Ejelgi Rım búgingi órkenıettiń negizin ǵasyrlar buryn qalap ketken óz zamanynyń ozyq memleketi bolǵanyn bilemiz. Rımdikter latyn álipbıin, arhıtektýranyń ozyq úlgilerin, ártúrli termınderdi oılap tapqan. Olar qoldanǵan tehnologıalar men ónertabystaryn kúndelikti ómirde paıdaǵa asyryp júrmiz. Qamshy.kz aqparat agenttigi alǵash ret Ejelgi Rım ımperıasynda oılap tabylǵan, qazirgi kúni adamzattyń ajyramas bóligine aınalǵan ónertabystar týraly aqparatty usynady.
Gazetter. Eń alǵash rımdikter "Acta Senatus" atty jazbalar jınaǵyn shyǵarǵan. Onyń qazirgi gazetten aıyrmashylyǵy, qarapaıym halyqqa qoljetimsizdigi edi. Ony tek senatorlar ǵana oqı alatyn, sebebi, memleket basqarý isine qatysty zań jobalary jazylatyn bolǵan. Biraz ýaqyttan keıin Ejelgi Rımde b.e.d 27 jyly alǵashqy qoǵamdyq gazet retinde "Acta diurna" shyǵa bastady.
Ortalyq jylý júıesi. Búginde kópqabatty úılerde ortalyq júıeden taraıtyn jylýdyń bar bolǵany úshin biz ejelgi rımdikterge alǵys aıtýymyz kerek. Olardaǵy jylý júıesi "gıpokaýst" dep atalǵan jáne kóbinde ortalyq monshalardy jylytý úshin qoldanylǵan.
Jol belgileri. Zamanaýı kólik júrgizýshileri kóshede jeńil ári jol erejesine saı ońaı jol taýyp júrýi úshin bizdiń zamanymyzǵa deıinge erada rımdikter jol belgilerin oılap tapqan. Olar óte úlken tastarǵa jol aıryqtaryn, olardyń qaıda aparatynyn belgilep qoıatyn bolǵan.
Graffıtı. Zamanaýı qabyrǵa sýretteriniń óneri «zamanaýı» deýge múlde kelmeıdi. Sebebi, qazba jumystary kezinde b.e.d. 79 jylǵa tıesili ataqty Pompeı qalasynyń ǵımarattarynyń qabyrǵalarynda graffıtı sýretteri tabylǵan.
Beton. Eń alǵash qazirgi zamandaǵy betonnyń balamasy Mysyrdan tabylǵanymen, Rım Respýblıkasynda qurylysqa qoldanatyn óte berik quımanyń qospasyn oılap tapqan. Ejelgi ınjenerler ony jasaý úshin teńiz sýyna ák pen janartaý kúlin aralastyryp, ony keptirgennen keıin, ǵımarattardyń qurylysyna nemese negizin qalaýda qoldanǵan.
Kesir tiligin jasaýdy da eń alǵash Rımdik medısınada qoldanǵan. Bul sózdiń túbiri «Caesar» ıaǵnı, Sezar degen sózden shyqqan. Aty aıtyp turǵandaı qazirgi kúnde qoldanylyp júrgen akýsherlik kómekti Sezar oılap tapqan. Qazir júkti ananyń ómirine qaýip tónetin bolsa kesir tiligin jasaıdy. Al, Sezar bul ádisti anasy ólim aýzynda jatqanda, sábıdi qutqaryp qalý úshin qoldanǵan.
Kýrerlik nemese jetkizýshi kompanıa. Mundaı qyzmet túri de eń alǵash Rımde ımperator Avgýstiń kezinde paıda bolǵan. "Cursus Publicus" dep atalǵan jetkizý qyzmeti mańyzdy aqparat pen zattardy adamdarǵa jetkizýmen aınalysqan.
Kópir. Osydan 2000 jyl buryn ejelgi rımdikter adamzat tarıhynda alǵash ret kópirli joldarmen júrgen, olar búkil Eýropa aýmaǵynda 90 myń shaqyrymnan astam kópir men tas jol salǵan. Joldardyń josparlanýy asqan dáldikpen, tapqyrlyqpen jasalǵandyqtan, olar osy kúnge deıin qoldanylyp keledi.
