«ءبىلىمدى ەل - ماڭگى ەل». وسكەمەندەگى دراما تەاترىنىڭ عيماراتىندا وتكەن ءبىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءداستۇرلى تامىز كەڭەسى بيىل وسىنداي تاقىرىپپەن ءوتتى. وتكەن وقۋ جىلىنىڭ قورىتىندىسىن شىعارىپ، الداعى مىندەتتەرىن ايقىنداعان القالى جيىنعا وبلىس اكىمى دانيال احمەتوۆ، پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى يرينا سميرنوۆا، ءبىلىم جانە عىلىم ۆيسە-مينيسترى ەلميرا سۋحانبەردييەۆا قاتىستى.بۇل تۋرالى شىعىس قازاقستان وبلىستىق «ديدار» گازەتى جازادى.

سوڭعى ءۇش جىلدا 42 ءبىلىم ورداسى بوي كوتەردى

جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە وتەتىن تامىز كەڭەسىنە جينالعان قاۋىم ەڭ الدىمەن تەاتر فويەسىنەن ورىن تەپكەن كورمەنى تاماشالادى. 2015-2016 وقۋ جىلىنداعى ايماقتاعى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ جەتىستىكتەرىنە ارنالعان كورمە شىعىستىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە ەكەنىن دە ايگىلەپ تۇرعانداي. اۋىز تولتىرىپ ايتارلىق جەتىستىكتەر مەن ماقتانۋعا تۇرارلىق تولاعاي تابىستار دا جەتەرلىك. ونى تامىز كەڭەسىندە ايماقتىڭ ءبىلىم سالاسىنىڭ احۋالى جايىندا ارنايى بايانداما جاساعان وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ايجان سادىقوۆا دا ەرەكشە اتاپ ايتتى. 
وبلىستىڭ باس پەداگوگى تامىز كەڭەسىنە تامىزىق بولار اڭگىمەسىنىڭ ءالقيسساسىن ەڭ الدىمەن جينالعان قاۋىمدى ەلىمىزدىڭ ەڭ ماڭىزدى مەرەكەسى - تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىمەن جانە كونستيتۋسيا كۇنىمەن قۇتتىقتاۋدان باستادى. 
- جاڭا وقۋ جىلى قارساڭىندا ءبىز ءداستۇرلى تۇردە وتكەن وقۋ جىلىنىڭ قورىتىندىلارىن شىعارۋعا جانە ەلباسىنىڭ جاڭا باستامالارىن نەگىزگە الىپ، 2016-2017 وقۋ جىلىنداعى قىزمەتتىڭ كەلەشەگىن بەلگىلەۋگە جينالىپ وتىرمىز، - دەگەن وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسى ەكونوميكالىق جانە قارجىلىق قيىندىقتارعا قاراماستان ءبىلىم سالاسىنا بولىنەتىن قارجىنىڭ جىلدان-جىلعا ارتىپ كەلە جاتقانىن جەتكىزدى. 2016 جىلى ايماقتىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا 92،6 ملرد. تەڭگە قارجى ءبولىنىپتى. بۇل - 2015 جىلمەن سالىستىرعاندا 13،8 ملرد تەڭگەگە ارتىق. ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ماتەريالدىق¬-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋعا 2015 جىلى 390،0 ملن. تەڭگە باعىتتالسا، اعىمداعى جىلدىڭ تەك 6 ايىندا عانا 236،7 ملن. تەڭگە جۇمسالعان. مۇنداي قوماقتى قارجى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ جاڭا وقۋ جىلىنا دايىندالۋىنا زور مۇمكىندىك بەرگەنى دە ءسوزسىز. 3،5 ملرد. تەڭگەگە 244 ءبىلىم بەرۋ نىسانىنا جوندەۋ جۇرگىزىلىپ، 1،5 ملرد. تەڭگەگە قاجەتتى وقۋلىقتار ساتىپ الىنعان. سونىمەن قاتار بيىل 22 جاڭا موديفيكاسيالانعان كابينەت اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. وسىناۋ ماقساتقا 102،7 ملن. تەڭگە جۇمسالىپتى. بۇل زاماناۋي كابينەتتەرمەن جابدىقتالعان مەكتەپتەر قاتارىن 77،5 پايىزعا دەيىن جەتۋىنە ىقپال ەتپەك.
جالپى، سوڭعى ءۇش جىلدا بارلىعى 42 جاڭا مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلسە، ونىڭ 31ء-ى اپاتتىق جاعدايداعى مەكتەپتەردىڭ ورنىنا بوي كوتەرگەن.
وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسى ايجان سادىقوۆا جىل سايىن مەكتەپتەردى جوندەۋگە قوماقتى قارجى بولىنگەنىمەن، اۋداندار مەن قالالاردا اعىمداعى جوندەۋلەردىڭ جارىم-جارتىلاي عانا جۇرگىزىلەتىنىن جاسىرمادى. مىسالى، ءبىر مەكتەپتىڭ شاتىرى عانا جوندەلسە، تاعى ءبىر مەكتەپتىڭ تەرەزەسى نەمەسە جىلۋ بەرۋ جۇيەسى عانا جوندەۋدەن وتكىزىلەدى. ال بۇل ءوز كەزەگىندە الداعى 5 جىلدىڭ ىشىندە ماسەلەنى تولىق شەشۋگە مۇمكىندىك بەرمەيدى. وبلىس بويىنشا پايدالانۋ مەرزىمى 50 جىلدان اسىپ كەتكەن 136 (20%) مەكتەپ بار. 
سونىمەن قاتار، وبلىستا، اسىرەسە، اۋىلدى جەردە جاڭا سالىنعان مەكتەپتەردەگى بالا سانىنىڭ ازدىعى دا وتكىر ماسەلە كۇيىندە قالۋدا. كۇرشىم اۋدانىنداعى اقجايلاۋ، شەڭگەلدى، جاڭااۋىل ەلدى مەكەندەرىندە 80 ورىندىق مەكتەپ سالىنعانىمەن، ونداعى وقيتىن بالا سانى 40-50 عانا. سونداي-اق، تارباعاتاي اۋدانىندا دا 600 ورىندىق مەكتەپ بوي كوتەرۋدە. جانىندا 300 بالاعا ارنالعان ينتەرناتى تاعى بار. ال مۇنداي مەكتەپتى تولتىرۋ ءۇشىن اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمى كەم دەگەندە جاقىن ورنالاسقان 10 اۋىلدان وقۋشى تاسۋى كەرەك ەكەنىن ايتقان ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى مەكتەپ تۇرعىزعاندا اۋىلدىڭ دامۋ بولاشاعىن مىندەتتى تۇردە ەسكەرۋ قاجەت ەكەنىن ەسكە سالدى.

