حانعا ءبىر قاز بەرىپ، باي بولعان جارلى (عيبراتتى اڭگىمە)

/uploads/thumbnail/20171108164023384_small.jpg

باياعىدا ءبىر جارلى بولىپتى، مىنۋگە اتى، ىشۋگە اسى بولماپتى، بالا-شاعاسى كوپ بولىپتى. مال دەگەندە ماڭدايىنا بىتكەن جالعىز عانا قازى بولىپتى. «اشتىق – اتاڭ ەمەس» دەگەن، تەسىك تاماق شىداتاما، اقىر سوڭىندا سول قازدى جەمەكشى بولىپ سويىپ، پىسىرەدى. ءبىراق وعان سالاتىن تۇزى دا، قوسىپ جەيتىن نانى دا بولمايدى. سوندا جارلى تۇرىپ ايەلىنە: 

— قاتىن، وسى قازدى تۇزسىز، نانسىز جەگەننەن دە حانعا اپارىپ تارتسام قايتەدى؟ ءسويتىپ، ودان بىرنەشە كۇن تاماق قىلارلىق استىق سۇراسام قايتەدى، – دەيدى.

 قاتىنى: 

— مەيلىڭ، سۇيتسەڭ، سۇيتە عوي، – دەيدى. جارلى حانعا پىسىرگەن قازدى الىپ كەلەدى. 

— تاقسىر حان، – دەيدى ول، – مىناۋ سىزگە اكەلگەن سىيلىعىم ەدى، از دا بولسا كوپتەي كورىپ الىڭىز، بارىمىز ءازىر، جوعىمىز جاي، – دەيدى جارلى.
حان: 

— راقمەت، سىزگە، راقمەت! ال ەندى، بۇل قازىڭدى ءۇي ىشىمىزگە بىردەي ەتىپ ءوزىڭ ءبولىپ بەر! – دەيدى دە جارلىنىڭ قولىنا پىشاق بەرەدى. حاننىڭ حانىمى، ەكى ۇلى، ەكى قىزى – نە ءبارى حاننىڭ وزىمەن التى جان ەكەن. سوندا جارلى قازدىڭ باسىن كەسىپ الىپ، حاننىڭ الدىنا قويادى. 

— ءسىز ءۇيدىڭ باسىسىز، سوندىقتان سىزگە باس لايىق، ال باس مويىنسىز، حان حانىمسىز بولمايدى، سوندىقتان ءسىزدىڭ حانىمىڭىزعا مويىن – دەپ مويىندى كەسىپ، حانىمنىڭ الدىنا قويادى. ەكى اياعىن كەسىپ ەكى بالاسىنا بەرەدى. 

— سەندەر اتانىڭ جولىن قۋىپ، ءىزىن باساسىڭدار، سوندىقتان سەندەرگە اياق لايىق، – دەيدى. سونسون ەكى قاناتىن كەسىپ ەكى قىزىنا بەرەدى. 

— سەندەر جات جۇرتتىققا جاراتىلعانسىڭدار، ەرتەڭ بويجەتكەن سوڭ اتا-انانىڭ قاسىندا قالماي، قۇسقا ۇقساپ ۇشىپ كەتەسىڭدەر، سوندىقتان سەندەرگە قازدىڭ قاناتىن بەرۋگە تۋرا كەلەدى. ال جارلى-قوناق، كەۋدەسى جارلىعا قالماق، – دەپ قازدىڭ بار ەتىن ءوزىنىڭ جانىنا قويادى.

حان جارلىنىڭ ءادىل بولىسىنە تاڭ قالىپ، قارق-قارق كۇلىپ، ىرزا بولادى. ءوزىن ابدەن سىيلاپ، تاماققا تويدىرىپ، استىق بەرىپ ۇيىنە قايتارادى. مۇنى ءبىر مىرزا ەستىپ، جارلى ءبىر قاز اپارىپ حاننان مۇنشا سىيلىق الدى، مەن ودان كەممىن بە؟ – دەپ جارلىنىڭ العانىنا قىزعانىش ەتەدى. سۇيتەدى دە، حانعا ول بىردەن بەس قاز ءپىسىرىپ اكەلەدى. 

حان: «اكەلگەنىڭىزگە راقمەت، ءبىراق مۇنى التاۋىمىزعا تەڭ قىلىپ ءبولىپ بەر»، – دەيدى.مىرزا ولاي سالىپ، بىلاي سالىپ كورەدى. ءبىراق قازداردى تەڭ ءبولىپ بەرە المايدى. سونسوڭ حان، باياعى جارلىنى شاقىرتىپ الىپ:

 «مىنا قازداردى سەن ءبول»، – دەيدى.

 جارلى، ءبىر قازدى الىپ حان مەن حانىمعا بەرەدى دە:

«سىزدەر ۇشەۋ بولدىڭىز»، – دەيدى، ەندى ءبىر قازدى ەكى بالاسىنا بەرىپ: 

— «سىزدەر دە ۇشەۋ بولدىڭىز»، – دەيدى.

تاعى ءبىر قازدى ەكى قىزىنا بەرەدى دە:

«بۇلار دا ۇشەۋ بولادى، مىنا قالعان ەكى قازبەن مەن دە ۇشەۋ بولدىم»، – دەيدى. 

سوندا حان:

«مىنە، ءادىل بولساڭ وسىنداي بول! – بىزگە دە تەگىس بەردى، ءوزىن دە ۇمىتقان جوق»، – دەپتى.

«بەرە بىلگەن، بولە بىلەر» دەگەن ماقال وسىدان قالعان ەكەن. حان جارلىعا تاعى دا قازىناسىنان كوپ سىيلىق بەرىپ قايتارادى، مىرزانى قۋىپ جىبەرەدى.

mazhab.kz

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار