سوڭعى ۋاقىتتا قىزۋ تالقىلانىپ جاتقان تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى – بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سالاسىنا قاتىستى ءبىرقاتار زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ جايى. اقپارات جانە كوممۋنيكاسيالار مينيسترلىگى ارنايى پورتالعا «اقپارات جانە كوممۋنيكاسيالار ماسەلەلەرى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە تولىقتىرۋلار مەن وزگەرتۋلەر ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسىنا قاتىستى تۇجىرىمداما جوباسىن ازىرلەپ، ورنالاستىردى. تۇجىرىمداما باستان-اياق ىسكە العىسىز دەۋگە كەلمەيدى. ماسەلەن، باق-تىڭ، ءجۋرناليستىڭ ءبىرقاتار ەركىندىگىنە قول جەتكىزۋگە، اقپارات قۇرالدارىن قۋدالاۋعا نەگىز بولاتىن تىيىمدار مەن كەيبىر جازالاردى جەڭىلدەتۋگە باعىتتالعان ۇسىنىستار بار. اتاپ ايتقاندا، ب ا ق جاريالانىمدارى بويىنشا داۋ-دامايدى سوتقا جەتكىزبەي شەشۋ مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرۋ، بالالاردىڭ دەنساۋلىعى مەن پسيحيكاسىنا كەرى اسەر ەتەتىن جاريالانىمداردى شەكتەۋ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن «تەلەگازەتا» قىزمەتى جانە/نەمەسە مەرزىمدى باسپا باسىلىمداردىڭ ەلەكتروندى نۇسقاسىن ۇلتتىق تەلەراديو حابارلارىن تاراتۋ وپەراتورىنىڭ جەلىسىنە بەرۋ ابونەتتەرگە اقپاراتتى تىكەلەي تەلەديدار ەكرانىنان، وقۋعا ىڭعايلى فورماتتا، جاڭالىقتارى مەرزىمدى باسىلىم شىعاتىن كۇنى جاڭارعان تۇردە الۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن باستامانى نەگە اتاپ وتپەسكە؟
قانشاما گازەت پەن جۋرنالدىڭ، اقپاراتتىق سايتتاردىڭ جابىلۋىنا الىپ كەلگەن جازالاۋ نورمالارىن دا قايتا قاراستىرۋ ۇسىنىلعان ەكەن. مينيسترلىك ازىن-اۋلاق بۇزۋشىلىقتار بويىنشا جاۋاپكەرشىلىك شارالارىن قايتا قاراستىرۋدى كوزدەپ وتىر.
تالقىلاۋعا ۇسىنىلعان قۇجاتتا جۋرناليستەر قاۋىمداستىعى كەلىسە قويمايتىن دا تارماق بار ەكەن. اتاپ ايتساق، «جۋرناليستىك قىزمەتتى رەگلامەنتتەۋ» دەپ اتالاتىن تارماق كوپ سۇراق تۋعىزادى. بۇل تارماق «بۇگىنگى تاڭدا ب ا ق سالاسىنداعى قولدانىستاعى زاڭنامامەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ رەسمي حابارلامالارىن تاراتۋ رەتتەلەدى. الايدا كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور مەكەمەلەرىنىڭ جانە باسقا دا مەكەمەلەردىڭ اقپاراتتىق حابارلامالارى زاڭنامادا كورسەتىلمەگەن. وسىلاي بولا تۇرا، «اقپاراتقا قول جەتكىزۋ تۋرالى» زاڭعا سايكەس جوعارىدا كورسەتىلگەن مەكەمەلەر اقپاراتتى تاراتۋشى بولىپ سانالادى جانە ونىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى. سونداي-اق، قولدانىستاعى زاڭناما بارلىق مەنشىك تۇرىنە جاتاتىن مەكەمەلەردەن باق-تىڭ اۋىزشا جانە جازباشا سۇرانىم ارقىلى اقپارات الۋىنداعى قوعامدىق قاتىناستاردى رەتتەمەيدى. «اقپاراتتىق حابارلاما» جانە «مىندەتتى حابارلاما» ۇعىمدارىن ەنگىزىپ، سونداي-اق باق-تىڭ اۋىزشا جانە جازباشا سۇرانىمدارىنا اقپارات ۇسىنۋ پروسەستەرىنە قويىلاتىن تالاپتاردى زاڭنامالىق تۇرعىدا بەكىتۋ ۇسىنىلادى.
بۇل رەتتە، جۋرناليستىك قىزمەتكە قاجەتتى اقپاراتتى الۋدىڭ جەدەلدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن اقپاراتتى سۇراتۋ وتىنىمىنە مىندەتتى تۇردە باس رەداكتوردىڭ قولى قويىلۋى جونىندەگى تالاپتى الىپ تاستاۋ ۇسىنىلادى» دەگەن كوكەيدە جۇرگەن ماسەلەلەرمەن باستالعانىمەن ارتىنشا «بۇدان بولەك، جۋرناليستەردىڭ شىنايى اقپاراتقا جۇگىنىپ، اقپاراتتى تەكسەرۋى مىندەتتەلەدى. تۇلعانىڭ جەكە ءومىرى مەن جەكە باسىنا قاتىستى اقپاراتتى الۋ ءۇشىن، جۋرناليست مىندەتتى تۇردە تۇلعادان جازباشا رۇقسات الۋى ءتيىس» دەگەن دە تالاپ قويادى. مىنە، قالام ۇستاعان ارىپتەستەردى دە، ساياسات ساحناسىنداعى بەلسەندى ازاماتتاردى دا تولعاندىرىپ وتىرعانى وسى سوڭعى تالاپ.