جاس ماماندار باسپاناسىز ءجۇر

الىس اۋىلدى جەردە تۇراتىن وقۋشىلاردى مەكتەپكە تاسۋ دا ءبىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ باس قاتىراتىن ماسەلەسى ەكەنى راس. ا.سادىقوۆانىڭ ايتۋىنشا، وبلىسىمىزدا مەكتەبى جوق 382 ەلدى مەكەن بار كورىنەدى. ونداعى وقۋ جاسىنداعى بالا سانى - 4 666. ولاردىڭ 3 798ء-ى، ياعني 80 پايىزى تاسىمال كولىگىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. 2016 جىلى وقۋشىلاردى مەكتەپكە تاسىمالداۋعا 175 اۆتوبۋس كولىگى قاراستىرىلعان. 1ء-شى قىركۇيەككە قارسى 40،2 ملن. تەڭگەگە 8 اۆتوبۋس ساتىپ الۋ جوسپارلانعان. دەسە دە وقۋشىلاردى مەكتەپكە تاسىمالداۋ ءۇشىن ءالى دە 28 اۆتوبۋس قاجەت. بۇل ماسەلەنىڭ ءتۇيىنىن تارقاتۋ بالالاردىڭ مەكتەپكە بارىپ-قايتۋداعى قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن دە شەشەتىنى ءسوزسىز. 
ءوز بايانداماسىندا ا.سادىقوۆا وبلىستاعى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جانە وقىتۋ ماسەلەسىنە دە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالىپ ءوتتى. 2010 جىلدان بەرى 170 بالاباقشا اشىلسا، ونىڭ 46 پايىزى جەكەمەنشىك. قازىرگى تاڭدا وبلىس بويىنشا 794 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمە بار بولسا، ونىڭ 272ء-سى بالاباقشا.
ءبىلىم ساپاسىن ءسوز ەتكەندە، ەڭ الدىمەن ۇبت ناتيجەسى تىلگە ورالاتىنى ءسوزسىز. بيىل ۇبت بويىنشا ورتاشا بالل 82ء-نى قۇرادى. بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 2 بالعا عانا جوعارى. اۋدانداردىڭ ىشىندە اياگوز، ال وبلىستاعى قالالاردىڭ ىشىندە وسكەمەن قالاسىنىڭ تاسى ورگە دومالاپ، جوعارى ناتيجە كورسەتكەن. 
سونىمەن قاتار، ايجان ەرحان قىزى وبلىستىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە مۇعالىمدەردىڭ جەتىسپەيتىنىن دە جاسىرمادى. ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 15-تامىزىنداعى دەرەك بويىنشا، وبلىستىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى بارلىعى 514 پەداگوگيكالىق بىلىكتى مامانعا مۇقتاج ەكەنى انىقتالىپ وتىر. ناقتى ايتار بولساق، 92 ماتەماتيكا، 21 اعىلشىن ءتىلى، 22 فيزيكا، 16 گەوگرافيا، 8 قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى، 5 تاريح، 4 ينفورماتيكا ءمۇعالىمى جەتىسپەيدى ەكەن. پەداگوگ ماماندارعا دەگەن مۇقتاجدىق اسىرەسە وسكەمەن (96)، ۇلان اۋدانى (92)، بورودۋليحا اۋدانى (68)، شەمونايحا اۋدانى (40)، سەمەي قالاسى (34)، زىريان اۋداندارىندا (39) ايتارلىقتاي سەزىلەدى. 
جالپى، ءمۇعالىم مامانداردىڭ اۋىلدى جەرگە بارعىسى كەلمەيتىنىنىڭ دە وزىندىك سەبەبى جوق ەمەس. ونىڭ باستى سەبەبى - قىزمەتتىك باسپانانىڭ جوقتىعى مەن وقۋ جۇكتەمەسىنىڭ تومەنگى دەڭگەيى. سونداي-اق، ارنايى زەرتتەۋ بارىسىندا وسكەمەن قالاسىندا دا 318 جاس پەداگوگ ماماننىڭ باسىندا باسپاناسى جوقتىعى انىقتالىپتى. وسىعان وراي وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ا.سادىقوۆا ايماق باسشىسىنا «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى-2020» باعدارلاماسى اياسىندا جۇمىس ىستەيتىن جاستار ءۇشىن وسكەمەندە سالىنىپ جاتقان جاتاقحانادان جاس مۇعالىمدەرگە جالدامالى پاتەر بولۋگە ىقپال ەتىپ، قول ۇشىن سوزۋدى ءوتىندى.

11 ماقتاۋلى وقۋ وشاعى مارتەبەسىنەن ايىرىلادى

سونداي-اق، وتكەن جىلى گيمنازيالار مەن ليسەيلەردىڭ ءبىلىم ساپاسى ساراپتامادان ءوتىپ، ناتيجەسىندە 11 مەكتەپتىڭ ءوز اتاۋىنا ساي ەمەستىگى انىقتالعان. وسىعان وراي قالا جانە اۋدان اكىمدىكتەرى گيمنازيا مەن ليسەي اتاۋىن الىپ تاستاۋ بويىنشا ءبىرقاتار شەشىمدەر قابىلداعان كورىنەدى. سونداي-اق، زايسان، كوكپەكتى اۋداندارى مەن سەمەي قالاسىنداعى 3 مەكتەپكە ليسەي اتاۋى بەرىلىپتى. 
وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسى نازارىنان دارىندى بالالارمەن جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىس جايى دا تىس قالمادى. وتكەن وقۋ جىلى ءتۇرلى بايقاۋلار مەن وليمپيادالارعا، جارىستارعا 125 543 وقۋشى قاتىسىپ، ولاردىڭ جارتىسىنان كوبى (55،6%) جۇلدەگەر اتانعان. 
بيىلعى جازدا 919 ءتۇرلى باعىتتاعى لاگەر جۇمىس ىستەپ، وندا بارلىعى 88 376 بالا تىنىعىپتى. 
وبلىستا 14 مىڭنان استام مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا بار. ءبىلىم باسقارماسى باسشىسى ءوز بايانداماسىندا وسىناۋ ەرەكشە بالالارعا جاسالىپ جاتقان جاعداي تۋرالى دا ايتىپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، اتا-انانىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان جەتىم بالالار، جاستارعا تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرىن دە ءسوز ەتىپ، الداعى مىندەتتەرگە توقتالدى.
بيىلعى جاڭا وقۋ جىلىندا وبلىسقا قاراستى اۋداندارداعى جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتە 21 سپورت كلاسى، 19 اۋداندا «شىعىس ۇلاندارى» اتتى كادەت سىنىپتارى جۇمىسىن باستاماق.

