ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ سانامىز ىسىمىزدەن وزىپ ءجۇرۋى، ياعني ودان بۇرىن جاڭعىرىپ وتىرۋى ءتيىس. بۇل ساياسي جانە ەكونوميكالىق جاڭعىرۋلاردى تولىقتىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ وزەگىنە اينالادى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ

تۋعان جەردەي جەر بولماس…
ۇلتتى رۋحاني جاڭعىرتۋدىڭ كەلەسى ءبىر ساتىسى – تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك. ەلباسى: «باعدارلاما نەگە «تۋعان جەر» دەپ اتالادى؟ ادام بالاسى – شەكسىز زەردەنىڭ عانا ەمەس، عاجايىپ سەزىمنىڭ يەسى. تۋعان جەر – اركىمنىڭ شىر ەتىپ جەرگە تۇسكەن، باۋىرىندا ەڭبەكتەپ، قاز باسقان قاسيەتتى مەكەنى، تالاي جاننىڭ ءومىرباقي تۇراتىن ولكەسى. ونى قايدا جۇرسە دە جۇرەگىنىڭ تۇبىندە الديلەپ وتپەيتىن جان بالاسى بولمايدى. تۋعان جەرگە، ونىڭ مادەنيەتى مەن سالت-داستۇرىنە ايرىقشا ىڭكارلىكپەن اتسالىسۋ – شىنايى ءپاتريوتيزمنىڭ ماڭىزدى كورىنىستەرىنىڭ ءبىرى»، – دەيدى.
ءاربىر ادامزات بالاسى ءوزىنىڭ تۋعان جەرىن قۇرمەتتەمەي تۇرمايدى. ءتىپتى الىس ساپارعا شىققاندا، ادامنىڭ تۋعان جەرگە ساعىنىشى ەرەكشە بولادى. وسىندايدا الاش قايراتكەرى جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ: «تۋعان جەردىڭ قىمباتىن عىلىم ىزدەپ، كىتاپ قاراپ سارىلىپ، كوزىنىڭ مايىن تاۋىسقان، كوشەنىڭ شاڭىن كوپ جۇتقان شاكىرت بىلمەسە، كىم بىلەدى؟ ىستىق قوي، شىركىن تۋعان جەر!» دەگەن ءسوزى ويعا ورالادى.
تۋعان جەردىڭ ءاربىر سايى مەن قىرقاسى، تاۋى مەن وزەنى تۇنعان تاريح ەكەنىن ەلباسى ايقىنداپ بەرىپ وتىر. «ءاربىر جەر اتاۋىنىڭ توركىنى تۋرالى تالاي-تالاي اڭىزدار مەن اڭگىمەلەر بار. ءاربىر ولكەنىڭ حالقىنا سۋىقتا پانا، ىستىقتا سايا بولعان، ەسىمدەرى ەل ەسىندە ساقتالعان ءبىرتۋار پەرزەنتتەرى بار. وسىنىڭ ءبارىن جاس ۇرپاق ءبىلىپ وسۋگە ءتيىس» دەيدى مەملەكەت باسشىسى.
ءاربىر جاس بالانىڭ ساناسىندا وتانسۇيگىشتىك قاسيەتى دامىسا، تۋعان جەرىن قادىرلەۋدى ۇعىنسا، ودان ۇتپاساق، ۇتىل­ماسىمىز انىق. وزگە ايماقتا ءومىر سۇرسە دە، ءوزى تۋىپ-وسكەن مەكەندى قۇرمەتتەپ، ءجيى-جيى ات باسىن بۇرىپ تۇراتىن ازاماتتار دا جەتەرلىك. ولار قاسيەتتى مەكەنىنە ۇزبەي قامقورلىق كورسەتىپ كەلەدى.
