مەديسينالىق ساقتاندىرۋ دەگەنىمىز نە؟ ول- دەنساۋلىق ساقتاۋداعى حالىقتىڭ مۇددەسىن الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ ءتۇرى، مەديسينالىق كومەك قاجەت ەتكەندە ساقتاندىرىلعان جاعداي بويىنشا ناۋقاسقا جيناعان قارجى كەپىلدىك بولادى.

نەگىزىندە مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ ەكى ءتۇرى بار. بۇل مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جانە ەرىكتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ. مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ مەديسينالىق جاردەمنىڭ ساپاسىن باقىلاۋدى قاراستىرادى، ونىڭ ماقساتى - مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ بازالىق باعدارلاماسىمەن جانە مەديسينالىق جاردەمنىڭ قولدانىستاعى ستاندارتتارىمەن كەپىلدەنىلگەن كولەمدە، ساپادا جانە شارتتاردا مەديسينالىق جاردەم الۋعا ازاماتتاردىڭ (ساقتاندىرىلعان) قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ. مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ دامىعان ەلدەردىڭ كوپشىلىگىندە بار جانە ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىعىن قورعاۋعا ارنالعان كونستيتۋسيالىق قۇقىعىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان. ال، ەرىكتى ساقتاندىرۋ ادامنىڭ قالاۋى بويىنشا عانا جۇزەگە اسىرىلادى. ءبىراق حالىقتىڭ بۇل ساقتاندىرۋ تۇرىنە كۇمانمەن قاراۋىنىڭ دا سەبەبى بار سياقتى. سەبەبى، 90-جىلدارى ەلىمىزدە مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ جولدارى قاراستىرىلعان، وسى ماقساتتا مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى قۇرىلعان بولاتىن. الايدا، قور باسشىسى ءوزىنىڭ قىزمەت دارەجەسىن پايدالانىپ، قور قاراجاتىن جىمقىرىپ، شەتەل اسىپ كەتكەنى بەلگىلى. ناتيجەسىندە مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ فوندى جۇمىسىن توقتاتادى، ال، حالىق مەديسينالىق ساقتاندىرۋسىز قالادى.  بۇل جاعداي ءالى دە ەل ەسىندە ەكەنى كۇمانسىز.

دەگەنمەن، كەيبىرىمىز ەرىكتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ  ءتۇرىن قولدانىپ ءجۇرمىز. ەلىمىزدىڭ بەلدى كومپانيالارى ءوز قىزمەتكەرلەرىن وسى جۇيە بويىنشا ساقتاندىرعان.  حالىق بۇل جۇيەنىڭ ءتيىمدى ەكەنىنە كوز جەتكىزىپ كەلە جاتقان سياقتى. ءبىراق ءبارى ەمەس. سوندىقتان ءالى دە اعارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋ كەرەك.

ال، مىندەتتى ساقتاندىرۋ ەلىمىزدە 2015 جىلى ەنگىزىلمەك. ەلباسى ءوزىنىڭ كەزەكتى جولداۋىندا اتالمىش ساقتاندىرۋ ءتۇرىن جەتە زەرتتەۋ تۋرالى تاپسىرما دا بەرگەن ەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى بۇل جۇيە بويىنشا قىزۋ جۇمىستىڭ باستالىپ كەتكەنىن ايتۋدا. اتالعان ساقتاندىرۋ جۇيەسى قولدانىسقا ەنەتىن بولسا، ءاربىر ازاماتتىڭ ەڭبەك اقىسىنان ۇستالاتىن جارنا كولەمى ءۇش پروسەنت شاماسىندا بولادى دەپ بولجام جاساۋشىلار دا تابىلۋدا.

 مەديسينالىق مىندەتتى ساقتاندىرۋ ەلىمىزدە تامىرىن جايسا، ءبىزدىڭ ەش ۇتىلمايتىنىمىز ايقىن دەگەن پىكىردى ۇستانۋشىلار كوپ. سەبەبى، قازىرگى تاڭدا ءتۇرلى سىرقاتقا شالدىققان بۇلدىرشىندەر جان-جاقتان كومەك ىزدەپ، حالىققا الاقان جايۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىر. شەتەلدەردە وتا جاسالۋ تىكەلەي مەملەكەتتىك كۆوتا ارقىلى جۇرگىزىلەدى. كۆوتالار سىرقات بالالاردىڭ بىرىنە بۇيىرسا، ەندى بىرىنە جەتە بەرمەيدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بالا تۇرماق، ەرەسەك ادامدار مەديسينالىق ساقتاندىرۋدان وتپەيدى. الەمدىك تاجىريبەگە سۇيەنسەك، كوپتەگەن دامىعان ەلدەردە مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى وڭتايلى جولعا قويىلعان. ماسەلەن، گەرمانيا، فرانسيا، گوللانديا، اۆستريا، بەلگيا، شۆەيساريا سياقتى ەۋروپا ەلدەرىندە مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى قولدانىلادى.

