كەلىنشەگى بۇل ءاننىڭ وزىنە ارنالعانىنان ءالى كۇنگە دەيىن بەيحابار

/uploads/thumbnail/20181107134903747_small.jpg

اۆتورلارى بەلگىسىز كوشە اندەرىن جيىستىرىپ، وڭدەپ، گارمونياسىن كەلتىرىپ، ءان قالپىنا ىڭعايلاپ، حالىققا (ءتىپتى اۆتورلارىنىڭ وزدەرىنە دەسەك تە بولار) تانىتىپ جۇرگەن دارىبايەۆتار ءانسامبلىن بۇگىندە بىلمەيتىن قازاق جوق. 80-جىلدارى ليريكالىق اندەرىمەن انسۇيەر قاۋىمنىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ الىپ، ەرەكشە ءبىر ستيلىمەن جارق ەتە قالعان ءانسامبلدىڭ جەتەكشىسى – تاماشا مۋزىكانت، بىرنەشە اسپاپتا قاتار ويناي الاتىن ۆيرتۋوز ماەسترو يبراگيم دارىبايەۆ بۇگىندە قازاق مەملەكەتتىك قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە اتىشۋلى «ايگۇل» انسامبلىنە جەتەكشىلىك ەتەدى. مۋزىكانتتار ديناستياسى تاسپالى كاسسەتا ارقىلى العاش «جاس جۇبايلار»، «نۇرلى ارمان»، «وق سياقتى»، «امان بول»، «ايتشى جانىم»، «سەندەي بولمايدى»، «سۇيگەنىمە»، «قىزىل گۇلىم-اي»، «قالاي ۇمىتايىن»، «سۇيەم سەنى»، «شوق گۇلدەر»، «تانىستىم مەن» سياقتى اندەرمەن تانىلدى. زايىبى ءاليا دا، ۇلى ساكەن دە، كەلىنى سۇلۋشاش تا، قىزدارى مەرۋەرت پەن گۇلدەن دە ونەر جولىندا.
دارىبايەۆتار تانىتقان اندەردىڭ ءبىرى – «ۇناتىپ ەم» («وق سياقتى») ءانى. اۆتورى شيەلىدە تۇرادى. باۋىرجان ىزتىلەۋوۆ. جاسى 60-تا. قۇمكەنتتە مۇناي كومپانياسىندا ءوندىرىس شەبەرى بولىپ قىزمەت اتقارادى. شىمكەنت حيميا-تەحنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى. باۋكەڭ سوزگە جوق، «ءاي، ونىڭ نەسىن ايتام، وتكەن ءبىر نارسە عوي...» دەپ ءان تاريحىن ەگجەي-تەگجەيىمەن بايانداۋعا ونشالىقتى قۇلىق تانىتا قويمادى.
– بۇل ءان 1982 جىلى تۋدى. وندا ستۋدەنت كەزىم. بالا كەزدەن ءوزىمنىڭ سىنىبىمداعى كۇلان دەيتىن قىزعا كوز قىرىمدى سالىپ جۇرەتىنمىن. سونداي سۇيكىمدى بولاتىن. اسىرەسە، مويىلداي قارا كوزدەرىن ايتساڭشى! «ءاي، ول ماعان قاراي قويماس» دەپ قويامىن كەي-كەيدە مۇڭعا باتىپ... ءارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، مەكتەپ بىتىرۋگە جاقىنداعان بەتتە ەبىن تاۋىپ ءسوز بىلدىرمەككە بەكىندىم، سەبەبى وقۋعا ءتۇسىپ كەتسە، وزگە جىگىتكە كوڭىلى اۋىپ، ماعان قاراماي، ايرىلىپ قالاتىنىمدى سەزدىم. ءبىراق، قانشا وقتالسام دا سەزىمىمدى بىلدىرۋگە ەش باتىلىم بارمادى. سودان مەن شىمكەنتكە، ول تاشكەنگە وقۋعا ءتۇسىپ كەتتى. ارمان بولعان وقۋعا تۇسكەنىمدى قايتەيىن، ساباق جايىندا قالدى، كۇندىز-تۇنى ويلايتىنىم – كۇلان. اقىرى سول ءقاۋىپ، تۋلاعان جۇرەك مەنى تاشكەننەن ءبىر-اق شىعاردى. كۇلاندى تەز تاۋىپ الدىم. مۇعالىمدەردىڭ وقۋىن وقىپ جاتىر ەكەن. بالا كۇنگىدەي شۇرقىراسا كەتتىك. قىدىردىق، مەكتەپ جىلدارىن ەسكە الدىق، «كۇلشەلى قالانىڭ» ءيىر-شيىر كوشەلەرىن ابدەن ارالادىق. بايقايمىن، اڭگىمە ماحاببات تاقىرىبىنا كەلگەندە، قىز جالت بەرىپ، باسقا اڭگىمە اۋىسىپ كەتە بەرەدى. ءتىپتى، «مەنى قايتەسىڭ، قىز كوپ قوي، كۇدەرىڭدى ءۇز» دەگەندەي كەيىپ تانىتىپ، ءۇمىتىمدى ۇزۋگە اسىقتى. نە كەرەك، سول جولى جۇرەك دۇرسىلىنە ەم تابا الماعان كۇيى، ناركۇمان كوڭىلمەن ەلگە قايتتىم...
ەندى بۇرىنعى بۇرىنعى ما، جۇرەگى قۇرعىر قاتتىراق دۇرسىلدەيتىن بولدى. تاشكەن جاقتان مارجانداي تىزىلگەن ارىپتەرىمەن ءۇشبۋ حاتتار كەلىپ تۇراتىن ەدى، ول دا تىيىلدى. «ۇناتپاي ما؟»، «الدە، بىرەۋدى تاپتى ما ەكەن؟»... سان ساۋال باسىمنان كەتەر ەمەس. گيتارا شەرتەتىنىم بار ەدى، جاتاقحانادا جاتىپ ىڭىلدايتىندى، الدەنەنى انگە قوسىپ تىنشۋ ىزدەيتىندى شىعاردىم. بىردە ۇيقىم قاشىپ، ءتۇن جارىمىندا گيتارانى قولعا الىپ، الدەبىر اۋەندى شەرتە باستادىم. تىلىمە ورالعان سوزدەردى اۋەنگە قوسىپ ايتىپ جاتىرمىن...

