قانت ديابەتى مەن سارىاۋرۋ الداعى ۋاقىتتا دا تەگىن ەمدەلەدى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. بۇل تۋرالى "الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى" كەاق باسپا ءسوز قىزمەتى مالىمدەدى.

حابارلاماعا سۇيەنسەك، قازىرگى تاڭدا مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى مەملەكەت باسشىسىنىڭ بيىلعى جولداۋداعى تاپسىرماسى نەگىزىندە كەپىلدەندىرىلگەن تەگىن مەديسينالىق كومەك پاكەتىن وڭتايلاندىرىپ جاتىر. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى  ماماندارى وڭتايلاندىرۋ شەڭبەرىندە ءبىرقاتار سوزىلمالى اۋرۋلاردى ديسپانسەرلىك ەسەپتەن ديناميكالىق باقىلاۋعا اۋىستىرۋدى كوزدەپ وتىر.  

ديناميكالىق باقىلاۋ جايلى

باقىلاۋدىڭ بۇل ءتۇرى پاسيەنتتەردىڭ تىكەلەي قاتىسۋىمەن جۇرگىزىلەدى. ياعني، پاسيەنت ەمحانا دارىگەرىمەن بىرلەسىپ، ءوز دەنساۋلىعىن كۇن سايىن باقىلاپ وتىرۋى ءتيىس. مۇنداي مەنەدجمەنتتىڭ جاقسى ناتيجە بەرەرى انىق. ويتكەنى، ول تيىمدىلىگى تومەن ديسپانسەرلەۋ جۇيەسىنە قاراعاندا اۋرۋدىڭ اسقىنۋ، مۇگەدەكتىكتىڭ كوبەيۋ ءقاۋپىن تومەندەتەدى. ماماندار بولجامىنشا،  اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا، دەر كەزىندە دياگنوستيكا جاساۋ مەن ەمدەۋگە دەن قويعاننان كەيىن ودان بولاتىن ءولىم-جىتىم كورسەتكىشى 25 پايىزعا قىسقارۋى ءتيىس. بىلايشا ايتقاندا، پاسيەنت بەلگىلى ءبىر ءومىر سالتىن ۇستانىپ، دارىگەر جازىپ بەرگەن دارى-دارمەكتەردى ۋاقتىلى قابىلداپ، دەنساۋلىق جاعدايىن باقىلاپ ءجۇرۋى ءتيىس. مىسالى، قان قىسىمىن، قانداعى گليۋكوزا مولشەرىن، سالماعىن ولشەپ، دارىلەردى تۇراقتى ءىشىپ تۇرۋى كەرەك.

اۋرۋدى باسقارۋدىڭ بۇل ۇلگىسى سوڭعى 3 جىلدا ەلىمىزدىڭ ءبىرقاتار وبلىستارىندا نوبايلى جوبا رەتىندە ەنگىزىلىپ، تيىمدىلىگىن دالەلدەپ ۇلگەردى. اتاپ ايتقاندا، اۋرۋلاردىڭ اسقىنۋ كورسەتكىشى ەداۋىر تومەندەدى. وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار سىرقاتتاردىڭ ءبىرقاتارى ديناميكالىق باقىلاۋعا كوشىرىلىپ وتىر.

قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا 13 توپتاعى اۋرۋ الەۋمەتتىك ناۋقاستار تىزىمىنە ەنگىزىلگەن. وڭتايلاندىرعاننان كەيىن ونىڭ سانى تورتەۋگە (4 توپ) دەيىن قىسقارتىلماق. ال، قالعاندارى ديناميكالىق باقىلاۋعا كوشىرىلمەك. اتاپ ايتار بولساق،  جاڭا تىزىمدە تۋبەركۋلەز، ۆيچ/سپيد، قاتەرلى ىسىك، مىنەز-قۇلىق پەن پسيحيكا جۇيەسىندەگى اۋىتقۋلاردى، ياعني، ەمحانا دەڭگەيىندە باقىلاۋعا كەلمەيتىن اۋرۋلاردى قالدىرۋ كوزدەلگەن.

