2015 جىلى Time جۋرنالى ادامزات تاريحىنداعى ەڭ باي ادامداردىڭ ءتىزىمىن جاريالادى. بۇل تىزىمگە شىڭعىس حان، بيلل گەيتس، روكفەللەر سىندى شىرىگەن بايلاردىڭ قاتارىنان يوسيف ستالينگە دە ورىن تابىلىپتى. ول مۇنداي دارەجەگە قانداي بايلىعىمەن كوتەرىلىپ ءجۇر؟ انىقتاپ كورەلىك.

مەملەكەتتىك قامتاماسىز ەتۋ

ستالين ومىرىندە وزىمەن بىرگە قولما-قول اقشا ۇستاماعان ادام. ونىڭ كوپسالالى ساياجايلارى، پاتەرلەرى، ىشەتىن اسى، ءۇي قىزمەتشىسى، كيەتىن كيىمى، جيھازدارى، ءبارى-بارى مەملەكەت قازىناسىنىڭ ەسەبىنەن الىنىپ وتىرعان. ءتىپتى، ستالين قاراقان باسىنىڭ قامىنا مەملەكەت قازىناسىنان قانشا قاراجات ءبولىنىپ جاتقانىن دا بىلمەدى.

ءبىر كۇنى يوسيف ۆيسساريونوۆيچ بورجومي ساياجايىندا دەمالىس ۋاقىتىن وتكىزىپ جاتقان كەزىندە وزىنە بۇرىننان تانىس گرۋزين ازاماتىن كەزدەستىرىپ قالادى. ەل بيلەپ وتىرعان تانىسىن كورگەن گرۋزين دە قارجى تاپپاي قينالعانىن ايتىپ قالادى. سول كەزدە ستالين ءوزىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن كۇزەتەتىن قىزمەتكەرلەردىڭ باس كيىمىن كوتەرىپ، سول جەردە 300 رۋبل جيناپ بەرگەن دەسەدى.

ستالين اقشانىڭ قۇنىن بىلمەگەن دەسەك تە بولادى. بۇل سوزىمىزگە ونىڭ قىزى سۆەتلانا الليلۋيەۆانىڭ مىنا ءسوزى دالەل.

"اكەم 100 ءرۋبلدى ريەۆوليۋسياعا دەيىنگى ۋاقىتتاعىداي ۇلكەن سۋمما كورەتىن. ماعان 2-3 مىڭ رۋبل بەرگەن كەزىندە ميلليون بەرگەندەي جاۋاپكەرشىلىك ارتۋشى ەدى".

جالاقىسى قانشا بولدى؟

مەملەكەتتىك قامتاماسىز ەتۋدەن بولەك اتىشۋلى ديكتاتوردىڭ تۇراقتى جالاقىسى بولدى. العاشىندا ونىڭ ايلىق تابىسى ەلدەگى ەڭبەكاقىدان ءۇش ەسە كەم ەدى. ءبىراق بيلىگىنىڭ سوڭىنا قاراي ونىڭ ءبىر ايداعى قالتاسىنا باساتىن قاراجاتىنىڭ كولەمى 10 مىڭ رۋبلگە جەتكەن. پاكەتكە سالىنعان اقشا ونىڭ جازۋ ۇستەلىندە جاتاتىن. تۋراسىن ايتقاندا، ستالين ول اقشاعا مۇقتاج ەمەس ەدى، ءتىپتى، قايدا جۇمسارىن دا بىلمەيتىن. ايىنا پارتياعا تولەيتىن 300 رۋبل جارنادان بولەك ول اقشانىڭ مۇرتى بۇزىلماۋشى ەدى-مىس.

سونداي-اق، ستالين جالاقىدان بولەك جازۋشىلىق ەڭبەگى ءۇشىن كولەمدى قالاماقى الىپ وتىردى. ونىڭ قالامىنان تۋعان كىتاپتار شەت ەلدەردە اۋدارىلىپ، باسىلىپ شىققان. دەمەك قالاماقى قۇنى دا وسال ەمەس.

قولما-قول اقشا جانە جيناق كىتاپشالارى

ستالين دۇنيەدەن وتكەندە ونىڭ مۇراگەرلەرىنە قالدىرعان قولجازبا، كيىم، ءۇي سىندى دۇنيەلەردەن بولەك 900 مىڭ رۋبل قولما-قول اقشا بولعان. ال كەيىننەن ارنايى ورگاندار ونىڭ بالالارىنا 30 مىڭ رۋبل قاراجاتى بار جيناق كىتاپشاسىن ۇستاتىپتى.

سونداي-اق، بۇل بۇكىل ستاليندىك بايلىقتىڭ ءبىر پۇشپاعى عانا دەيدى بىلەتىندەر. كولەسنيك ەسىمدى تاريحشىنىڭ ايتۋى بويىنشا، ديكتاتور دۇنيەدەن وزعاندا ونىڭ جەكە سەيفىنەن 3،5 ميلليون رۋبل جانە بۇل اقشانىڭ ءار ءتۇرلى شىعارماشىلىق ەڭبەكتەرى ءۇشىن العان قالاماقىسى ەكەنىن راستايتىن تۇبىرتەكتەر تابىلعان.

اۋدارعان: ادىلەت مادەنيەت