بۇنداي ۇسىنىستى الەۋمەتتىك جەلىدە بەلگىلى ساياساتتانۋشى راسۋل جۇمالى جاسادى.

«مەنىڭ ويىمشا، 2017 تەك قورشاعان الەم ەمەس، قازاق ءۇشىن بەتبۇرىستى جىل بولماق. سوعان اقىلىمىز، جىگەرىمىز، نامىسىمىز، ازاماتتىعىمىز ءازىر تۇرسىن. ءوز باسىم فب-داعى ورىسشامدى وتكەن 2016-دا قالدىردىم. 2017ء-نى قازاق ءتىلىنىڭ جىلى دەپ جاريالايىق. تۇسىنبەگەندەرى اۋدارىپ سورلى قالپىندا قالا بەرسىن»، - دەپ جازدى ساياساتتانۋشى.

قوعامدىق ساياسي جاعدايلارعا بەيجاي قارامايتىن ۇلتشىلدار وكىلىنىڭ ۇسىنىسىن جەلى قولدانۋشىلارى ءبىراۋىزدان قولداپ جاتتى. 

راسۋل جۇمالى 2 جىل بۇرىن «قامشى» پورتالىندا ينتەرنەت-كونفەرەنسيا قوناعى بولعان كەزدە دە ءتىل ماسەلەسى تۋرالى «قازاق ءتىلىن دارىپتەۋ، قازاقستاندا ۇلتتىق سانا-سەزىمدى قالىپتاستىرىپ اسقاقتاتۋ بۇل تەك قازاققا عانا ەمەس، ەل بولام دەگەن بار ۇلتقا قاجەت»، - دەگەن ەدى.

سول سونداي-اق، بيىلعى جىلى قولعا الىنعان «ءۇش تىلدە وقىتۋ» ساياساتىنا دا قارسى شىعىپ، «مەنىڭشە، بۇل بارىپ تۇرعان رۋحاني گەنوسيد. ۇشتىلدىلىك دەگەنىمىز — سىرتقى كورىنىسى، سىرتقى ءپىشىنى عانا. انشەيىن كوز الداۋ. شىن مانىندە بيلىك ۇشتىلدىلىكتى جەلەۋ ەتە وتىرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ قازىرگى ونسىز دا ايانىشتى جاعدايىنا، بولاشاعىنا بالتا شاپپاق. بۇل بەكەر ءسوز ەمەس، جوعارىدان جاسالعان ناقتى جوسپار» دەپ قاتاڭ پىكىر ءبىلدىرىپ ەدى.

سونىمەن قاتار ساياساتتانۋشى جارتى جىل بۇرىن Abai.kz-كە بەرگەن سۇحباتىندا «قازاق ءتىلى قوعامنىڭ تالابىنا، مالىمدەمەلەرىنە قاراماستان، ءالى كۇنگە ءوزىنىڭ كونستيتۋسيالىق مارتەبەسىنە جەتكەن جوق. بۇعان بىردەن ءبىر كىنالى تاراپ بيلىكتىڭ ءوزى. ەگەر بيلىك قازاق تىلىنە قاتىستى كونستيتۋسيالىق تالاپتاردى ورىندامايتىن بولسا، قوعامنىڭ باسقا بولىگى ونى قايدان ورىندايدى؟! الايدا، قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدى مەملەكەتتىك مارتەبەسىنە قاتىستى قوعامنىڭ تالابى كۇشەيە بەرۋى كەرەك. سەبەبى، بيلىك تىلگە قاتىستى قانداي دا ءبىر وڭ وزگەرىستەرگە قادام جاسايتىن ىڭعاي تانىتىپ وتىرعان جوق. كەرىسىنشە، ورىس ءتىلى قالا بەرسىن دەيتىندەي ۇستانىم باسىم. بۇل جەردە دە بىرنەشە سەبەپ بار: رەسەيگە تابىنۋ، رەسەيشىل تۇعىردان ايني الماۋ جانە سوۆەت زامانىنان قالعان داعدى، بيلىكتەگى كوپتەگەن لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ شەنەۋنىكتەردىڭ جانە ولاردىڭ وتباسىلارىنىڭ دا قازاق ءتىلىن بىلمەۋى وسى قاتارلى جاعدايلار قازاق ءتىلى ماسەلەسىنىڭ شەشىلۋىن تەجەپ كەلەدى. سول ءۇشىن قوعام، حالىق تەك دەموگرافيالىق وسىمگە عانا قاراماي، بيلىككە تىلگە بايلانىستى تالاپ-تىلەكتەردى ۇدەتە بەرۋى كەرەك» دەگەن ەدى.

قازاقستاننىڭ شيرەك عاسىرلىق تاۋەلسىزدىك عۇمىرىندا ءالى كۇنگە دەيىن قازاق ءتىلدى باق-تان، ورىس ءتىلدى مەديانىڭ ۇلەس سالماعى باسىم. سونداي-اق اتقارۋشى بيلىك مەملەكەتتىك تىلدەن گورى ورىس ءتىلىن ءالى كۇنگە كوبىرەك قولدانىپ كەلەدى.

وقىرماننىڭ ەسىنە سالار بولساق، قازاقستاندا 2020 جىلعا دەيىن ءىس قاعازداردى 100 پايىز قازاق تىلىنە كوشىرۋ كوزدەلگەن. 

نۇرعالي نۇرتاي