ەلىمىزدەگى اۆتوكولىك جولدارىنىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەيدى. ال، الماتى سىندى الىپ قالا اينالاسىنداعى جولداردىڭ وپىرىلىپ، ورتاسىنا ءتۇسىپ جاتۋى ماسقارا جاعداي. بۇل تۋرالى Qamshy.kz 31-ارناعا سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.

جاڭا سالىنعان جولداردىڭ ساپاسى نەگە سىن كوتەرمەيدى؟

جولدى قالاي جىلدام جوندەي سالۋعا بولادى؟

شۇڭقىرلاردى بىتەۋدىڭ تاعى قانداي جولى بار؟

بۇل الماتىداعى وسىدان بەس كۇن بۇرىن بولعان جول اپاتىنان كەيىنگى كورىنىس. بورالداي باعىتىندا جوعارى جىلدامدىقتا كەلە جاتقان بمۆ كولىگىنىڭ جۇرگىزۋشىسى رولگە يە بولا الماي، اپاتقا ۇشىراعان. كولىك ورتاسىنان  ءبولىنىپ قالعان. كۋاگەرلەر كولىك اسفالتتىڭ  تەرەڭ ويىلعان جەرىنە ءتۇسىپ كەتكەنى سەبەپتى اپاتقا ۇشىرادى دەيدى. 

مومىش ۇلى كوشەسىنىڭ بورالداي كەنتىنە بارار تۇسىنداعى جاپسارلاي سالىنعان جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى ويىلىپ، ورتاسىنا ءتۇسىپ قالعان. ماڭايىندا ەشقانداي جوندەۋ تەحنيكاسىنىڭ جۇرمەگەنىنە قاراعاندا، بيۋدجەت قاراجاتىنا سالىنىپ، كوپ ۇزاماي وپىرىلىپ، ورتاسىنا تۇسكەن جول ءۇشىن ەشكىم الاڭدامايتىنداي كورىندى بىزگە. تەك ارى-بەرى جاياۋ جانە ۆەلوسيپەدپەن ءوتىپ جۇرەتىن تۇرعىندار رەنجۋلى.

 اندرەي ۆولودين، الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى:

- وبرۋشيلوس! ياۆنو ۆيدنو، چتو ۆمەستو بالاستا زاسىپالي گلينۋ. ا گلينا چتو تاكوە، ينەرتنىي ماتەريال، كوتورىي لەگكو پودداەتسيا ناموكانيۋ ي رازمىۆانيۋ.

بۇل ماڭايدان جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ ىلۋدە بىرەۋى عانا وتەتىنىن، ءارى كولىك جۇرمەيتىنىن ەسكەرسەك، بۇل جولدىڭ قاي سالماقتى كوتەرە الماي ويىلىپ قالعانىن ءتۇسىنۋ قيىن. وپىرىلعان ويىقتا قۇبىر سىنىقتارى جاتقانىنا قاراعاندا، توقتاماي جاۋعان جاڭبىردان كەيىن قۇبىر جارىلىپ كەتتى مە دەپ جورامال جاساپ قويدىق. تەك ارنايى ماماندار، ءتىپتى سولاي بولعان كۇننىڭ وزىندە جول سالىنباي تۇرىپ بۇل جەرگە گەولوگيالىق-گيدرولوگيالىق زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋى كەرەك ەدى دەيدى.

بوتا كاشيمبايەۆا، گيدروگەولوگيا جانە ينجەنەرلىك گەولوگيا ينجەنەرى:

- قۇرىلىس نەمەسە جول سالۋ، قۇبىر سالۋلاردا ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن جۇرگىزىلمەيدى. +جاۋىن-شاشىن مولشەرىنىڭ كوپ بولۋىنان باسقا جوعارى بالدى جەر سىلكىنىسى كوپ بولاتىن بولسا، ونىڭ تيگىزەتىن اسەرى بۇدان دا كوپ بولاتىن ەدى.

ال، وسى ماڭايدان ۇنەمى ارى-بەرى ءوتىپ جۇرەتىن الماتىلىق اندرەي ۆولودين بولسا، جاڭا جولداردىڭ ساپاسىز بولۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبىن بىلاي تۇسىندىرەدى.

جول ساپاسىنىڭ  سىن كوتەرمەۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبىن الماتى ىرگەسىندەگى المەرەكتىكتەر دە ايتىپ وتىر.

تۇرعىنداردىڭ اۋىلدارىنا  كىرە بەرىستەگى جولعا جوندەۋ جاساعانداردىڭ جۇمىسىنا كوڭىلى تولماپتى. سەبەبى...

