ال، ەۋرووبليگاسيالارى 660،7 ملرد تەڭگەگە (48،6 پايىز) وسكەن. كومپانيا جاريالاعان رەسمي حاتتا 2014 جىلدىڭ اتالعان كەزەڭىندە 242،2 ملرد شىعىن مەن 15 ملرد تەڭگە پايدا كورگەندىگى ايتىلعان.

 ياعني، تەڭگەنىڭ قۇلدىراۋى كومپانيانىڭ سىرتقى مىندەتتەمەلەرىن ودان ءارى كۇردەلەندىرە بەرەتىنى ءسوزسىز. ال، جەكەشەلەندىرۋ باعدارلاماسى بويىنشا ساتىلىمعا شىعارىلعان، باسقارۋ مەنەدجمەنتى ءتيىمسىز ۇلتتىق كومپانيانىڭ باسىنا تونگەن قاتەردەن قۇتىلۋدىڭ جولىن ەل ۇكىمەتى تەك ۇلتتىق قور مەن زەينەتاقى جيناقتارىنان عانا كورەتىن سەكىلدى.  

جومارت ابدوللا ۇلى