ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ رەسەيگە ءىسساپارى بارىسىندا ۆلاديمير پۋتين رەسەيلىك تەحنولوگيالارمەن اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋعا ۇسىنىس بىلدىرگەن ەدى. قۇرىلىسقا ىڭعايلى ورىن رەتىندە 1980 جىلدارى گيدروەلەكتر ستانسياسىن سالۋ جوسپارلانعان الماتى وبلىسىنداعى ۇلكەن اۋىلى تاڭدالعان-دى.

ۇلكەن اۋىلى 30 جىل بۇرىن وڭتۇستىك قازاقستان گيدروەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىس ماڭىنان قۇرىلعان. اتالمىش ايماق قورقىنىشتى ءفيلمنىڭ ءتۇسىرىلىم الاڭىن ەسكە سالادى: جارتىلاي سالىنعان نىساندار، ادامى جوق كوشەلەر، وسىمدىك وسپەيتىن تۇزدى الاڭقايلار.

ۋاعىندا ۇلكەن اۋىلىندا 10 مىڭنان استام ادام تۇرىپ، سول جەردە جۇمىس ىستەگەن. كەيىن كەڭەس ۇكىمەتى تاراعان كەزدە، ادامدار گەس سالىنبايتىنىن ءتۇسىنىپ، باسقا جاققا قونىس اۋدارا باستادى. ءقازىر ۇلكەندە بارار جەر، باسار تاۋى جوق، شاراسىز ادامدار عانا قالعان.

ۇلكەندە جوسپارلانعان ءىرى قۇرىلىستاردىڭ جولى بولمايدى.

1984 جىلى بۇل ايماقتا گەس سالۋ ماسەلەسى قاراستىرىلىپ، ءتىپتى، العاشقى قۇرىلىس نىساندارى دا بوي كوتەرە باستاعان ەدى. ارتىنشا كەڭەس ۇكىمەتى تاراپ، جوبا جوبا كۇيىندە قالدى.

2007 جىلى قازاقستان بيلىگى اتالمىش زونادا بالقاش جىلۋ ەلەكتر ستانسياسىن سالۋدى كوزدەدى. ءتىپتى، 2012 جىلى "بالقاش جەس" اق مەن Engineering Company Limited كومپانياسى كەلىسىمشارتقا قول قويعان. ءبىراق بىەلگىسىز جاعدايدا بۇل كەلىسىمشارت 2016 جىلى كۇشىن جويدى.

ءومىر سۇرۋگە بولادى...

ۇلكەننەن الماتىعا شاعىن اۆتوبۋستار اپتاسىنا ەكى باعىتتا ءۇش رەت قاتىنايدى. قالاعا تاڭەرتەڭگى ۋاقىتتا جەتۋ ءۇشىن جولاۋشىلار ءتۇن جارىمىندا جولعا شىعۋعا ءماجبۇر. الماتىعا دەيىن 360 شاقىرىم بولسا، اۋدان ورتالىعى ۇزىناعاشقا دەيىن دە وسى شامالاس قاشىقتىق.

ساپارلاس سەرىگىمىز نيكولاي "ءبىز قايدا بەت الساق تا، جول ازابىن تارتامىز" دەپ اڭگىمە باستادى. بۇل كەزدە ءبىزدىڭ اۆتوبۋس تاس جولداعى تەسىكتيەردەن "اياعىن" ازەر الىپ ءجۇرىپ كەلەدى.

- قۇداي بەتىن ءارى قىلسىن، ەگەر كىمدە-كىم قاتتى اۋىرسا، ءبىز ونى پريوزەرسكىگە (قاراعاندى وبلىسىنداعى قالا، ۇلكەنگە 130 شاقىرىم جەردە. رەد.) نەمەسە بالقاشقا الىپ باراتىن شىعارمىز. بالقاشقا دەيىن دە شامامەن 350 شاقىرىم جەر، ءبىراق ول جاقتىڭ جولى جاقسى، - دەيدى نيكولاي جولسەرىك.

ىشەك-قارىنىمىزدىڭ ورىنىن الماستىرعان اۆتوبۋستا اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ، اۋىلعا دا كەلىپ قالدىق. حالقى تىعىز ورنالاسقان، تىرشىلىگى قايناپ جاتاتىن اۋىلدىڭ ەڭسەسى سۇلىق كورىندى. ءتىپتى، تۇرعىندارى تاستاپ كەتكەن ەسكى ەلدى-مەكەنگە قاتتىراق ۇقسايدى. قاڭىراپ تۇرعان كوپقاباتتى ۇيلەر، قابىرعاسى كۇيرەگەن الاسا نىساندار، بالالار وينايتىن بوس الاڭقايلار...

جەرگىلىكتى تۇرعىندار وزدەرىنىڭ ءومىر داعدىسىنا ەتى ۇيرەنىپ كەتكەندەرى بايقالادى. سىرتتان كەلگەن ادامعا دا شاعىم ايتىپ جاتقاندارى شامالى. سوعان قاراعاندا، "كوزىڭمەن باقىلا دا، ىشتەي تۇسىنە بەر" دەگەنى-اۋ، شاماسى؟!

جەرگىلىكتى بيلىك بارلىق ماسەلەنى بىردەن شەشۋگە قاۋقارسىز، ارينە. تۇرعىنداردىڭ اتۋىنشا، اكىم – قاراپايىم ازامات. قاراپايىمدىلىعى سونشا، جاساعان ءىسى بەرگەن ۋادەسىنىڭ قولىنا سۋ قۇيا المايدى ەكەن-مىس.

حالىق نە دەسە دە، بارلىق جوسپارلار ءوز كەزەگىمەن جۇزەگە اسۋدا. تۇرعىندار العاشقى مەديسينالىق كومەك الۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلعان امبۋلاتوريا، ازىق-تۇلىك دۇكەندەرى، اسحانالار مەن ءدارىحانالار، مەكتەپ جانە بالقاشقا بالىق اۋلاي كەلگەندەر ات بايلايتىن قوناق ءۇي بار مۇندا.

"نەگىزى، ءومىر سۇرۋگە بولادى، - دەيدى تۇرعىندار. – شىنىن ايتقاندا، ءبىز ۇيرەنىپ كەتتىك".

ۇلكەن اۋىلىنىڭ اكىمدىگى كەزىندە ورتالىققا اينالۋى ءتيىس ورىندا تۇر. اكىمدىك نىسانىنان كەيىنگى ءۇي – اۋىلدىڭ ەڭ شەتكى نۇكتەسى. مەملەكەتتىك مەكەمە بۇرىنعى جاتاقحانادا ەكەن. ماڭدايشادا ىلىنگەن مەملەكەتتىك تۋ عانا نىساننىڭ اتىن ايعاقتاپ تۇرعانداي.

اكىم قىزمەتىندەگى ازامات – بولاتتاي راحىموۆپەن ءبىز تۋرا ەسىك الدىندا جولىقتىق. ميكروفون مەن كامەرانى بايقاعان اكىم سۇحبات بەرۋگە بىردەن ىڭعاي ءبىلدىردى. سوعان قاراعاندا، اەس سالۋ قاۋەسەتى شىققالى بەرى بۇل جەرگە جۋرناليستەر تابانى كوپ ءتيىپ، باسشىنى سۇحباتقا مىقتاپ ۇيرەتكەن سەكىلدى.

بۇل جەردە بۇرىن ەشتەڭە بولماعان. ءقازىر ءۇش بالىق زاۋىتى جۇمىس جاساپ تۇر. ونىڭ ەكەۋىندە ەۋرونومەر (ءونىمنىڭ ەۋروپالىق نارىقتا ساتىلۋىنا قۇقىق بەرەتىن ستاندارت. رەد.) بار. ءقازىر ستانسيا ماڭىندا 80 ادام، بالىق زاۋىتتارىندا 200 ادام جۇمىس جاسايدى. جامبىل وبلىسىندا باريت وندىرىلۋدە، سول جەردە 50 ادام، ال سەمەنت زاۋىتىندا 50 ادام جۇمىسپەن قامتىلعان. قالعاندارى اۋىسىممەن باسقا قالالاردا جۇمىس جاسايدى، - دەيدى ۇلكەن اۋىلىنىڭ اكىمى بولاتتاي راحىموۆ.

ال اۋىل تۇرعىندارى بۇل قۇرىلىستىڭ جوبا كۇيىندە ەمەس، ءىز جۇزىندە جۇزەگە اسۋىن اسىعا كۇتۋدە. ولاردىڭ ايتۋىنشا، ايماقتا اەس سالىنسا، ولارعا جۇمىس تابىلىپ، جول ءتۇسىپ، الەۋمەتتىك احۋال جاقسارار ەدى-مىس.

پەتر تروسەنكو

اۋدارعان: ادىلەت مادەنيەت