جىندار – ويدان شىعارىلعان قيال ەمەس. ادام سياقتى ولارعا دا قۇلشىلىق پارىز ەتىلگەن جاراتىلىس. جىندار دا ءىشىنارا جاقسى جانە جامانعا بولىنەدى. ەجەلدە جىننان قورقىپ، ولار جايلى شىندىققا جاناسپايتىن ءتۇرلى اپسانا-ەرتەگىلەر شىعارىلعان. قۇران كارىمدە: «ادامداردىڭ ىشىندەگى كەيبىر كىسىلەر جىنداردىڭ ىشىندەگى كەيبىر ەركەك جىنداردان پانا سۇراپ، ولاردىڭ مەنمەنسىپ، باسىنۋلارىن ارتتىراتىن ەدى[1]»،-دەگەن ايات بار. ونىڭ ءمانىسى، اراپتار جازىق دالاعا كەلىپ، تۇنەمەك بولادى دا، سول ماڭايداعى جىنداردىڭ ۇلكەنىنەن پانا سۇرايدى. ەسىرگەن جىندار ولاردى اقىلدان اداستىرادى. ءيا، جىن ادامعا زيان تيگىزۋى مۇمكىن.

جىندار كوبىنەسە، لاس جانە تازا ەمەس ورىنداردا، ايدالا مەن ءشول دالادا جۇرەدى. كۇن باتقاندا جەر بەتىنە تارالا باستايدى. اللا تاعالا قالاۋىمەن، ولاردان قورعانۋ ءۇشىن پايعامبارىمىز (س.ع.س.) ۇيرەتكەن تاڭعى جانە كەشكى سۇننەت دۇعالاردى وقىپ ءجۇرۋ قاجەت. قۇران كارىمدە: «انىعىندا، مەنىڭ قۇلدارىما ولاردىڭ ۇستىنەن سەندە بيلىك جوق. تەك اداسقانداردان جانە ساعان ەرگەندەرگە عانا (بيلىك بار)،-دەدى[2]»،-دەپ ءامىر ەتىلگەندەي، شايتان اللا تاعالانى زىكىر ەتىپ جانە قۇلشىلىق جاساپ جۇرگەن ادامعا جاقىنداي المايدى.
قۇران كارىمدە: «اقيقاتىندا، ونىڭ (شايتاننىڭ) بيلىگى ونى وزىنە دوس، قامقورشى تۇتاتىندارعا جانە ونىمەن سەرىك قوساتىندارعا عانا جۇرەدى[3]»،-دەگەندەي جىن ءوزىن مازالاعان ادامعا جاماندىق ەتەدى. ماسەلەن، كىردىڭ سۋىن نەمەسە ىستىق سۋدى ەسىك الدىنا نەمەسە كوشەگە توگە سالۋ، ايدالادا ۇيىقتاپ قالۋ، كۇل-قوقىستى باسۋ، ەلسىز جەردە تۇندەلەتىپ ءجۇرۋ، مالدىڭ سۇيەگىن تەبۋ، ۇنەمى كۇنا جاساپ ءجۇرۋ جانە سيقىرلانىپ قالۋ سياقتى سەبەپتەرمەن جىن ءتيۋى مۇمكىن. قازاقتىڭ «كۇل باسپا»، «كىردىڭ سۋىن جولعا توكپە»، «تۇندە جۇرگەندە «بيسميللا» ايتىپ ءجۇر»، «شوشىنىپ قالساڭ «بيسميللا» دە» دەگەن سياقتى سوزدەر ايتۋىنىڭ سىرى دا وسىندا جاتىر.

جىننىڭ ادامعا تيەتىن جولى كوپ. ونىڭ ارنايى بەلگىلەرى دە جوق. ءار قيلى جانە ءتۇرلى سەبەپتەر بولۋى ىقتيمال. ءبىراق، تاجىريبە كورسەتكەندەي كوبىنەسە تومەندەگىدەي بەلگىلەرىنەن بايقالادى:

1.                 ەشبىر سەبەپسىز ۇنەمى باس اۋرۋ؛

2.                 اياق-قولدىڭ ۇيىعانىن سەزىنۋ؛

3.                  اللا تاعالانى زىكىر ەتكەندە، قۇران وقىعاندا ىشتەي قارسىلىق سەزىنۋ؛

4.                 قۇراندى تىڭداعاندا باس اۋرۋىن سەزىنۋ نەمەسە دەنە-مۇشە ەرىكسىز قيمىلداي باستاۋى؛

5.                 جىننىڭ ناۋقاس تىلىمەن سويلەي باستاۋى؛

6.                 بەيمازا تۇستەر كورۋ جانە ۇيقىدا بەينە ءبىر قۇلاپ بارا جاتقانداي سەزىنۋ.

[1] جىن سۇرەسى، 6-ايات
[2] حيجر سۇرەسى، 42-ايات
[3] ناحل سۇرەسى، 100-ايات.

دەرەككوز: mazhab.kz