Qaırat Altynbekovtiń aıtýynsha, bolashaq úı ıeleri páter salýshy kompanıalarmen erkin saýdalasa alady. Sonymen qosa, úıdi alýshy adam ıpotekany 25 jylǵa alýǵa mindetti emes eken.

«Baspana» ıpotekalyq basqarma uıymynyń tóraǵasy Qaırat Altynbekov «7-20-25» baǵdarlamasy boıynsha úı alýǵa nıetti adamdarǵa aqyl-keńesin aıtty, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi. Kompanıa basshysynyń sózine qaraǵanda, «Baspana» kompanıasy  osy ýaqytqa deıingi jumysy barysynda «7-20-25» baǵdarlamasy boıynsha qazaqstandyqtardy alańdatqan suraqtar men máselelerdi tizip shyqty.

«Eń qıyny jáne mańyzdysy – sheshim qabyldaý. Eger dıstansıanyń jartysyna jetip qoıǵan bolsańyz, sheginýdiń qajeti qansha? Tek alǵa qadam basyńyz. Páter izdep tabyńyz, qurylys kompanıalarymen satyp alý-satý jóninde kelissózder júrgizińiz, bankke qajetti qujattardy tolyq jınaýǵa tyrysyńyz. Eń bastysy kútýden qoryqpańyz. Bank sheshimi, úıdiń aıaqtalmaǵan qurylysy, páter kiltin almaǵanyńyz – túk emes. Biraz ýaqyt ótken soń qolyńyzǵa kilt alyp, ózińizdiń jeke páterińizge kirgende – ýaqyt degen túk bolmaı qalady. Bul – kútýge turarlyq dúnıe», - dep málimdedi Qaırat Altynbekov.

Sonymen qosa, Altynbekov bolashaq úı ıelerinen ıpotekalyq qaryzdarǵa da basa nazar aýdarýyn talap etti.

«Qaryz týraly kelisimge qol qoımas buryn, aı saıynǵy tólemdi tóleý alasyz ba, jaqsylap oılanyp alyńyz. Baǵdarlamaǵa qatysý úshin jetkilikti kiristiń bolǵany tıimdi. Ózderińiz de baıqaǵan bolarsyzdar, bankter aryz berýshilerdiń qatań baqylaıdy. Sebebi «7-20-25» baǵdarlamasynyń qarjylyq jaýapkershiligi memleketke emes, bankterge júktelgen. Bankter baǵdarlamalarǵa «nesıe boıynsha máselelerdi ózimiz sheshemiz» degen shartpen atsalysty. Sol sebepti, kez kelgen qıyndyqqa solar jaýap beredi», - dedi kompanıa tóraǵasy.

Onyń ústine, «7-20-25» baǵdarlamasynyń erejesine saı, jeke kásipkerler de qatysa alady. Alaıda, bank tarapynan qarjylyq jaǵdaıy qatań tekseriledi. Eger jeke kásipkerdiń tabysy joǵary ári jumysy turaqty bolǵan jaǵdaıda ǵana nesıe beriledi. Taǵy bir aıta keterligi, baǵdarlamaǵa qatysýshy bankterdiń bári derlik jeke kásipkerlerge nesıe bere bermeıdi.

«7-20-25» baǵdarlamasyna qatysý úshin BAQ-taǵy, áleýmettik jelidegi bar aqparatpen jiti tanysyp shyqqan jón.

«7-20-25» baǵdarlamasy turǵyndar arasynda, BAQ pen áleýmettik jeli arasynda asa tanymaldylyqqa ıe ári bárin qyzyqtyryp turǵan taqyryp. Ol jaıly jıi aıtady, maqtaıdy, synaıdy, talqyǵa salady. Áıteýir, báriniń aýzynda «7-20-25» baǵdarlamasy. Álbette, mundaıda naryqtyń da áseri jyldam. «7-20-25» baǵdarlamasy aıasynda turǵyn úı kooperatıvteri, qurylys kompanıalary, shaǵyn qarjylyq mekemeler, tipti jeke tulǵalar óz múddelerin alǵa tartýda. Árdaıym aqparatty jiti tekserip alyńyz. Baǵdarlama boıynsha ıpoteka bermeıtinder: qurylys kompanıalary, shaǵyn qarjylyq uıymdar, turǵyn úı kooperatıvteri, jeke tulǵalar. Tek bank-seriktesteri beredi. Siz artyq tólem jasamaýyńyz kerek», - dedi Altynbekov.

Qaırat Altynbekovtiń sózinshe, satyp alýshy adam úı salýshy kompanıalarmen saýdalasýdan qysylmaý kerek. Erkin saýdalasqan jón.

«Bankter nesıeleý ýaqytynda ádette táýelsiz baǵalaýshy usynǵan baǵaǵa baǵdar jasaıdy. Máselen, eger úı salýshy kompanıa páterdi 15 mıllıon, al baǵalaýshy 12 mıllıon dese, bankter  9,6 mıllıon teńgege nesıeleýge daıyn. Sonda 2,4 mıllıon – sizdiń alǵashqy tólemińiz bolmaq. Iaǵnı 12 mıllıon teńgeniń 20 paıyzy. Al qalǵan 3 mıllıon teńgeni qaıtemiz? Ondaı jaǵdaıda qurylys kompanıasymen saýdalasý kerek nemese basqa páter izdeńiz», - dedi ol.

Uıym basshysy budan bólek satyp alýshylardyń ıpotekany 25 jylǵa alýǵy mindetti emes ekenin aıtty.

«Azamattardyń kóbi «7-20-25» baǵdarlamasyndaǵy ıpotekalyq nesıeni tek 25 jylǵa beredi dep  oılaıdy. Bulaı oılaý – qate. 25 jyl – nesıeniń aqyrǵy merzimi. Alaıda eń qysqa merzimi de. Siz ıpotekany 1 jyl nemese 5, 10 jylǵa deıin alýyńyzǵa bolady. Merzimdi ózińiz belgileısiz. Bólip tóleý, bárin biraq tóleý jaǵy da sizdiń qalaýyńyz. Mundaıda aıyppul sanksıalary da, artyq tólemder de joq», - dedi Qaırat Altynbekov.

Aıta keteıik, bankter bıyl shilde aıynan bastap «7-20-25» baǵdarlamasy boıynsha ıpotekalyq nesıe berýdi bastap ketti. Al jeńildetilgen ıpotekany kimder ala alady? Bul saýalǵa QR Ulttyq bank tóraǵasy Danıar Aqyshev jaýap berdi. Aıtýynsha, ıpotekalyq baǵdarlamaǵa turaqty jumys bar kez kelgen adam qatysa alady. Alaıda ol azamattyń atynda baspana bolmaýy tıis. Jáne nesıe tarıhy da durys bolýy kerek. Budan buryn Elbasy «7-20-25» baǵdarlamasyn júzege asyrý úshin Ulttyq bank pen Úkimet birlesip jumys isteý kerek.

 «Ulttyq banktiń, ekinshi deńgeıli bankter men qor naryǵynyń múmkindikterin iske qosý kerek. Ulttyq bank keminde 1 trıllıon teńge qarjyny tartatyn arnaıy kompanıa quryp, ony bankterdiń joǵaryda aıtylǵan sharttaryna jaýap beretin jańa ıpotekalyq nesıelerin satyp alýǵa jumsaýy qajet. Baǵdarlamany júzege asyrý nátıjesinde mıllıon qazaqstandyq baspana alý múmkindigine ıe bolady», – degen edi Nursultan Nazarbaev.