ەلباسىنىڭ وسى ورايدا «بۇل – قالىپتى جانە شىنايى پاتريوتتىق سەزىم، ول اركىمدە بولۋى مۇمكىن. وعان تىيىم سالماي، كەرىسىنشە، ىنتالاندىرۋ كەرەك. ءۇشىنشى، جەرگىلىكتى بيلىك «تۋعان جەر» باعدارلاماسىن جيناقىلىقپەن جانە جۇيەلى قولعا الۋعا ءتيىس» دەۋى تەگىن ەمەس.
«تۋعان جەر» باعدارلاماسى ءوز كەزەگىندە ەلىمىزدىڭ ءاربىر ايماعىندا وتكەننەن سىر شەرتەتىن كونە عيماراتتار مەن تاريحي ەسكەرتكىشتەردى، مادەني نىسانداردى قال­پىنا كەلتىرۋدى، وڭىرلەردە ولكەتانۋ، ەكو­لوگيالىق تازارتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى، اۋىل-ايماقتى اباتتاندىرۋدى باستى ماق­سات ەتىپ وتىر. كاسىپكەرلەر دە، زيالى قاۋىم وكىلدەرى دە، شەندى-شەكپەندىلەر دە، جاستار دا تۋعان جەرىنە قامقورلىق تانى­تىپ، جاڭاشىلىقتىڭ جاڭا ۇلگىسىن كورسەتە ءبىلۋى كەرەك.

ءجۇز جاڭا ەسىم. ولار كىمدەر؟
مەملەكەت باسشىسى «بۇگىنگى زا­مانداستارىمىزدىڭ جەتىستىكتەرىنىڭ تاريحىنا دا نازار اۋدارۋدى ۇسىنامىن. بۇل يدەيانى «قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» جوباسى ارقىلى ىسكە اسىرعان ءجون. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك جىلناماسى جازىلا باستاعانىنا نەبارى 25 جىل بولدى. بۇل – تاريح تۇرعىسىنان قاس قاعىم ءسات دەسەك تە، ەلىمىز ءۇشىن عاسىرعا بەرگىسىز كەزەڭ. ارينە، جاسالعان جۇمىستاردىڭ ماڭىزى مەن اۋقىمىنا ەشبىر كۇمان جوق. دەگەنمەن وسى قىرۋار ءىستى اتقارعان، ەل دامۋىنا زور ۇلەس قوسقان ازاماتتاردىڭ وزدەرى مەن ولاردىڭ تابىسقا جەتۋ تاريحى ادەتتە قۇرعاق فاك­تىلەر مەن سيفرلاردىڭ تاساسىندا قالىپ قويادى. شىن مانىندە، قازاقستاننىڭ ءاربىر جەتىستىگىنىڭ ارتىندا الۋان ءتۇرلى تاعدىرلار تۇر» دەيدى.
سونىمەن، «قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» كىم؟ بۇل – تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا تا­بىسقا جەتكەن، ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇك­پىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ءارتۇرلى جاستاعى سان الۋان ەتنوس وكىلدەرى. ولاردىڭ جەتىس­تىككە جەتۋ جولى، ءومىر تاريحى. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان 25 جىلدا قانداي دا ءبىر جەتىستىككە قول جەتكىزسەك، بۇل – سول قارا­پايىم ادامداردىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسى. بۇل جوبانى قازاقستان حالقى اسسام­بلەياسى جۇزەگە اسىرماق. ءما­ءجىلىس دەپۋتاتى، قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى پاۆەل كازانسيەۆ­ءتىڭ پايىمداۋىن­شا، «جۇمىس توبىنىڭ الدىندا قيىن مىندەت تۇر، ءجۇز عانا ادامدى ىرىكتەپ الۋ وڭاي ەمەس. بۇل باستامانىڭ نەگىزگى ماقساتى – ەلەۋسىز جۇرگەن ەرەكشە تاعدىر يەلەرىن تابۋ، ەلىنە ەڭبەگى سىڭگەن لايىقتى ازامات­تار­دى حالىققا تانىستىرۋ. ۋاقىت وتە كەلە، ناعىز ءجۇز تۇلعانى حالىقتىڭ ءوزى-اق ىرىكتەپ الار، ەڭ باستىسى بارشا قازاقستان ءجۇز مىڭداعان ۇمىتكەردىڭ ۇلگى بولارلىقتاي ەرەكشە ءومىر جولىمەن تانىسادى، تام­سانادى، ەلىكتەيدى. وسىعان باسا ءمان بەرۋ كەرەك» دەيدى.

