نەمىستەر فاشيستىك گەرمانياداعى بالالىق شاق تۋرالى نە بىلەدى، كىمنىڭ ەسىندە نە قالعان؟ جاقىندا «Kriegskinder» («سوعىس بالالارى») اتتى كىتاپ جارىق كوردى. وندا بالالىق شاعى سوعىسپەن تۇسپا-تۇس كەلگەندەر ءوز ەستەلىكتەرىن ايتىپ بەرەدى. كىتاپ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى، فوتوگراف فرەدەريكا حەلۆيگ ناسيستىك گەرمانيا كەزىندە ءومىر سۇرگەن ادامداردىڭ باستان وتكەرگەنىن بۇكپەسىز جازادى.

Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى كىتاپتان ءۇزىندى كەلتىرەدى.

بريتتا 1937 جىلى دۇنيەگە كەلگەن

«مەن بەرليندەگى كىشكەنتاي توعاندا ويناپ ءجۇردىم. سۋ بەتىندە ولگەن ايەلدىڭ ءمايىتى ءجۇزىپ بارا جاتقانىن كوردىم»، - دەپ ەسكە الادى دورتمۋندتە دۇنيەگە كەلگەن بريگيتتا.

ۆەرنەر، 1936 جىلى دۇنيەگە كەلگەن

«ءبىزدىڭ ۇيگە قارسى بەتتە ءبىر نەمىس اسىلىپ تۇرعانى ەسىمدە. ونى باعانعا اسىپ قويعان ەدى. نەمىس سوعىسقا بارماي، ەسكى عيماراتتاردا تىعىلىپ جۇرگەن. ول بىرنەشە كۇن جاتتى. ونىڭ اۋزى اشىق ەدى. ءبىز قىزىقتاپ، ونىڭ اۋزىنا تاس لاقتىرعانبىز. بىرنەشە كۇننەن كەيىن ونىڭ دەنەسىن الىپ كەتتى. ۇيگە كەلىپ تۇسكى اس ءىشۋىم كەرەك ەدى، ءبىراق لوقسىپ تاماق جەي المادىم».

«جول بويىندا مايىتتەر مەن جىلقىلاردىڭ ولەكسەسى جاتتى»

پەتەر، 1941 جىلى دۇنيەگە كەلگەن

«1945 جىلى مەنىڭ تۋعان كۇنىمدە مەن، انام، اجەم جانە تۋىستارىمىز شىعىسقا قاشتىق. جول بويىندا قازا تاپقان ادامدار مەن جىلقىلاردىڭ ولەكسەسى شاشىلىپ جاتتى.  ءبىز سارايدا، قيراعان فابريكادا، پويىزدا قوندىق. ءبىزدى بومبالادى. تۋىستارىمىزدىڭ كوبى مەرت بولدى. انام، اپكەم ۇشەۋىمىز عانا ءتىرى قالدىق. ءبىر كۇنى ورىستار كەلدى. اپكەم ليزبەت گيتلەردىڭ سۋرەتى بار ءۇنپاراق جاپسىرىلعان قوراپقا تىعىلدى. انام بالالارمەن بىرگە وتىردى. وسىلاي جاساسا، وعان ەشكىم تيىسپەيدى دەپ ۇمىتتەندى. ورىس ساربازى جەرتولەدەن شىعىپ كەلە جاتقاندا مەن ونىڭ شالبارىنان ۇستاپ، «اپكەمدى جايىنا قالدىر»، - دەپ ايقايلادىم. بۇل ارەكەتىم ءۇشىن ول ماعان ەشتەڭە ىستەمەدى.

«قاراما-قارسى تۇرعان ۇيدەن شۋ ەستىلدى. بارساق، توسەكتە اناسى مەن قىزى جاتتى. جالاڭاش، زورلانعان. ولاردى تاماعىنان پىشاقتاپ ولتىرگەن. مۇردەلەرىن باقشاعا كومدىك».

ۆولف-ديتەر، 1941 جىلى دۇنيەگە كەلگەن

« سيلەزيادان شۇعىل كەتۋ كەرەك ەكەنى راديودان حابارلاندى. ءبىز شىعىسقا قاشتىق. قارت ايەل بىزگە ۇيىنە تۇنەپ شىعۋعا رۇقسات بەردى. ونىڭ مىسىعى كوپ بولاتىن. ءبىز اس ءىشىپ وتىرعانىمىزدا مىسىقتار ۇستەلدىڭ اينالاسىندا سەكىرىپ، جاعىمسىز دىبىس شىعاردى. اجەم وعان قاتتى اشۋلاندى. ايەل ءبىزدى ۇيىنە قوندىرماي، قۋىپ شىقتى. ءبىز ەسكى شاحتاعا بارىپ تىعىلدىق. دابىل قاعىلعاندا ادامدار شاحتاعا قاراي جۇگىردى. شاحتاعا كوپ ادام جينالدى. شالىنىپ جىعىلعاندار بولدى. ولاردى ادامدار تاپتاپ كەتتى. مىسىقتار سول ارەكەتى ارقىلى بىزگە ءقاۋىپتى ەسكەرتكىسى كەلگەن ەكەن عوي».

«انامنىڭ ءىشى قاتتى اۋىردى. ول شىداپ جۇرە بەردى، ءبىراق كورشىم ونى اۋرۋحاناعا اپاردى. دارىگەرلەر ونىڭ سوقىرشەك ەكەنىن جانە اپپەنديكس جارىلىپ كەتكەنىن، تەك پەنيسيللين كومەكتەسەتىنىن ايتتى. ونى قارا بازاردان عانا الۋعا بولاتىن. اپكەم ءدارىنى تاپتى، ءبىراق تىم كەش ەدى. انام مەنەن ءبىر جۇتىم سۋ سۇراعاندا قالادا جىلاپ ءجۇرىپ سۋ ىزدەگەنىم ەسىمدە. انامنىڭ دەنەسى يىستەنە باستادى. كوپ ۇزاماي انام قايتىس بولدى».