بۇدان سوڭ ءسوز كەزەگىن ءبىلىم جانە عىلىم ۆيسە-مينيسترى ەلميرا سۋحانبەردييەۆا الىپ، زالدا جينالعان قاۋىمدى جاڭا باستالار وقۋ جىلىمەن قۇتتىقتاپ، تاۋەلسىزدىك العان 25 جىلدا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىنە توقتالدى. ەل ەگەمەندىگىن العان 25 جىلدا ەلىمىزدە 449 بالاباقشا سالىنىپ، جەكەمەنشىك بالاباقشالاردىڭ سانى ون ەسەگە ارتقان. مەملەكەتتىك «بالاپان» باعدارلاماسىنىڭ ارقاسىندا 3 جاستان 6 جاسقا دەيىنگى بالالاردى بالاباقشامەن قامتۋ كورسەتكىشى 81،6 پايىزعا جەتىپتى. جەكە ينۆەستيسيالاردىڭ 100 ملرد. تەڭگەدەن استام قارجىسى مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردى دامىتۋعا جۇمسالعان ەكەن. حالىقارالىق وليمپيادالاردا جۇلدە الاتىن وقۋشىلاردىڭ قاتارى دا جىل سايىن وسۋدە. 
مينيسترلىك وكىلى سونداي-اق جاڭا وقۋ جىلىندا ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر تۋرالى دا بايان ەتتى. بيىلعى جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرى بەس كۇندىك وقۋ ستاندارتىنا كوشپەك. ە.سۋحانبەردييەۆانىڭ ايتۋىنشا، بەس كۇندىك ءبىلىم بەرۋگە كوشۋ مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلاردىڭ جازعى دەمالىسىنا ەشقانداي اسەر ەتپەيتىن كورىنەدى. ال 2017 جىلى ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرىنىڭ بارلىعىنا ەلەكتروندى كۇندەلىك ەنگىزىلمەك. ۆيسە-مينيستر سونداي¬-اق، ءوز سوزىندە ءبىرىڭعاي بازالىق وقۋلىقتاردى ەنگىزۋ، شاعىن كومپلەكتىلى مەكتەپتەرگە قولداۋ كورسەتۋ، 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋ مەن ءۇش تۇعىرلى ءتىل ماسەلەسىنىڭ ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ءۇشىن ەرەكشە ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ءوز كەزەگىندە ءۇش ءتىلدى وقىتۋدا ەرەكشە بەلسەندىلىك تانىتىپ وتىرعان ايماقتاردىڭ ءبىرى شىعىس ءوڭىرى ەكەنىن اتاپ وتكەن ۆيسە-مينيستر وبلىس اكىمى دانيال احمەتوۆكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىرۋدى دە ۇمىتقان جوق.
سونداي-اق، ءبىلىم قىزمەتكەرلەرىنىڭ القالى جيىنىندا پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتى يرينا سميرنوۆا «ادامي كاپيتال - مەملەكەت دامۋىنىڭ نەگىزى» تاقىرىبىندا ارنايى بايانداما جاساسا، سەمەي قالاسىنداعى گەولوگيالىق بارلاۋ كوللەدجىنىڭ ديرەكتورى مارال ءالمۇحانوۆ ءبىلىم ورداسىندا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان ءۇشتىلدى وقىتۋ تاجىريبەسىن ورتاعا سالدى.

