Kez kelgen tirshilik ıesi ómir súrý úshin ózine qorek izdeıdi, ıaǵnı tamaqtanady. Adam balasy da ómir súrý úshin tamaqtanady, sondyqtan qazaq halqy «As  -adamnyń arqaýy» deıdi. Bárimizge belgili, zaman ózgerip, tehnologıa damydy, osyǵan oraı bizdiń tutynatyn taǵam túrleriniń sanyda artty. Osy oraıda, taǵamdy qanshalyqty oryndy tutynamyz degen saýal týyndaıdy.

Qazirgi kezde dúkenderden qalaǵynymyzsha  álemniń túkpir- túkpirenen keletin túrli jemister men daıyn taǵam ónimderin satyp ala almyz. Sol sıaqty, meıramhanalar men dúńgirshikterge baryp dámi til úıiretin jyldam ázirlenetin taǵamdarǵa tapsyrys berip nemese úıge aldyrta alamyz. Biraq, densaýlyǵymyz jaqsy jáne uzaq ómir súrgimiz kelse, olardy oryndy qoldana bilý kerek.

Sonymen, durys taǵamdaný úshin aldymen qazirgi kezdegi jyldam ázirlenetin taǵamdardan, ıaǵnı fastfýdtardan bas tarýymyz qajet. Onyń zıany men saldary týraly kóp aıtylyp jatqany belgili. Ekinshiden, jemis-jıdekterdi kóp qoldaný qajet. Árıne, onyń da mólsheri men sapasyn bilýimiz qajet. Sebebi, qazir shetelden tasymaldanatyn jemisterdiń quramynda olardy saqtaý úshin qosylǵan hımıalyq qospalar bolýy múmkin. Úshinshiden, kókónisterdi jıi qoldaný qajet. Dárigerler býǵa pisirilgen nemese durys qaınatylǵan kókónisterdiń paıdaly ekendigin aıtady. Tórtinshiden, kóp tamaq jemeý qajet. Dárigerler azqazannyń úshten bir bóliginiń bos bolýy as qortýǵa jaqsy áser etetindigin aıtady. Sondaı-aq, taǵamdy asyqpaı shaınap jegen paıdaly. Besinshiden, taǵamdardy ýaqytyly jeýimiz qajet. Máselen, keshke qaraı kóp tamaqtaný nemese maıly taǵamdar jeý durys emes. 

Qorytyndylaı kele, durys taǵamdaný úshin qazirgi kezde jıi kezdesetin jyldam ázirlenetin taǵamdardan bas tarý qajet. Eger múmkindik bolsa, olardyń ornyn ózimizdiń ulttyq taǵamdar qazy-qarta, qurt, irimshik jáne qymyz, qymyran, aıranmen  almastyrý qajet. Bul taǵamdardyń paıdaly ekenin bárimiz bilemiz. Sonymen qatar, azyq-túlik satyp almaı turyp, onyń quramymen tanysyp, qurarmyndaǵy zattardyń aǵzamyzǵa zıany joq ekenine kóz jetikizip alýymyz qajet. Sondaı-aq, «Aýrý – astan» degen pikirdi esten shyǵarmaı, joǵaryda aıtylǵan qarapaıym erejelerdi saqtap, ózimizdiń taǵamdaný mádenıetimizdi qalyptastyra alýymyz kerek.

Ýálıhan Dáýren,

Kımep Ýnıversıteti