Qazaqstandaǵy demografıalyq ahýal jaqsaryp keledi. Oǵan Qazaqstandaǵy ekonomıkalyq, áleýmettik jáne geografıalyq jaǵdaı áser etpeı qoımaıdy. Máselen, Almaty qalasyndaǵy turǵyndar sany artqan. Oǵan Almatyda jańa jumys oryndary kóp ekeni jáne halyqtyń ál-aýqaty artqany áser etip otyrǵany anyq. Oǵan qaladaǵy týý kórsetkishi, adamdardyń ortasha ómir súrý uzaqtyǵy men tabıǵı ósimniń artýyn qosyńyz.

Almaty qalasy turǵyndarynyń ósýine áser etken birneshe faktorlardy tizbektep shyǵaıyq. Almaty qalasy statısıka departamentiniń basshysy Qarǵulov Baǵlan Abaıbekulynyń qatysýymen ótken baspasóz konferensıada Qazaqstannyń ońtústik astanasyndaǵy ahýal talqylandy. eko

Búgin Almaty qalasy Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetinde baspasóz jıyny ótti. Oǵan Almaty qalasy statısıka departamentiniń basshysy Qarǵulov Baǵlan Abaıbekuly men buqaralyq aqparat qural ókilderi qatysty.

Baspasóz máslıhatynda  departamenttiń 2018 jylǵa arnalǵan esebi jarıalandy.

Baǵlan Abaıbekuly 2018 jyldyń qańtar men qyrkúıek aılary aralyǵyndaǵy Almaty qalasynyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń qysqasha qorytyndysy jarıalandy. Onda Almaty qalasy turǵyndarynyń turmys deńgeıi, eńbek naryǵy jáne eńbekaqy tóleý, bazardaǵy baǵalar, óńirlik ekonomıka, saýda, ekonomıkanyń naqty sektory, qarjy júıesi sóz boldy. Árqaısysyna jeke-jeke toqtalyp óteıik.

Eń aldymen Almaty qalasy turǵyndarynyń turmys deńgeıinen bastaıyq.

Bıyl, ıaǵnı 2018 jyldyń 2-shi toqsanynda ońtústik astana turǵyndarynyń jan basyna shaqqandaǵy ortasha tabysy – 139662 teńge bolǵan. Bul 2017 jylmen salystyrǵanda 7,6 % kóp. Bir jyldyń ishinde Almaty qalasy turǵyndarynyń tabystary 1,5%-ǵa  ósken.

Qala turǵyndarynyń ortasha jalaqysy -  204740 teńge. Bul 2018 jyldyń ekinshi toqsanyndaǵy kórsetkish. Bıyl Almatydaǵy jumyssyzdar sany - 49,6 myń. Bıylǵy esep oıynsha qaladaǵy jumyssyzdyń deńgeıi - 5,2%.

Almaty qalasynda jumyspen qamtý ortalyqtary qyzý jumys istep jatyr. Olar halyqty jumysqa ornalastyryp qana qoımaı, túrli mamandyq boıynsha, máselen, shashtaraz, dánekerleýshi, aspaz jáne t.b mamandyq boıynsha arnaıy kýrstan ótkizip, tipti shákirtaqyny da beredi. Tolyq kýrs aıaqtalǵannan keıin jumysqa ornalastyrady. Jumyspen qamtý ortalyǵy ókilderiniń aıtýynsha, olarǵa joǵaryda aıtylǵan maman ıeleri suratyp túrli kompanıadan ótinish keledi eken. Qazir, Almaty qalasyndaǵy jumyspen qamtý ortalyǵynda 9870 adam jumysqa ornalasý kezegin kútip otyr.

2018 jyldyń qyrkúıek aıy men 2017 jyldyń jeltoqsan aıyndaǵy tutyný baǵa ındeksin salystyrǵanda paıyzdyq kórsetkish - 103,4% boldy. Bıyl Almatyda azyq-túlik taýarlary - 2,5%-ǵa, azyq-túlik emes ónimder - 4,3%-ǵa, aqyly qyzmet - 3,6%-ǵa qymbattaǵan. Al ónerkásip óndirip otyrǵan ónimderdiń baǵasy - 2,7%-ǵa qymbattaǵan.

Endi Almaty qalasyndaǵy ekonomıkaǵa kóz júgirteıik. Bıyl birinshi jarty jyldyqta óńirlik ónim kólemi - 4 800,2 mıllıard teńge boldy.

JÓÓ Almaty qalasynda bir jylda 2,8%-ǵa ósti. Bıyl JÓÓ-da taýar óndirý -  7,6% bolsa, qyzmet kórsetý - 85,5%.

Almaty qalasy ınvestorlardy qyzyqtyrmaı qoımaıdy. Bıyl qańtar men qyrkúıek aılary aralyǵynda túrli salaǵa quıylǵan ınvestısıa - 488926,6 mıllıon teńge. Bul kórsetkish 2017 jylmen salystyrǵanda 18,5%-ǵa kóp.