«اق نيەت» اتتى 100 ورىندىق مەكتەپ-ينتەرنات اشىلادى

كەڭەستى قورىتىندىلاعان وبلىس اكىمى دانيال احمەتوۆ ءوز سوزىندە ەل بولاشاعىنىڭ بۇگىنگى ءبىلىم سالاسىنا تىكەلەي قاتىستى ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ايتتى. سوندىقتان دا ءبىلىم سالاسىنا قويىلاتىن تالاپ قاشان دا جوعارى. بيىل ايماقتاعى 45 گيمنازيا مەن ليسەيدىڭ 11ء-ى ءوز مارتەبەسىنەن ايىرىلاتىنىن، ال كەرىسىنشە زايسان، كوكپەكتى اۋداندارى مەن سەمەي قالاسىنداعى ءۇش مەكتەپتىڭ ليسەي دارەجەسىن العانىن ايتقان وبلىس باسشىسى:
- وسىلاي بولۋى كەرەك. ناتيجەسى تومەن، كەرى تارتاتىن مەكتەپتەر جاڭاشىل مەكتەپتەرگە جول بەرۋ كەرەك. بۇل - زاڭدىلىق. ويتكەنى، ەل جاڭارىپ جاتىر، ەندەشە ءبىلىم بەرۋ سالاسى دا جاڭارۋ كەرەك. ءبىزدىڭ ءبىلىم سالاسىنداعى تومەن ناتيجەمەن كەلىسكىمىز كەلمەيدى، - دەدى. 
مەملەكەت جاس ۇرپاقتىڭ ساپالى ءبىلىم الۋى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساۋدا. بيىلعى جىلى سالىنىپ جاتقان 12 ءبىلىم نىسانىنىڭ 7-ەۋى قولدانىسقا بەرىلەدى. سونىمەن قاتار 29 بالاباقشا اشىلماق. «جاڭارۋ» باعدارلاماسى بويىنشا دا 140 مەكتەپ قايتا تۇلەمەك. ولاي بولسا، ءبىلىم ساپاسىنىڭ ناشار بولۋىنا ەشقانداي نەگىز جوق. سونداي-اق، بيىل مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ەرەكشە بالالارعا ارنالىپ «اق نيەت» دەپ اتالاتىن 100 ورىندىق مەكتەپ-ينتەرنات اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل وقۋ ورداسىنىڭ وقۋشىلارى بىلىممەن بىرگە ومىرگە قاجەتتى ماماندىق تا الىپ شىعاتىن كورىنەدى. 
¬- پەداگوگ دەگەنىمىز - بۇل ەليتا. قازاقستاندىق قوعامنىڭ ءسۇت بەتىنە شىعار قايماعى. ول بارشا قوعامعا ۇلگى بولۋ كەرەك، - دەگەن وبلىس باسشىسى شىعىسقازاقستاندىق مەكتەپ تۇلەكتەرىنىڭ كورشى مەملەكەتتىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋگە ۇمتىلاتىنىن دا سىنعا الىپ، بۇل ماسەلەنى زەرتتەۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى. 

ەكى ساعاتتان استام ۋاقىتقا سوزىلعان تامىز كەڭەسىنىڭ ەكىنشى ءبولىمى ءبىلىم سالاسىنا ەڭبەگى سىڭگەن ۇستازداردى ماراپاتتاۋ راسىمىنە ۇلاستى. «ىبىراي التىنسارين» اتىنداعى توسبەلگىمەن ماراپاتتالعاندار اراسىندا ءۇرجار اۋدانىنىڭ ءبىلىم، دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت ءبولىمىنىڭ باسشىسى ساۋلە ءجۇنىسوۆا، سەمەي قالاسىنداعى №28 ورتا مەكتەپتىڭ ديرەكتورى ا.فەلدمان، وسكەمەندەگى دارىندى بالالارعا ارنالعان جامبىل اتىنداعى مەكتەپ-گيمنازيا-ينتەرناتىنىڭ جوعارعى ساناتتاعى بيولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى باقىتجامال قۇسايىنوۆا جانە تاعى باسقالار بار. ال وسكەمەن قالاسىنداعى ورالحان بوكەي اتىنداعى №44 مەكتەپ-ليسەي «ورتا ءبىلىم بەرەتىن ۇزدىك ۇيىم-2016» بايقاۋىنىڭ گرانت يەگەرى بولىپ تانىلىپ، 18 ميلليون تەڭگە كولەمىندەگى سەرتيفيكاتقا يە بولدى.
- بۇل - مەنىڭ عانا ەڭبەگىم ەمەس، بارشا ۇجىمنىڭ، ۇستازدار قاۋىمىنىڭ ەڭبەگى، - دەيدى مەكتەپ ديرەكتورى تاڭاتقان تۇمەنبايەۆ.

مەيرامتاي يمانعالي