كونستيتۋسياعا سايكەس ءبىز 2016 جىلى پارلامەنت سايلاۋىن وتكىزۋ كەرەكپىز. ءبىراق جاڭا جىلدىڭ ەنۋىنە ەكى-اق اي قالسا دا، ەل اراسىندا ءماجىلىس تارايدى دەگەن سىبىس شىعا باستادى. الەۋمەتتىك جەلى پايدالانۋشىلار اراسىندا ءماجىلىستىڭ تاراۋىنا قاتىستى قىزۋ تالقىلاۋ مەن اششى مىسقىلدار دا پايدا بولدى. پارلامەنت سايلاۋىنىڭ كەزەكتەن تىس وتەتىندىگىنە حالىق وڭاي سەنە سالدى. سەبەبى، ءبىزدىڭ ەلدە كەزەكتەن تىس سايلاۋ وتكىزۋ سالتقا اينالىپ كەتكەن. ەكىنشىدەن، «اۋىل»، «پاتريوتتار» پارتياسىنىڭ ءتوراعالارى وزگەرىپ، مەلس ەلەۋسىزوۆ «جاسىلدار» پارتياسىن قۇرۋعا ارەكەت ەتىپ جاتىر. دەمەك، بۇل وقيعالاردىڭ بارلىعى سايلاۋ الدى ساياسي ناۋقانعا ابدەن –اق ۇقساپ كەتتى. پارلامەنت سايلاۋىنا قاتىستى ساۋال كتك-دا قىزمەت ەتەتىن ارىپتەستەرىمىزدى دە مازالاسا كەرەك، ولار دەپۋتاتتارعا ميكرافون ۇسىنعاندى قۇپ كورىپتى. الايدا قالاۋلىلاردىڭ جاۋابىنا جاعا ۇستاۋعا بولادى. ماسەلەن، ءماجىلىس دەپۋتاتى تۇرسىنبەك ءومىرزاقوۆ بىلاي دەيدى: «نەشە ءتۇرلى سوزدەر بار،ايەلدەر كۇللىسىن(بارلىعىن دەگەن ماعىنادا ايتىپ وتىرسا كەرەك. ات ) ايتىپ ءجۇر. سولاي ويلايمىن. ايەلدەر ايتسا، مۇمكىن سولاي بولاتىن شىعار؟ بولسا بولدى، قويماسا قويدى»
انىعىندا بۇل پارلامەنت دەپۋتاتى ايتاتىن جاۋاپ ەمەس بولعان. سەبەبى زاڭدى تالقىلاپ، ماقۇلداپ وتىراتىن ورىنداعىلار ايەل مەن ەردى ءبولىپ سويلەۋگە بولمايتىنىن قاپەرىندە جاقسىلىپ ۇستاۋعا ءتيىس ەدى. ەگەر حالىقتىڭ قالاۋلىلارى ءوز ارالارىنان شىققان اڭگىمەنى وسىلايشا جىنىسقا ءبولىپ وتىراتىن بولسا، ەلىمىزدىڭ باسقا قىزمەت سالاسىنداعى جاعداي قالاي ءوربىپ جاتىر؟ حالىق ءۇشىن ماڭىزدى ساۋالعا قالجىڭمەن جاۋاپ بەرۋ قانشالىقتى ورىندى؟ ول راس، ءبىزدىڭ تىلدىك قولدانىسىمىزدا «قاتىنوسەك» دەگەن تىركەس قالىپتاسقان. ۇلتتىق تانىمىمىزدا دا جەلدەي ەسكەن اڭگىمەنى جاقتىرماعاندا الگىندەگى تىركەسكە تەلە سالاتىنىمىز بار. الايدا، بۇل پىكىر ساياساتتا جۇرگەن حانىمدارعا اۋىر تيەتىنى ءسوزسسىز. سونىمەن، ءماجىلىستىڭ تاراۋى تۋرالى داقپىرتتى قالىپتى تىلدەگى ستيلمەن جەتكىزسەك-قاتىنوسەك. تاماشا ءتاسىل. ساياسات ساحناسىنان حالىققا قانداي دا ءبىر سامال سوقسا، ءشوپتىڭ باسى تەربەلسە، ەندىگى كەزەكتە سونداعى حانىمداردان كورىپ قانا وتىرا بەرەمىز بە؟ دەمەك، نازىك جاندىلار ساياساتتا دا «نازىك مىنەزىن» ۇستانۋدان تانبايدى دەگەن تۇجىرىم جاساۋعا تۋرا كەلەدى. ال، ءبىز ءجيى ايتا بەرەتىن گەندرلىك ساياسات قايدا كەتتى؟ گەندەرلiك ساياساتتىڭ نەگiزگi قاعيداتتارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىمەن كەپiلدiك بەرiلگەن ايەلدەر مەن ەرلەردiڭ تەڭ قۇقىعى مەن ەركiندiگiن بەلگiلەيدى ەمەس پە؟ ال، ساياسات وتباسى-وشاق قاسى ەمەس. وندا ايەلدەردى تومەندەتە سويلەۋ، ەر ادامنان كەم نەمەسە تەڭ دەپ پىكىر ءبىلدىرۋ ءسال قيىنداۋ شارۋا. اسىرەسە ماجىلىستەن جاقىندا عانا كەتكەن داريعا نازاربايەۆاعا بۇل پىكىر تىپتەن ۇناماعان بولار ەدى. ءسىز قالاي ويلايسىز، ەگەر ول جەردە داريعا نازاربايەۆا ءالى دە وتىرعان بولسا، ءماجىلىستىڭ تاراۋى، نەمەسە تاراماۋى تۋرالى داقپىرتتى وسىلايشا جانى نازىك ساياساتكەر حانىمدارعا سىلتەي سالاتىن با ەدى؟ الدە ءسال دە بولسا، بۇل پىكىردى ايتۋعا يمەنەتىن بە ەدى؟
اينۇر تولەۋ
پىكىر قالدىرۋ