Almaty qalasynda óz kásibin ashyp, halyqqa jańa jumys ornyn usynyp, el ekonomıkasyn jaqsartyp otyr. Byltyr 1 qazandaǵy kórsetkishterge sáıkes, Almaty qalasynda 122 919 zańdy tulǵa tirkelgen. Bul kórsetkish 2017 jylmen salystyrǵanda 5,5%-ǵa kóp. Al jumys eńbek etip jatqan zańdy tulǵa - 66 831. Onyń 65 370-i shaǵyn kásiporyn.

Bıyl qańtar-qyrkúıek aılaryndaǵy saýda kórsetkishi - 104,2%, 7499,3 mıllıard teńge. 2018 jyldyń 9 aıdaǵy bólshek saýda kólemi 2125,1 mıllıard teńge.

Ekonomıkanyń naqty sektoryna keler bolsaq, 2018 jyly qańtar men qyrkúıek aralyǵynda ónerkásip óndirisiniń kólemi - 639,2 mıllıard teńge. Bul kórsetkish 2017 jylmen salystyrǵanda 3,8%-ǵa artyq. Óńdeý ónerkásibi 4,2%-ǵa ósti. Al elektrmen jabdyqtaý, gaz ben aýa baptaý 5,9%-ǵa ósti. Sý, káriz júıesi, qaldyqty óńdeý, jóndeý men bólý - 21,3%-ǵa tómendedi.

2018 jyly 9 aıdaǵy aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń kórsetkishi - 5023,9 mıllıon teńge. Bul kórsetkish 2017 jylmen salystyrǵanda 3,4%-ǵa artyq.

Almaty qalasynda demografıalyq jaǵdaı jaqsaryp, halyq sany ósip keledi. Sáıkesinshe jańa úıler, joldar salynyp jatyr. Bıyl 9 aıda qurylysqa 220283,1 mıllıon teńge ketti. Bul 2017 jylmen salystyrǵanda 5,8%-ǵa kóp. Al kólik salasynyń aıqyn kólem ındeksi 101,2% boldy.

2018 jyly qańtar-qyrkúıek aılarynda júk aınalymy - 18 573 mıllıon teńge boldy. Bul 2017 jylmen salystyrǵanda 10,9%-ǵa kóp. Al jolaýshylar aınalymynyń kólemi - 29 464 mıllıard teńge. Bul 2017 jylmen salystyrǵanda 8,9% kóp.

Endi Almatydaǵy qarjy júıesine keler bolsaq, 2018 jyldyń ekinshi toqsanynda kásiporyndardaǵy qarjylyq nátıjesi 84,2 mıllıard teńgeni qurady.

Almaty qalasynda tabıǵı ósimniń bolýy, halyqtyń ómir súrý uzaqtyǵy joǵarydaǵy ekonomıkalyq, áleýmettik gúldenýdiń arqasynda bolyp otyr.

Almaty qalasynyń turǵyndar sany 2017 jylmen salystyrǵanda 3,2 paıyzǵa ósken. Bul jaıynda Almaty qalasynyń aýdandyq komýnıkasıa qyzmetiniń statısıka departamentiniń basshysy Qaraǵulov Baǵlan Abaıbekuly málim etken bolatyn.

Qaraǵulov Baǵlan Abaıbekulynyń aıtýynsha, Almaty qalasynyń demografıalyq jaǵdaıy turaqty. Jyl sanap Almatynyń demografıalyq ahýaly jaqsaryp keledi.

Bıyl 1 qyrkúıektegi halyq sanaǵy boıynsha Almaty qalasy turǵyndarynyń sany 1 mıllıon 839 myńǵa jetken. Bul kórsetkish 2017 jylmen salystyrǵanda 3,2 paıyzǵa kóp.

Baǵlan Abaıbekulynyń aıtýynsha, Almatynyń demografıalyq ahýaly turaqty. Almaty qalasy turǵyndarynyń sany Qazaqstandaǵy barlyq halyq sanynyń - 10 paıyzyn quraıdy. Demografıalyq ahýal boıynsha Almaty oblysy (11,1%) men Soltústik Qazaqstan oblysy (10,7%) kóshti bastap tur.

Aıta keteıik, 2018 jyldyń qańtar-tamyz aıynda júrgizilgen esep boıynsha qaladaǵy halyq sany  - 36936 adam. Onyń tabıǵı ósimi - 38,5% (14,2 myń adam), mıgrasıa - 61,5% (22,7 myń adam). 2017 jylmen salystyrǵanda halyqtyń tabıǵı ósimi 4,8%-ǵa, al mıgrasıa 27%-ǵa ósken.

2018 jyldyń qańtar-mamyr aılarynda 10,8 myń jup nekege turǵan. 4,7 myń jup ajyrasqan. 2017 jylmen salystyrǵanda  otbasyn quratyndardyń sany 2,3% azaıǵan. Al ajyrasý 9,1% kóbeıgen.

Resmı statısıka kórsetip otyrǵandaı, Almaty qalasynyń demografıalyq jaǵdaıy turaqty, kórsetkishter jyl sanap jaqsaryp keledi.