اراي الدىبايەۆا، المەرەك اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:

- سۋدى ءبيتىپ كۇرەكپەن الىپ شەتكە لاقتىرىپ، ۇستىنە پريام اسفالتتى توسەپ جاتىر. مۇنداي جولدىڭ ساپاسى قالاي بولادى. تەم بولەە جاڭبىردا استىنان

قايتا بۇل اۋىلدىڭ جولدارىن اراسىنان ويىق قالدىرىپ وتىرسا دا جاماپ كەتىپتى.  قىزىلوردا مەن تەمىرتاۋ قالاسىنىڭ تۇرعىندارى بولسا، جولداعى شۇڭقىرلاردى جاماۋ ءۇشىن،  گۇل ەگىپ  اۋرە.

زايدا قوڭىربايەۆا، قىزىلوردا قالاسىنىڭ تۇرعىنى:

- ءوزىمىز قولىمىزبەن ەگىپ،مىناۋ ءوز جىرتىعىمىزدى ءوزىمىز جاماپ جاتقان جاعداي بار. ال ەندى بۇدان جوندەلمەسە،تال ەگىپ وسىلاي كوركەيتىپ وتىرامىز.

ال، اقتوبەلىكتەر بولسا، ساپاسىز، ءتىپتى جوندەۋ كورمەگەن جولدارىنىڭ سانىن سانامالاپ، ءتىزىمىن تۇزەۋدىڭ ءوزى قيىن دەيدى.

سامات سالىمگەرەي ۇلى، اقتوبە قالاسىنىڭ تۇرعىنى:

- مارات وسپانوۆ، عازيزا جۇبانوۆا، مىنا كىشكەنتاي كوشەلەر. ونىڭ ءبارىن ايتىپ وتىرعۋا شامام جەتپەيدى. ءبىراق جولدىڭ ساپاسى جوق، جوق، جوق!

جولدىڭ ساپاسى بىلاي تۇرسىن، ءوزى دە جوق! بۇل سەمەي قالاسى تۇرعىندارىنىڭ پىكىرى. تۇرعىندار بيۋدجەتتەن بولىنەتىن قاراجاتتاردىڭ نەگە ءوز قالاسىنان اينالىپ كەتەتىنىن تۇسىنبەي دال. جولسىزبەن جۇرگەنىمىز ءۇشىن، نەگە سالىق تولەيمىز دەيدى اشىنعان ەل.

مامان الياكپاروۆ، سەمەي قالاسىنىڭ تۇرعىنى:

- سەمەيدە جولدار جوق. شىنىمدى ايتام مەن سىزگە. نالوگ تولەيمىز، ستراحوۆكا تولەيمىز ءبىراق سەمەيدە جول جوق.

ال، وسى جىلدىڭ باسىندا عانا وي-شۇڭقىرى جوندەلدى دەگەن اقبۇلاق ىقشاماۋدانىنىڭ ەڭ باستى كوشەسىنىڭ دە كۇيى كەتىپ قالىپتى. كەيبىر جولداردىڭ قالاعا ەندى قوسىلعان جاڭا اۋداندارعا تيەسىلى ەكەنىن ەسكەرسەك، قاشان وندا تراكتوردىڭ تابانى تيەتىنى دە بەلگىسىز.

عاني مىرزاحانوۆ، الماتى قالاسى اۆتوكولىك جولدارى باسقارما باستىعىنىڭ ورىنباسارى:

- الماتى قالاسىندا قازىرگى كۇندە 2300 شاقىرىم جول بولاتىن بولسا، ونىڭ 600 شاقىرىمى جاڭادان قوسىلعان اۋداندار، ەلدىمەكەندەرمەن بىرگە كەلگەن بولاتىن. 300 شاقىرىمداي جولدا قاتتى قاباتتى جول جامىلعىسى جوق.

قاتتى قاباتتى جول جامىلعىسى جوق كوشەلەرگە جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ دا قاشان تولىق جۇرگىزىلىپ بىتەتىنى بەلگىسىز. سەبەبى وندا جولدان وزگە سۋ مەن كارىز جۇيەلەرى جۇرگىزىلمەگەن. سوندىقتان الماتى قالاسى اۆتوكولىك جولدارىنا جاۋاپتى باسقارما وكىلى،  بۇل جۇمىس بىتپەي،  ول جەرلەرگە ەشقانداي قاتتى جامىلعى توسەلىنبەيدى، جاڭادان جول جاسالمايدى، - دەپ كەسىپ ايتتى.