spbdnevnik.ru سايتىندا «№89 ءىستىڭ  قۇپياسى: شىن مانىسىندە سەرگەي ەسەنين قالاي قازا تاپتى» اتتى جازۋشى نيكولاي استافيەۆ كىتابىنىڭ قىسقاشا مازمۇنى جاريالانعان.  وندا اتاقتى ورىس اقىنى سەرگەي ەسەنيننىڭ قالاي قازا بولعانى، وعان كىمدەردىڭ قاتىسى بار جانە نە ءۇشىن ولتىرىلگەنى جازىلعان. وسى اقپاراتتى قامشى پورتالى قازاق تىلىنە اۋدارىپ، نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىر.

پەتەربۋرگتىك جازۋشى نيكولاي استافيەۆ سەرگەي ەسەنيننىڭ ولىمىنە بايلانىستى كىتاپ جازىپ شىعاردى. ول كىتابىندا 20 جىلعا سوزىلعان زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ نەگىزىندە اقىننىڭ ولىمىنە بايلانىستى كوپتەگەن اقپاراتتىڭ بۇرمالانعانىن دالەلدەدى. سەبەبى، ادام ولتىرىلگەنى جايلى دايەكتى جاسىرىپ قالعىلارى كەلگەن ەكەن.  

ءالى كۇنگە دەيىن ەنسيكلوپەديالاردا ەسەنين «انگلەتەر» قوناقۇيىندە ءوز-وزىن اسىپ ءولتىردى دەپ ءجۇر. الايدا، پەتەربۋرگ قالاسىندا وسى جىلى جارىق كورگەن نيكولاي استافيەۆتىڭ «انگلەتەردەگى» قايعىلى وقيعا: قاتىسۋشى ادامدار مەن ورىنداۋشىلار» اتتى كىتابىندا ەسەنيننىڭ ىسىنە قاتىستى قۇجاتتاردىڭ جالعان ەكەنىن دالەلدەيدى. بۇدان شىعاتىن قورىتىندى: ۇلى ورىس اقىنى ولتىرىلگەن.

ول وسى ءىستى زەرتتەۋ ءۇشىن ءبارىن باسىنان باستاعان.

- 1925 ج 7 جەلتوقساندا لەنينگرادتاعى دوسى ۆولف ەرليحكە ءوزىنىڭ قالادا ەكەنىن جەتكىزگەن دەگەن جەدالحاتتاردى زەرتتەۋدەن باستادىم. ايلاپ ورتالىق مۇراجايدا سول جىلدىڭ جەدەلحاتتارىن زەرتتەۋمەن وتىردىم. ودان شىعاتىن قورىتىندى: ەسەنيننىڭ دوسى ەرليحكە ءوزىنىڭ قالادا ەكەنىن جانە وعان تۇراتىن جەر تاۋىپ بەرۋىن ءوتىنۋى، - تولىق جالعان قۇجات. بىرىنشىدەن، بلانك سول ۋاقىتتىڭ بلانكىنە سايكەس ەمەس، ەكىنشىدەن حاتتا جىبەرىلگەن پوشتا ءبولىمىنىڭ ءنومىرى دە، بلانكتىڭ ءنومىرى دە، كورسەتىلمەگەن.

جۇزدەگەن جەدەلحاتتاردى زەرتتەپ وتىرىپ مەن ماسكەۋدەن لەنينگرادقا دەيىنگى حاتتىڭ جەتۋ ۋاقىتىن كەم دەگەندە 2 ساعات دەپ انىقتادىم. جەدەلحاتتاعى ساندارعا سەنەتىن بولساق حات ەرليحكە ماسكەۋدەن 15 ساعات 2 مينۋتتا جىبەرىلگەن. ال، لەنينگرادقا حات 15 ساعات 31 مينۋتتا كەلگەن. رەكوردتى جىلدامدىق. مۇنداي بولۋ مۇمكىن ەمەس.

بۇل ازداي حات ماسكەۋدەن ەمەس لەنينگرادتىڭ باسقا پوشتا بولىمىنەن جىبەرىلگەن.  

ءتىپتى حات ەسەنيننىڭ قولىمەن جازىلماعان. جازۋى باسقا ادامدىكى ەكەنى انىق كورىنىپ تۇر، - دەپ جازادى جازۋشى.

بۇل جالعان قۇجات بولدى ما؟ 

ەسەنيننىڭ بولمەسى ۇزاق ۋاقىت ىشىنەن جابىلىپ تۇردى دەگەن دايەك ونىڭ ءوز ءوزىن ءولتىردى دەگەنگە سايدى. ءبىراق، جازۋشى بۇلارعا دا تۇسىنىكتەمە بەرگەن.

ءولىم الدىنداعى ولەڭدەرىن قولىن كەسىپ قانمەن جازدى دەگەن اقپاراتتى دا جازۋشى جوققا شىعارعان. ول ونى گازەتشىلەردىڭ ويلاپ تاپقان اڭگىمەسى دەيدى.   

شىن مانىسىندە وڭ قولىن اقىننىڭ ولىمىنەن كەيىن كەلەسى كۇنى، ياعني، 28 جەلتوقساندا كەسكەن. موينىنان قاتىپ قالعان قولىن جازۋ ءۇشىن.  

ەسەنين كەنەتتەن ولگەن جوق. ونى اشىق تۇردە باسشىلاردى سىناپ جازعان ولەڭدەرى ءۇشىن ءولتىرتتى، - دەيدى جازۋشى.

اۆتور اندرەي سوكولوۆ

اۋدارعان ايگەرىم ءامىر