«بىرلىكتى بولسا، ەل بولار»
جىر الىبى – جامبىل جابايەۆتىڭ «جىگەرلى بولسا، ەر بولار، بىرلىكتى بولسا، ەل بولار» دەگەن دانالىق ءسوزى بار. ەل بىرلىگى بولماسا، تۇراقتىلىق بولماسى انىق. ۇلت كوشباسشىسى «قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» جوباسىن بەكەرگە ۇسىنىپ وتىرعان جوق. ءارى بۇل جوبانىڭ قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا تاپسىرىلۋى تەگىن ەمەس. بەيبىتشىلىك پەن بىرلىكتىڭ ماڭىزىن ۇعىنعان ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ 1992 جىلى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋ تۋرالى يدەياسىن جاريالاعان ەدى. ارادا ءۇش جىل وتكەن سوڭ، 1995 جىلدىڭ 1 ناۋرىزىندا اسسامبلەيا قۇرىلدى. ەلباسىنىڭ سول جىلدارى جاساعان قادامى ءوز جەمىسىن بەرىپ، جۇرتشىلىقتى جەتىستىككە باستادى. بۇگىندە اسسامبلەيا – تاتۋلىق پەن تىنىشتىقتىڭ تىرەگىنە اينالدى.
مەملەكەت باسشىسى ن.نازاربايەۆ: «بىرلىك اسپاننان ءوزى كەلىپ تۇسپەيدى، تەك قارقىندى جۇمىس ارقىلى عانا كەلەدى. كەڭ بايتاق جەرىمىزدە تاتۋلىق پەن تىنىشتىق بولعانىن تىلەيمىن. مۇنىڭ، ەڭ الدىمەن، ميلليونداعان قازاقستاندىق وتباسىنا كەرەك ەكەنىن ەسكە الامىن. قايعىدان شا­شى اعارعان انالاردىڭ بالالارىن جوق­تاماعانىن، سابيلەردىڭ مۇگەدەك بولماۋىن، قارت ادامداردىڭ كۇيرەگەن ۇيلەرىنىڭ الدىندا قاسىرەت شەگىپ، جىلاماعانىن قالايمىن» دەگەن ەدى.
قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ نەگىزگى ۇرانى دا ەل بىرلىگى ەمەس پە؟ «بىرلىك بولماي، تىرلىك بولمايتىنىن» بابالارى­مىز قاداپ ايتىپ كەتكەن. تۇپتەپ كەلگەندە، ەلىمىز قول جەتكىزگەن ءاربىر جەتىستىكتىڭ، الار اسۋىمىزدىڭ وزەگىندە – ەلدىڭ بىرلىگى مەن بەيبىتشىلىگى، تىنىشتىعى مەن تۇراقتىلىعى جاتقانى دا اقيقات. ب ا ق تا، ىنتىماق تا بىرلىگى جاراسقان ەلگە قونادى.