ايتقان ءسوزىڭ وق سياقتى،
جۇرەككە تۇسكەن شوق سياقتى،
سەنسىز، ءبىراق، ماعان باقىت جوق سياقتى...

جانىمدا بولمەلەس كۋرستاس دوسىم جاتقان. ءبىر قاراعاندا ۇيىقتاپ قالعان سياقتى ەدى، ورنىنان قارعىپ تۇرىپ:
– باۋىرجان، وسى ءاننىڭ ءسوزىن ماعان جازىپ بەرشى، ايتىپ جۇرەيىن، – دەپ جاتا كەپ جابىسپاسى بار ما؟
– دوسىم-اۋ، ويىما كەلگەندى انشەيىن ايتىپ جاتىرمىن، – دەسەم، قوياتىن ەمەس.
سوسىن «ءوزىڭ عانا ايت، ەشكىمگە بەرۋشى بولما» دەپ ەسكەرتىپ، شيمايلاپ ءسوز جازىپ بەرە سالدىم.

ۇناتىپ ەم جالعىز سەنىڭ،
ءمولدىر قارا كوزىڭدى.
ۇناتىپ ەم جانعا بەرمەس،
سۇلۋ نازىك ءجۇزىڭدى.

تابىلعانداي بولىپ ەدى
ارمانىم دا اڭساعان.
كەزدەسكەندەي بولىپ ەدى
سۇيگەنىم، سۇيگەنىم...
ايتقان ءسوزىڭ وق سياقتى،
جۇرەككە تۇسكەن شوق سياقتى،
سەنسىز، ءبىراق، ماعان باقىت جوق سياقتى.

نەگە كەتتىڭ سەن الىستاپ،
قينالدىم عوي جالعىز مەن.
ايتشى ءبىر ءسوز، جازشى ءبىر ءسوز:
«سۇيەمىن، – دەپ، – جانىم، مەن».

مىنە، وسىلايشا «ەشكىمگە ايتپايمىن» دەگەن دوسىنىڭ اۋىزىمەن ءان اۋىزبا-اۋىز ەلگە تاراپ كەتە باردى. كەيىن دارىبايەۆتار ءانسامبلى وڭدەپ، انگە قوستى. كوشە ءانى بوپ تاراعاندىقتان، سوزدەرىندە ءبىراز اۋىتقۋدىڭ بولعانى بايقالادى.
– كۇلاننىڭ تاعدىرى نە بولدى؟ – دەيمىن مەن دە سوسىن دەگبىرىم قالماي.
– ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەندە، كۇلاننان «وتكەندە رەنجىپ قالعان جوقسىن با؟ بىردەن جاۋاپ بەرۋگە يبا ساقتار قىز بالاسى ەمەسپىن بە، ويلانايىن» دەگەن مازمۇندا حات الدىم. سونداعى جۇرەگىم جارىلارداي قۋانعانىمدى كورسەڭ؟
– ءيا، ويلاندى ما، نە دەدى؟ – دەيمىن مەن دە تاقىمداپ، سوڭىنا جەتكەنشە اسىعىپ. 
– ويلانعانى سول، ءقازىر كۇلان ءبىزدىڭ ۇيدە. جەڭگەڭ!.. ءۇش ۇلىم مەن ءبىر قىزىمنىڭ اناسى.
مىنە، قىزىق! كەزدەيسوقتىق دەپ وسىنى ايت! عاشىق بولىپ ءوتۋ ماڭدايعا ماڭگى جازىلعانىمەن، تاعدىرلاردىڭ توعىسۋى – سيرەك كەزدەسەتىن جاعداي عوي. بۇل – ماحابباتتىڭ ءبىز تۇسىنە الماس تىلسىم ءبىر قۇدىرەتى!
– كۇلان جەڭگەمىز ءاندى ەسىتتى مە، ەندى سونى ايتىڭىزشى؟! – بۇل بىلگىمىز كەلگەن سوڭعى ساۋالىمىز ەدى.
– ءاندى ەستىپ ءجۇر. ءبىراق ول... بۇل ءاننىڭ وزىنە ارنالعانىن ءالى كۇنگە دەيىن بىلمەيدى. بالاۋسا شاقتىڭ اياۋلى ءبىر بەلگىسىندەي بوپ جۇرەگىمدە ماڭگىلىك ساقتالىپ قالسىنشى دەپ ۇيعارعان ەدىم... 

ب. سەردالى

قاتىستى ماقالالار