جاستار قاي ۋاقىتتا دا ەركىندىگىمەن، قىراعىلىعىمەن، تاۋەكەلشىلدىگىمەن كوزگە تۇسكەن. بۇل جاستىقتىڭ باستى كريتەرييى بولسا كەرەك.  ءار داۋىردەگى جاس ادامنىڭ پورترەتىن سالىستىرار بولساق، ءبىراز  ايىرماشىلىق كورەمىز: ۇلتتىق مىنەزدىڭ السىزدەنۋى، نە ومىرگە دەگەن كوزقاراستىڭ وزگەرۋى. اتالعان قاسيەتتەر وزگەرىسكە ۇشىراعانى بولماسا، بارلىق جاستاردىڭ تيپتىك بەلگىسى، تابيعاتى ءبىر. ابايشا ايتساق: جاستىقتا كوكىرەك زور، ۋايىم جوق. جاستىقتىڭ سيقىرى بولار، قاتەلىگىمىز وزىمىزگە شىنداي، جاس جىگەرىمىز سارقىلماستاي كورىنەدى. الىمىزگە قاراماي، «ەۆەرەستكە» ۇمتىلامىز. بىرەۋ «شاماڭدى ءبىل» دەسە، شامدانامىز. جاڭا دۇنيەنى جارىلقاپ، ەسكىمىزدى ەسكەرمەيمىز. كەيىپىمىز بالا بولسا دا، ءسوزىمىزدى داناعا ۇقساتقىمىز كەلەدى. بىلگەن ادامعا بۇل دا ءبىر قىزىق داۋرەن.

تىرشىلىكتىڭ قايناعان بازارى مىنا جۇرگەن بىزبەن تارقاپ كەتپەسى حاق. ءومىر بىزدەن بۇرىن دا بولعان، بىزدەن كەيىن دە بولا بەرمەك. تاريحتىڭ داڭعىل جولىن جالعاستىراتىن بۋىننىڭ بولعانى، ارينە، جاقسى. كەيىنگى ۇرپاق بولماسا، العاشقى پايدا بولعان ادامنىڭ ءىزى بۇگىنگە جەتپەس ەدى. وسى جەردە جاستاردىڭ قوعام ءۇشىن عانا ەمەس، تاريح ءۇشىن دە ماڭىزى بار ەكەنىنە كوزىمىز جەتەدى. قوعام ءۇشىن قانداي ماڭىزى بولۋى مۇمكىن؟ مۇنىڭ جاۋابى: جاس ادام جاستىعىن قانداي امالمەن، نە ىستەپ وتكىزگەنىنە بايلانىستى بولماق. فرانسۋزدىڭ ءبىر دانىشپانى «جاستىق شاق – دانالىقتى مەڭگەرۋگە، ال كارىلىك – ونى قولدانۋعا ارنالعان ۋاقىت» دەگەن ەكەن. جاس كەزدە ادام اقىلمەن دە، جالقاۋلىقپەن دە دوس بولماق. اقىلىنا ەرىك بەرسە، قارتايعاندا ەش وكىنبەيدى. ال، جالقاۋلىعىنا ەرىك بەرسە، «اتتەگەن-ايدىڭ» ءانىن ايتادى. نە دەسەك تە، جاستاردىڭ قاي قالىپتا وسىپ-ونەتىنى زامانىنا قاراي تارتپاق. مۇنى مەن ەمەس، اباي ايتقان: ادام بالاسىن زامانا وسىرەدى، كىمدە كىم جامان بولسا، زامانداسىنىڭ ءبارى ۆينوۆات. ءيا، زامانعا قاراپ، بالا وسەر. ءبىراق، قوعامدى ادامدار قۇرايتىنىن ۇمىتپايىق. قوعام تازارۋى ءۇشىن ادام تۇزەلۋى شارت. قانداي زامان بولماسىن، قۇبىلادان اداسپاۋ كەرەك. مىسالى، وتارشىلدىق كەزىندە جارقىلداپ شىققان ماعجان، ءمىرجاقىپتار دا جاس ەدى. زامانىنا تارتقان جوق. ال، بۇگىنگى تاۋەلسىز قوعامنان ماعجان، ءمىرجاقىپتاردى تابا الامىز با؟ وتە قيىن سۇراق. الدە، بار بولىپ، ءوزىمىز بايقاماي ءجۇرمىز بە؟! ول دا مۇمكىن. كەز كەلگەن زامان ءوز تۇلەگىن قورعايدى. بۇل – زاڭدى.

مارجان ءابىش