Almaty turǵyndarynyń sany 2017 jylmen salystyrǵan 3,2 paıyzǵa ósken. Almatynyń demografıalyq ahýalynyń jaqsarýyna birneshe faktor áser etip otyr. Soǵan bir kóz júgirtip óteıik.

Halyqtyń densaýlyq kórsetkishteri

QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev óziniń jyl saıynǵy halyqqa Joldaýynda ulttyń saýlyǵy – eldiń eń basty máselesi ekenin aıtqan. Onyń eń basty kórsetkishi - halyqtyń ómir súrý uzaqtyǵy.

Qazaqstannyń táýelsizdik jyldary Almaty qalasy turǵyndarynyń ómir súrý uzaqtyǵy 8 jylǵa artty. Ómir súrý uzaqtyǵy 68 jastan 76 jasqa (Qazaqstanda – 75 jas) ósken. Áıelderdiń ómir súrý uzaqtyǵy erkektermen salystyrǵanda álde qaıda joǵary. Áıelderdiń ortasha ómir súrý uzaqtyǵy – 79,2 jas bolsa, er adamdardiki – 72 jas.

2018 jyldyń qańtar-tamyz aılarynda byltyrmen salystyrǵanda týý kórsetkishi 4,7% ósken. Bıyl qańtar-tamyz aılaryndaǵy týý koefısıenti (1000 adamǵa) 18,1% boldy.

Eńbek statısıkasy

Elbasy aıtyp ótkendeı: «adam eńbekqor, óz isiniń mamany bolsa, jaqsy jalaqy alsa, óz isin ashyp, ony damytýǵa múmkindigi bolsa kirisi kóbeıedi».

2018 jyldyń 2 toqsanynda 15 jastan joǵary turǵyndardyń ekonomıkalyq belsendiligi 959,7 myńǵa jetken. Bul 2017 jylmen salystyrǵanda 23,5 myń adamǵa kóp. Ekonomıkalyq belsendilik - 68,3%.

Qalanyń ekonomıkasyn ósirý maqsatynda 910,1 adam jumys istedi. Jaldanyp jumys istegenderdiń sany - 840,2 myń, al paıyzdyq kórsetkish boıynsha - 92,3. Ózi kásibi barlar - 69 884. Paıyzdyq kórsetkish boıynsha - 7,7%.

Jumyssyzdar sany - 49 586. Paıyzdyq kórsetkish boıynsha - 5,2%.

2018 jyldyń 2 toqsanynda júrgizilgen esep boıynsha, jumys istemeıtin, ıaǵnı 15 jastaǵy jáne odan úlkender - 444,9 myń adam. 2017 jyldyń 2 toqsanynda 8654 adam (1,9%) bolatyn.

Almaty qalasy boıynsha 2018 jyldyń qańtar-maýsym aılarynda bir jumysshynyń (kishkentaı kásiporyndardy sanamaǵanda) ortasha jalaqysy - 194 322 teńge boldy.

Eń joǵary aılyqty qarjy salasynda eńbek etip júrgen jaldamaly jumysshylar alady. Olardyń jalaqysy -  424 752 teńge.

Eń tómengi jalaqyny densaýlyq saqtaý salasynda tómen jalaqy alatyn jaldamaly jumysshylar alady. Olardyń jalaqysy - 108 708 teńge.

Prezıdenttiń bıylǵy joldaýynda halyqtyń ál-aýqatyn kóterý, ıaǵnı ómir sapasyn arttyrý týraly aıtyldy.

2018 jyldyń 2 toqsanynda kiris bir adamǵa shaqqanda -  218774 teńge boldy. Eńbek qyzmeti - kiristiń negizgi bóligin (76,6%) alyp otyr. Al shyǵynnyń kóp bóligi azyq-túlik (47,5%) taýarlarynyń esebinen.  Shyǵynnyń tórtten bir bóligin basqa taýarlar (20,7%) alady. Shyǵynnyń 28,2% aqyly qyzmetke tıesili.

Halyq ekinshi toqsanda azyq-túlikti kóbirek tutynatyn bolǵan. Qant, kondıterlik ónimder (27,5%), balyq jáne teńiz ónimderi (26,9%), jemis-jıdek (18,1%), jumyrtqa (9,9%) jáne sút ónimderi  (9,5%).

Maıly  ónimderdi tutyný 18,7%  tómendegen. Kókónisterge degen suranys - 4,4%, nan ónimderin tutyný - 3,8% tómendegen.

Baǵa statısıkasy

Almaty qalasyndaǵy ınflásıa 2018 jyly 9 aıda 3,4% boldy. Onyń ishinde baǵa ındeksi 102,5% boldy.

Baǵanyń ósýine áser etken taýarlar: qant (22,0%), temeki (12,5%), sút ónimderi (7,4%). Al kókónisterge (32,7%), jarma ónimderi (8,8%), jumyrtqa (5,3%) degen suranys kerisinshe artqan.