قازiرگi تاڭدا وبلىسىمىزدا 81 كووپەراتيۆ قۇرىلىپ، ولار ءار تاراپتى ءونiمدەر مەن كوكونiستەر ءوندiرۋدە. قايتا ۇجىمداسۋ زامان تالابىمەن بولىپ جاتقان پروسەسس. وسى كۇنگە دەيiن اياعىنا تۇرىپ، ءوندiرiس اينالىمىن بiرنەشە ميلليون دوللاردان اسىرعان شارۋا قوجالىقتارى مەن اگرو سالاسىنداعى بيزنەسمەندەردiڭ سانى سوڭعى ون جىلدا ەداۋiر ەسەلەنگەن. ۇلكەن زاۋىتتار مەن سەحتار سالىپ ۇلگەرگەندەر اينالاسىنداعى اۋىلداردى جۇمىسپەن قامتۋ ءۇشiن كووپەراتيۆ قۇرادى. ءاربiر كووپەراتيۆ مۇشەسi قابiلەتiنە قاراي قىزمەتiن اتقارىپ، iرiلەنۋ پروسەسi وسە بەرەدi.
ماسەلەن، ارىس قالاسىنداعى تومات شىعاراتىن زاۋىت ارىس قالاسى تۇرعىندارىنان كووپەراتيۆ قۇرىپ، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ءبارi جاپپاي قىزاناق ەگiپ ءناپاقاسىن تابادى. ەكi جاققا دا تيiمدi. لەنگiردەگi «فۋدماستەر» كومپانياسى اۋداننىڭ بiرنەشە جەرiنەن ءسۇت قابىلداۋ ورتالىقتارىن اشىپ، اۋىل تۇرعىندارىن كووپەراتيۆ مۇشەسi ەتiپ قابىلداپ، ولاردىڭ ءسۇتiن ساتىپ الادى. تۇلكiباس اۋدانى كليماتتىق ەرەكشەلiگiنە ساي الما باۋدىڭ وتانىنا اينالماق. تۇلكiباستىڭ الماسىن الەمدiك برەندكە اينالدىرۋدى كوزدەگەن تۇلكiباستىق كووپەراتيۆ اۋداننىڭ بارلىق اۋىلدارىنا الما ەگۋدi جوسپارلاپ وتىر. ماقتاارال مەن تۇركiستاننان لوگيستيكالىق ورتالىقتار اشىپ، ەكولوگيالىق تازا پiسكەن قاۋىندى جۇك كولiكتەرiمەن تiكە ەۆروپاعا جونەلتۋدi سول ايماقتاعى كووپەراتيۆتەر iسكە اسىرىپ جاتىر. سوزاق اۋدانىنىڭ كووپەراتيۆتەرi تۇيە ءسۇتiنەن ءسۇت ۇنتاعى ءارi تابلەتكا جاسايتىن ينۆەستورلاردى تاۋىپ، وسىناۋ ءونiمدەرiن الەمدiك باسەكەگە قابiلەتتi ءونiمدەردiڭ قاتارىنا قوسقىسى كەلەدi. سايرامدا الەمدiك سۋپەر-گيپەر ماركەتتەردiڭ تالاپتارىنا ساي مال سويۋ بەكەتi اشىلدى. قازاقستانداعى جىلىجايلاردىڭ 90 پايىزى سارىاعاش اۋدانىندا شوعىرلانعان. سارىاعاشتىقتار كووپەراتيۆ قۇرىپ، جىلىجاي ءونiمدەرiنiڭ ساپاسىن يتاليا ءونiمدەرiنiڭ ساپاسىمەن تەڭ ەتiپ رەسەي نارىعىن جاۋلاۋعا بەل بۋدى.
سىرت باقىلاعان ادام ءوڭتۇستiكتiڭ اگرارلىق سەكتورى ەۆوليۋسيالىق جولمەن باياۋ دامىپ كەلە جاتقانىن بايقار ەدi. Iرi شارۋا قوجالىقتارى اينالاسىنا ۇساق شارۋالاردى بiرiكتiرiپ، اينالىمى ارتقان سايىن ۇلكەيە بەرەدi. قاراجاتى كوبەيگەن سايىن بiلiكتi مامانداردى جالداپ، زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ساتىپ الىپ، تابىستارىن دا ەسەلەي بەرەدi. ءوڭتۇستiكتە 90 مىڭعا جۋىق شارۋا قوجالىقتارى تiركەلگەنiمەن، وكiنiشكە قاراي، ولاردىڭ جارتىسى جۇمىس iستەمەيدi. بiر ميلليون گەكتار جەردi 81 كووپەراتيۆ قايدان يگەرسiن؟!
شارۋا قوجالىقتارىن اشىپ بولىپ، ءارi قاراي بiلiكتi مامان تابا الماي وتىرعان ديقاندارعا ارناپ كوللەدج، ۋنيۆەرسيتەتتەردەن ارنايى زەرتتەۋ بازالارىن اشىپ وتىرمىز. وسىلايشا ديقانداردى كۋرستان وتكiزۋ جۇيەسiن قالىپتاستىرۋدامىز. كەز كەلگەن شارۋا بiر اپتالىق نەمەسە بiر ايلىق كۋرستان وتكەن سوڭ پروبلەمالارىن بiلiكتi ماماندارمەن بiرگە جەردiڭ باسىندا شەشۋگە جاعداي جاسالادى. دۋالدi وقۋ ءادiستەمەسiن قولعا الىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ماماندىقتاردى يگەرiپ جاتقان ستۋدەنتتەردi ءوندiرiستiك جىلىجايداعى شەتەلدiك اگرونومداردىڭ قاسىنا قوسىپ، ءتاجiريبەدەن وتكiزۋ جۇيەسi جولعا قويىلدى. دەگەنمەن، مۇنداي ارەكەتتەر ءالi دە ازدىق ەتەدi. سوندىقتان ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋiنە ۇلەس قوسقىڭىز كەلسە، وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ كووپەراتيۆ ءبولiمiنە كەلiڭiز. كەلiپ قانا قويماڭىز، باعىت-باعدار الىپ، وتانىمىزدىڭ تiرەگiن نىعايتۋعا بەل بۋىپ، التىن بەسiك اۋىلدىڭ اسقاقتاۋىنا ات سالىسىڭىز!
دارحان جيەنباي، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ مامانى
«وڭتۇستىك قازاقستان» گازەتى
پىكىر قالدىرۋ