اسسامبلەيانىڭ قۇرىلۋى – ەلباسىنىڭ دانا شەشىمدەرىنىڭ ءبىرى. قازاقستاندىق ۇلگىدەگى وسىنداي ينستيتۋتتىڭ كەرەكتىگىن الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى مويىنداپ وتىر. مەملەكەت باسشىسى ايقىنداعان قوعامدىق كەلىسىمنىڭ قازاقستاندىق ۇلگىسىن زەرتتەۋ ءۇشىن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا الەمنىڭ 15 ەلىنەن شەتەلدىك ساراپشىلار مەن عالىمداردىڭ، ديپلوماتتار مەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم وكىلدەرىنەن ءوتىنىش ءتۇسۋى – وسىنىڭ دالەلى. تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن 25 جىل ىشىندە قحا ازاماتتىق قوعامنىڭ بارىنشا دامىعان ءبىر سالاسىنا اينالدى. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا 820 ەتنومادەني بىرلىستىك جۇمىس ىستەسە، اسسامبلەيا مەن ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ قۇرامىندا 67 مىڭنان استام ادام بار.
«بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ەلباسى ماقالاسىندا ايتىلعان ويلاردى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى مۇشەلەرى دە قولداپ، قۋاتتاپ وتىر. الماتى وبلىستىق تاتار-باشقۇرت مادەني قوعامى باسشىسى گريف حايرۋللين: «پرەزيدەنت ايتقانداي، «ەلىمىز مىقتى ءارى جاۋاپكەر­شىلىگى جوعارى ءبىرتۇتاس ۇلت بولۋ ءۇشىن» باتىستىق ءومىر ءسۇرۋ، ويلاۋ ستاندارتتارىن قازاق سەكىلدى ءسالت-داستۇرى ەرەكشە حالىق­تارعا جاپپاي ەرىكسىز تاڭۋدىڭ بولاشاعى بۇلىڭعىر. ءبىز وسى تۇرعىدا ۇرپاق تاربيەسىن قاتاڭ تۇردە قاداعالاۋعا مويىن بۇرۋىمىز قاجەتتىلىگى انىق.
دەمەك، رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ باستى شارتى – ۇلتتىق كودتى ساقتاي ءبىلۋ دەپ اتاپ كورسەتكەندەي، ۇلتتىق كودىمىزدى ساقتاۋ جولىنداعى باستى قۇندىلىقتارىمىزدى ناسيحاتتاۋعا، قورعاپ-قولداۋعا ءبىر كىسىدەي جۇمىلا اتسالىسۋىمىز قاجەت» دەيدى.

دىندەر سەزى قالاي باستاۋ الدى؟
ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت وتكىزىلگەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى 2003 جىلى ەلباسىنىڭ تىكەلەي باستاما­سىمەن جۇزەگە اسقان بولاتىن.
ونىڭ ماقساتى نە؟ دىندەر مەن ءما­دەنيەتتەر اراسىنداعى جاھاندىق ديالوگتى باياندى ەتۋ. ءدىني قاۋىمدار اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىك پەن قۇرمەتتى تەرەڭدەتىپ نىعايتۋ.
ودان بەرى الەمدىك جانە ءداستۇرلى ءدىن­دەر ليدەرىنىڭ بىرنەشە سەزى ءوتتى. سەز جۇمىسىنا يسلام، حريستيان، يۋدايزم، يندۋيزم، بۋدديزم جانە وزگە دىندەردىڭ جەتەكشىلەرى مەن كورنەكتى وكىلدەرى قاتىستى. سۇحبات الاڭىندا ءدىني قاۋىمدار اراسىنداعى رۋحاني جاقىنداسۋ حاقىندا تۇششىمدى اڭگىمەلەر ايتىلدى.
ادامزات تاريحىندا العاش رەت ءىرى ءدىني قاۋىمداستىقتىڭ وكىلدەرى ءبىر زالدا باس قوستى. سەز وركەنيەتارالىق جانە مادەنيەتارالىق ديالوگتىڭ جاھاندىق ۇدەرىسىنە زور ۇلەس قوستى جانە الەمگە ءار­ءتۇرلى دىندەر مەن ۇلتتاردىڭ بەيبىت جانە لايىقتى ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن ىنتىماقتاستىق يدەياسىنا بالاما جوق ەكەنىن كورسەتتى.
الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوش­باسشىلارىنىڭ ەكىنشى سەزى استانادا ءوتتى. 2006 جىلدىڭ 12-13 قىركۇيەگىندە وتكەن سەزگە الەمنىڭ 26 ەلىنەن 25 ءدىن باس­شىسى مەن 14 قۇرمەتتى قوناق قاتىستى. وعان قاتىسۋشىلاردىڭ جالپى سانى – 160 ادام. ەكىنشى سەز «ءدىن، قوعام جانە حا­لىقارالىق قاۋىپسىزدىك» دەگەن جالپى تا­قىرىپپەن «ءدىني نانىم-سەنىم بوستان­دىعى جانە باسقا دىندەردى ۇس­تانۋ­شىلاردى قۇرمەتتەۋ» جانە «حالىقارالىق ءقاۋىپ­سىزدىكتى نىعايتۋداعى ءدىني قاي­راتكەرلەردىڭ ءرولى» دەگەن ەكى باعىتتا وتكەنى بەلگىلى. سول جولى «ءدىنارالىق ديالوگتىڭ پرينسيپ­تەرى» قابىلداندى. سەز قورىتىندىسىندا بارلىق دىندەر مەن ۇلىستىق توپتاردى مادەني جانە ءدىني ايىرماشىلىقتارعا قاتىستى جانجالدارعا جول بەرمەۋگە شا­قىرعان بىرلەسكەن دەكلاراسيا قابىلدادى.
ءۇشىنشى سەز 2009 جىلدىڭ 1-2 شىلدە كۇندەرى ءوتتى. وعان ازيانىڭ، تاياۋ شىعىس جانە 35 ەلىنەن 77 دەلەگاسيا قاتىستى. بۇل سەزدىڭ تاقىرىبى – ءدىني كوشباسشىلاردىڭ ءرولى. كەلىسىم مەن ديالوگ، بەيبىتشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋمەن قاتار، وتكىر پروب­لەمالار دا سەكسيالىق وتىرىستاردا ءسوز بولدى.
2012 جىلى 30-31 مامىردا استانادا وتكەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر لي­دەرلەرىنىڭ ءتورتىنشى سەزى «بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم ادامزات تاڭداۋى» اتتى تاقىرىپ اياسىندا ءوتتى. فورۋمعا 40 ەلدەن بارلىق الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەرگە، سونداي-اق بەدەلدى ءدىني جانە حالىقارالىق ۇيىمدارعا قاتىسى بار 87 دەلەگاسيا اتسالىستى.
ءتورتىنشى سەز اياسىندا فورۋم ينس­تيتۋتتارىنىڭ قالىپتاسۋى جالعاستى. اتاپ ايتار بولساق، ءدىني ليدەرلەر كەڭەسى قۇ­رىلدى. ونىڭ قۇرامىنا ءداستۇرلى دىندەردىڭ جەتەكشىلەرى مەن كورنەكتى وكىلدەرى ەندى. ءدىني ليدەرلەر كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى ەلور­داداعى «ماڭگىلىك ەل» داڭق قاقپاسىنىڭ ماڭىندا «رۋحاني جاراسىم» اللەياسىن اشىپ، وعان تال وتىرعىزدى.
استانادا وتكىزىلىپ جۇرگەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى – بۇكىل الەم قوعامداستىعىنىڭ نازارىن اۋدارىپ وتىرعان بىرەگەي وقيعا. ءدىنارالىق ديالوگتى ۇيىمداستىرۋعا وزگە ەلدەردە دە ۇمتىلىس بولعانىمەن، ناقتى ەشبىر مەملەكەت الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەردىڭ ەڭ بەدەلدى باسشىلارىنىڭ باسىن قوسا العان جوق.