الايدا، ءبىرقاتار ب ا ق پەن جەكەلەگەن تۇلعالاردىڭ جاڭا قۇجاتتاعى كەيبىر كەلەڭسىز تارماقتارعا قاتىستى سىني پىكىر بىلدىرگەنى بولماسا، قوعام تالقىسىنا ۇسىنىلعان تۇجىرىمداماعا ناقتى ۇسىنىستار بەرۋشىلەر جوقتىڭ قاسى. ونى مينيستر د. ابايەۆتىڭ ءوزى دە ايتىپ وتىر. ول بۇل تۋرالى ءوزىنىڭ فەيسبۋكتەگى جەكە پاراقشاسىندا جازدى.
«ەكى اپتا بۇرىن «اشىق نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر» پورتالىنا «اقپارات جانە كوممۋنيكاسيالار ماسەلەلەرى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە تولىقتىرۋلار مەن وزگەرتۋلەر ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىنا قاتىستى تۇجىرىمدامانى ورنالاستىرعانىمىزدى بىلەسىزدەر.(...) بۇل وسى سالانى دامىتۋدىڭ كوكەيكەستى ماسەلەلەرى بويىنشا ءوزارا پىكىر، يدەيا الماسۋ ءۇشىن جاسالعان قادام بولاتىن. ارينە، جان-جاقتى ديالوگ اتالعان زاڭ جوباسى ناقتى مەحانيزمدەرىمەن نازارلارىڭىزعا ۇسىنىلعان كەزدە باستالادى. دەگەنمەن، كورىپ وتىرعانىمىزداي، وسى العاشقى كەزەڭنىڭ وزىندە قوعام مەن مەديا قاۋىمداستىقتى الاڭداتاتىن نەگىزگى ماسەلەلەر بەلگىلى بولۋدا»، - دەگەن مينيستر قوعام مۇشەلەرىن اتالعان ماسەلەلەر بويىنشا بەلسەندىلىك تانىتىپ، ارنايى پورتالعا ءوز ۇسىنىستارىن قالدىرۋدى سۇرايدى.
«ارينە، تۇجىرىمداماعا قاتىستى قوعامدىق پىكىرتالاستىڭ جاندانۋى ۋاكىلەتتى ورگان رەتىندە ءبىزدى تەك قۋانتادى. مينيسترلىك سىندارلى ۇسىنىستاردى، ونىڭ ىشىندە سىني پىكىرلەردى دە ەسكەرەتىن بولادى. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن «انقا» پورتالىنا ناقتى ۇسىنىستار مەن يدەيالاردىڭ تۇسپەۋى مەديا قاۋىمداستىق ءوز بولاشاعىنا بەي-جاي قارايدى دەگەن ءسوز ەمەس دەپ ويلايمىن. بارشامىزعا ورتاق ماسەلەگە قاتىستى ۇسىنىستارىڭىز بەن پىكىرلەرىڭىزدى كۇتەمىز»، - دەيدى مينيستر.
شىنىمەن دە ب ا ق تۋرالى زاڭنامالارعا ەنەتىن وزگەرىستەر قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جاتقانىمەن ونىڭ ناقتى ناتيجەگە جەتۋ ماقساتى قانداي؟ ءبىرىنشى كەزەكتە وسى وزگەرىستەرگە مۇرىندىق بولعان مينيسترلىك تۇجىرىمدامانى ورنالاستىرعان سايتقا كىرىپ، ۇسىنىستار قالدىرۋ كەرەك ەمەس پە؟ ازىرگە ول سايتتا تەك ەكى ازاماتتىڭ عانا پىكىر قالدىرعانىن كورىپ وتىرمىز. ءجۋرناليستى جەكەلەگەن تۇلعالار تۋرالى ماتەريال دايىنداۋ ءۇشىن سول تۇلعانىڭ جازباشا رۇقساتىن الۋعا مىندەتتەيتىن نورمانى تەك بىرەۋگە ءمىن تاعىپ، ايقايلاپ قالۋ ءۇشىن عانا سىناپ جاتىرمىز با؟ نەگە ماسەلەنى وڭ شەشۋگە ىقپال ەتەتىن قادامدارعا بارمايمىز؟ ءسوز بوستاندىعىنىڭ، پىكىر ءبىلدىرۋ ەركىندىگىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋى ءسوزسىز قوعامدى العا سۇيرەيتىن فاكتور. الايدا، ول ءۇشىن دە كۇرەسۋ كەرەك ەمەس پە؟ بار مۇمكىندىكتى نەگە پايدالانبايمىز؟ الدە مىنا تۇجىرىمدامادا كورسەتىلگەن تالاپتار ءبىرى قالماي ءتيىستى زاڭدارعا ەنىپ كەتكەنىن كۇتىپ وتىرمىز با؟ قازاقتىڭ "جىلاماعان بالاعا ەمشەك جوق" دەيتىنى وسىندايدا ەمەس پە؟
جومارت ابدوللا ۇلى
