Búgin Úkimet otyrysynda QR Premer-Mınıstriniń orynbasary – Aýyl sharýashylyǵy mınıstri A.Myrzahmetov aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý kartasynyń júzege asý josparlaryn baıandady dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi.
Málim bolǵandaı, aýyl sharýashylyǵynyń tıimdiligi agrarlyq qaıta óńdeýge baılanysty. Sebebi ol aýylsharýashylyq ónimderge suranys týǵyzyp, onyń qosymsha qunyn arttyra túsedi.
Osyny basa aıtqan Vıse-premer óz sózinde agrarlyq qaıta óńdeýdi damytýdyń ekonomıkanyń úshinshi modernızasıasynyń jobalyq sheńberi aıasynda 5,3% kóleminde AÓK-tiń jalpy ónimniń ortasha ósim yrǵaǵyn qamtamasyz etetinin atap ótti. Iaǵnı, onyń jalpy ónim ósimine ortasha jyldyq úlesi 50%-dy quramaq. Munyń ózinde aýylsharýashylyq ónimderdi qaıta óńdeý úderisi ósimdik sharýashylyǵy óndirisin 1,4%-ǵa, al mal sharýashylyǵyn 1,2%-ǵa arttyrady.
Sondaı-aq, ASHM tarapynan aýylsharýshalyq ónimderin qaıta óńdeýdi damytýdyń áleýeti men basymdyqtaryn anyqtaý úshin tanymal ǵalymdar men qaıta óńdeýshi kásiporyndar mamandary, «Atameken» UKP jáne oblystyq ákimdikter ókilderinen arnaıy jumys toby quryldy.
Sońǵy 4 aıdyń kóleminde keń aýqymdy taldama jumystary júrgizilip, el aýmaǵyndaǵy barlyq derlik kásiporyndardyń anketalary jasalyp, aǵymdaǵy múmkinshilikteri zerttep zerdeleýden ótti. Osynyń negizinde olardyń óndiristik ahýaly, qýattylyq deńgeıi, engizilý jyly, qural-jabdyq túri, júktelim men shyǵarylatyn ónim kólemi syndy tarmaqtary kórsetilgen málimetter bazasy ázirlendi.
Búgingi tańda qolda bar málimetterge qaraǵanda, respýblıka boıynsha 1 345 belsendi qaıta óńdeý kásiporyny bar.
Sonymen qatar, 435 kásiporynǵa usynylǵan qaıta óńdeýdiń 9 basym túri anyqtalyp naqtylandy. Atap aıtqanda, sút, et, teri, jún, maıly jáne astyq daqyldar, kókónister men jemister, qant qyzylshasy men kartop turǵylary nazarǵa alyndy. Osylaısha árbir oblys pen aýdan kesiminde qaıta óńdeý kásiporyndaryn ornalastyrýdyń kartasy daıyndaldy. Atalǵan qujatta aınalym qarajaty úshin nesıege qol jetkizý men aýylsharýashylyq kooperatıvteri arqyly shıkizat jınaý arqyly qolda bar qýattylyqtardy barynsha júkteý qarastyrylǵan. Osy qatarda jumys istep turǵan 80 qaıta óńdeý kásiporynyn jańǵyrtý men taǵy da jańadan 79-yn salý qarastyrylǵan.
Aıtalyq, sútti qaıta óńdeý boıynsha 148 kásiporyn jumys istep tursa, olardyń 41-i qaıta jańǵyrtýdy talap etedi. Al 42 shaǵyn kásiporyn 2021 jylǵa qaraı iske qosylýǵa tıis. Qazirgi tańda sút óńdeýshi kásiporyndardyń 60%-ǵa júktelip turǵanyn atap ótken jón. Al 2021 jylǵa qaraı olardyń júktelimi 80%-ǵa jetpek. Mine, osynyń esebinen sútti qaıta óńdeý kólemi 1,6 mln. tonnaǵa artyp, qaıta óńdeý úlesi 31%-ǵa jetpek.
Óz kezeginde, atalǵan sharalar sút ónimderi óndirisi kólemin 49%-ǵa arttyrýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar, irimshik ımportynyń kólemi 70%-dan 51%-ǵa, maı 37%-dan 17%-ǵa, súzbe 35%-dan 23%-ǵa tómendemek.
Dál osyndaı kórinis aýylsharýashylyq shıkizatynyń qalǵan 8 basymdyqqa ıe túrlerinde qylań berýde.
Qaıta óńdeý kartasyn júzege asyrýǵa ınvestısıalyq qajettilikti qanaǵattandyrý negizgi jáne aınalymdaǵy qarajat esebinen ınvestısıalyq sýbsıdıa, sondaı-aq, nesıeler boıynsha syıaqy mólsherlemesin sýbsıdıalaý tetikteri arqyly qamtamasyz etilmek.
Agrarlyq qaıta óńdeýdi damytý boıynsha sharalar júıesi tıisti taraptar turǵysynan qoldaý taýyp, quptalǵan jaǵdaıda (Agrarlyq qaıta óńdeý kartasy) ASHM bekitilgen tártipke sáıkes AÓK-ti damtýdyń 2017-2021 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyna ózgerister engizedi.
Qazirdiń ózinde «QazAgro» men «Báıterek» holdıńteri arasynda ózara úılestirilgen ınvestısıalyq saıasat pen agrarlyq qaıta óńdeý jobalaryn iske asyrý boıynsha memorandýmǵa qol qoıyldy.
Úkimet otyrysynyń sońynda arnaıy brıfıń ótkizilip, onda Vıse-mınıstr R.Qurmanov BAQ ókilderiniń aýylsharýashylyq shıkizatyn qaıta óńdeý máseleleri boıynsha saýaldaryna jaýap berdi.