سونداي-اق، وسىدان 25 جىل بۇرىن، ياعني 1992 جىلى العاش رەت ەلىمىزدە دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قۇرىلتايى ءوتتى. قۇرىلتايعا الىس جانە جاقىن شەت ەلدەردەن، سونىڭ ىشىندە تۇركيا، گەرمانيا، فرانسيا، نورۆەگيا، موڭعوليا، جۇڭگو، اۆستريا جانە تاعى باسقا شەت ەلدەردەن 800-گە جۋىق وكىل قاتىسقان ەكەن.
العاشقى قۇرىلتايدا دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى قۇرىلدى. قاۋىمداستىقتىڭ ءتوراعاسى بولىپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ سايلاندى. الىس-جاقىن شەتەلدەردەگى 5 ملن-عا جۋىق قانداسىمىز اتاجۇرتتا باس قوساتىن بۇل جيىننىڭ ماڭىزى جوعارى. مۇنداي قۇرىلتاي وتكىزۋ و باستا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان ەدى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە، تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى ەلىمىزدە الەم قازاقتارىنىڭ 5 باسقوسۋى تابىستى ءوتتى. بۇل قۇرىلتايلاردىڭ بارىنە دە ەلباسى ارنايى قاتىسىپ، الەمدەگى بار­لىق قازاق حالقىنا ورتاق ماقسات-مىندەتتەر تۋرالى وي ءبولىسىپ، جۇزەگە اسىرىلاتىن ماسەلەلەردى ناقتى بەلگىلەپ بەرىپ كەلەدى.
بەسىنشى باسقوسۋ EXPO – 2017 كورمەسى اياسىندا استانادا 22-25 ماۋسىم كۇندەرى وتكىزىلدى. بۇل قۇرىلتايدىڭ ەرەكشەلىگىنە كەلەتىن بولساق، ول ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدار­لامالىق ماقالاسىنا تىكەلەي بايلانىستى. ماقالادا ەلباسى بۇكىل قازاق حالقىنا ورتاق ۇلتتىق-رۋحاني ماسەلەلەرگە ايرىقشا نازار اۋدارعان ەدى. وسىعان وراي، الىس-جاقىنداعى اعايىندار ەلباسىنىڭ بۇل ەڭبەگىنە ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتتى.

P.S

«قازاقستان – ءبىر ەل، ءبىر حالىق، ءبىر بولاشاق». ەلباسى ۇستانىمى – وسى. قازاقستاندى مەكەندەگەن ءاربىر ۇلت پەن ۇلىستىڭ دا ماقسات-مۇددەسى وسىعان توعىسۋى ءتيىس. مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىندا: «مەملەكەت پەن ۇلت قۇرىشتان قۇيىلىپ، قاتىپ قالعان دۇنيە ەمەس، ۇنەمى دامىپ وتىراتىن ءتىرى اعزا ىسپەتتى. ول ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن زامان اعىمىنا سانالى تۇردە بەيىمدەلۋگە قابىلەتتى بولۋى كەرەك. 
جاڭا جاھاندىق ۇردىستەر ەشكىمنەن سۇراماي، ەسىك قاقپاستان بىردەن تورگە وزدى. سوندىقتان زامانعا سايكەس جاڭعىرۋ مىندەتى بارلىق مەملەكەتتەردىڭ الدىندا تۇر. 
سىناپتاي سىرعىعان ۋاقىت ەشكىمدى كۇتىپ تۇرمايدى، جاڭعىرۋ دا تاريحتىڭ ءوزى سياقتى جالعاسا بەرەتىن پروسەسس» دەپ تەگىن ايتقان جوق. 
جاڭا جاعدايعا قاراي بەيىمدەلۋ، جاڭعىرۋ – ۋاقىت تالابى. باستىسى، تابيعي بولمىسىمىز بەن ۇلتتىق كودىمىزدى ساقتاي بىلسەك، بولعانى. ۇلت كوشباسشىسىنىڭ بۇل يگى باستاماسىن قولداپ-قورعاۋ بارشا ازاماتتاردىڭ باستى بورىشى دەر ەدىك.

گۇلزينا بەكتاس