وسىنىڭ نەگىزىندە سوڭى مۇگەدەكتىككە اكەپ سوقتىراتىن جانە وراسان زور دەموگرافيالىق شىعىن كەلتىرەتىن نەگىزگى سوزىلمالى اۋرۋلار ءتىزىمى جاسالدى. بۇل تىزىمگە ەنگەن سوزىلمالى اۋرۋلار ەلىمىزدەگى جالپى ءولىم-جىتىمنىڭ 70 پايىزىنىڭ سەبەپكەرى. سونىمەن قاتار، حالىقتىڭ 77 پايىزى وسى دەرتتەرگە شالدىققان. ولاردىڭ قاتارىندا سوزىلمالى ۆيرۋستى گەپاتيت، باۋىر سيرروزى، قانت ديابەتى، وتكىر ميوكارد ينفاركتى، جارالى كوليت، ارتەريالدى گيپەرتەنزيا، ريەۆماتويدتى ارتريت، برونحيالدى استما ت.ب. اۋرۋلار بار. بۇلاردىڭ ءبارى الداعى ۋاقىتتا ديناميكالىق باقىلاۋعا الىنادى. ءبىراق ولاردى كەپىلدەندىرىلگەن مەديسينالىق كومەك شەڭبەرىندە تەگىن ەمدەۋ توقتاتىلمايدى.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ديناميكالىق باقىلاۋعا الىنعان پاسيەنتتەر بۇرىنعىشا دياگنوستيكالىق قىزمەتتەردىڭ نەگىزگى تۇرلەرى مەن سالالىق دارىگەرلەر كونسۋلتاسياسىن دا تەگىن الا الادى. سونداي-اق، امبۋلاتوريا دەڭگەيىندە دارى-دارمەكپەن قامتۋ دا توقتاتىلمايدى.

ال پاسيەنتتىڭ سوزىلمالى دەرتى اسقىنىپ، اۋىر جاعدايعا دۋشار بولىپ جاتسا ءتيىستى مەديسينالىق كومەك مەملەكەت ەسەبىنەن كورسەتىلەدى. ءبىر سوزبەن، ديسپانسەرلەۋ تىزىمىنەن الىنىپ، ديناميكالىق باقىلاۋعا وتەتىن سوزىلمالى اۋرۋى بار پاسيەنتتەر مەملەكەت قامقورلىعىنان قاعىلمايدى دەگەن ءسوز.

الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلاردىڭ كوپ جاعدايدا الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايدان تۋىنداپ جاتاتىنى شىندىق. وعان شالدىققان ناۋقاستارعا الەۋمەتتىك قولداۋ كورسەتۋ قاجەتتىگى داۋسىز. تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ جاڭا نۇسقاسى ءاربىر ادامعا شۇعىل جانە العاشقى مەديسينالىق كومەك كورسەتۋگە، قوعامدىق ءمانى بار اۋرۋلاردى مەملەكەتتىك باقىلاۋعا الۋعا نەگىزدەلگەن. ال، تمككك پاكەتىنىڭ جاڭا ۇلگىسىمەن قاتار ەنگىزىلەتىن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ پاكەتى ونىڭ كەم-كەتىگىن تولىقتىرىپ، ازاماتتاردىڭ ءومىر ساپاسىن جاقسارتۋعا، ۇلت ساۋلىعىنىڭ ىرگەتاسىن قالاۋعا ىقپال ەتپەك. 

قورىتا ايتقاندا، تەگىن مەديسينالىق كومەك (تمككك) پاكەتى بۇرىنعىشا بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلادى. وعان قوسا، مەملەكەت 2020 جىلدان باستاپ 10 ميلليوننان استام ازاماتتى ساقتاندىرۋدى كوزدەپ وتىر. جەڭىلدىك بەرىلگەن توپتار اراسىندا 6،5 ملن استام بالا، 2،2 ملن زەينەتكەر، 740 مىڭنان استام جۇكتى ايەل مەن كوپ بالالى انا، 400 مىڭعا جۋىق مۇگەدەك بار.