ارينە، ممس-تىڭ ارقاسىندا ءبىز مەديسينا  سالاسىنداعى بارلىق كەمشىلىكتەردەن ارىلامىز دەپ ايتۋ قيىن. دەگەنمەن بۇل جۇيە الەۋەتتىڭ ءال-اۋقاتىن ءبىرشاما جوعارلاتۋدىڭ بىردەن-بىر جولى. دامىعان ەلدەردە سىرقاتتى ەرتە كەزىنەن انىقتاپ، ەمدەۋ جەتە قولعا الىنعان. ول ءۇشىن حالىق ءجيى مەديسينالىق تەكسەرىستەردەن ءوتۋى كەرەك. بۇل شارا اۋرۋدىڭ اسقىنۋىنىڭ الدىن الىپ، مۇگدەكتەردىڭ سانىنىڭ قىسقارۋىنا سەپتىگىن تيگىزبەك. اۋرۋدى ەرتە كەزدەن ەمدەگەن، اسقىنىپ كەتكەننەن كەيىن ەمدەگەننەن الدەقايدا ارزانىراق. دامىعان ەلدەردە قارجىلىق مۇمكىندىگىنە قاراماستان  حالىقتىڭ تورتتەن ءۇشى جالپى تاجىريبەدەگى دارىگەرلەردىڭ كومەگىنە جۇگىنسە، تەك قانا تورتتەن ءۇشى تار كولەمدى ماماندارعا جۇگىنەتىن كورىنەدى. ونىمەن قوسا، ناۋقاستار كوبىنەسە مەديسينالىق مەكەمەنى، دارىگەردى، قىزمەت كورسەتۋدىڭ باعالارىن تاڭداۋ قۇقىعىنان ايىرىلىپ جاتادى. بۇل اسىرەسە جەدەل كورسەتىلەتىن كومەك كەزىندە ءجيى ورىن الادى. ساقتاندىرۋ كومپانياسى بۇل كەزدە ناۋقاس پەن دارىگەردىڭ اراسىندا دەلدالدىق قىزمەت اتقارادى. ويتكەنى ءوزى دە پايدا كورۋ ءۇشىن ساقتاندىرۋ كومپانياسى ارزانداۋ قىزمەتتى تاڭدايدى. ­سەبەبى قورداعى قارجى مەديسينالىق قىزمەتتىڭ باعاسىن وتەۋگە ءارى پايدا تابۋعا جەتۋى كەرەك. دەگەنمەن، بۇل ساقتاندىرۋ كومپانياسىنىڭ ارزان جەردى تاڭداپ، ساپاسىز مەديسينالىق قىزمەتتى ۇسىنادى دەگەن ءسوز ەمەس. ويتكەنى تۇتىنۋشى قىزمەتتەن كىشىگىرىم بولسىن كىنارات تاپسا، تولەنگەن اقشانى ەكى ەسەلەپ قايتارۋعا تۋرا كەلەدى.

قازىرگى زامان جاڭا زامان. نارىق تالاپتارىنا سايكەس ءبىز جان-جاقتى ءبىلىم  جيناپ، زامان اعىنىمەن قاتار ءجۇزۋىمىز كەرەك. قاي ءتاسىل ءومىرىمىزدى جەڭىلدەتەتىنىن جەتە زەرتتەپ، ونى قولدانىسقا ەنگىزۋدىڭ جولىن تابۋىمىز قاجەت. سول جاڭاشىلدىقتىڭ ءبىرى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ. بۇل ءوز كەزەگىندە، مەديسينالىق قىزمەت كورسەتەتىن - مەديسينالىق مەكەمەلەردىڭ، ولاردىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ، جەكە ماشىقتانۋشى دارىگەرلەردىڭ ەڭبەگىنىڭ سانى مەن ساپاسىنا ناقتى باعا بەرۋگە مۇمكىندىك تۋدىرادى. باسقا جاعىنان، ناۋقاستار ەمدەۋ-پروفيلاكتيكالىق مەكەمە مەن ناقتىلى دارىگەردى تاڭداۋ قۇقىعى پايدا بولادى. بۇل مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى تاراپىنان ەمدەلۋشىلەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋمەن قوسارلانادى: ول مەديسينالىق قىزمەتتەر كورسەتۋدىڭ ساپاسى مەن كولەمىنە ساراپتىق باعا بەرە الادى، ەمدەۋ ناتيجەلەرىنە كىنارات-تالاپ تاعا الادى، ال قاجەتتىك كەزىندە ەمدەۋشى مەكەمەگە نەمەسە جەكە ماشىقتانۋشى دارىگەرگە ەكونوميكالىق سانكسيالار قولدانا الادى. جالپى العاندا، مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ دامۋى قازىرگى كەزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندەگى كەمشىلىكتەردى ازايتىپ، وسى سالاداعى جۇمىستى ءبىرشاما جۇيەلەۋگە جول اشادى.