Jastar máselesi – qazirgi tańda búkil álemdi tolǵandyryp otyrǵan suraq ekendiginen bastaý kerek shyǵar. Búginde álemde 1,8 mıllıardan astam adam 15-29 jas aralyǵyndaǵy jastar sanatyna jatady. Iaǵnı, jer sharynyń árbir tórtinshi turǵyny jastar qataryna kiredi degen sóz. Olardyń kóbisi damýshy elderdiń úlesine keledi. Jastar úlesiniń munshalyqty kóp bolýy buryn sońdy bolmaǵan jaǵdaı.
Qalyptasqan jaǵdaı jastar áleýetin paıdalanyp ekonomıkalyq damýǵa úlken jol ashady. Alaıda, munyń ekinshi jaǵy da bar ekendigin eskerý qajet: sonshama kóp jastardyń áleýmettik talaptaryn qanaǵattandyrý, bilim berý, jumyspen qamtamasyz etý sekildi máselelerdi sheshý qaıbir elge bolmasyn ońaıǵa túspesi ras. Sol sebepti, jastar máselesi qazirgi tańda álemdik deńgeıde ózekti bolyp tabylady.
Osy oraıda, bul Qazaqstandy da aınalyp ótpeıtinin aıtý kerek. Búginde, qazaqstandyq jastardyń sany 4 mln-ǵa jaqyndap keledi, al 2025 jylǵa qaraı 5 mln-nan asady degen boljam bar.
Buǵan deıingi kezeńderge qaraǵanda, qazirgi tańdaǵy jastardyń eki negizgi ózgeshelikterin aıtyp ketýge bolady. Birinshiden, búgingi jastar - tolyqtaı táýelsizdik jyldarynda qalyptasqan jastar. Ekinshiden, olardyń basym bóligi - ınternet zamanynda qalyptasqan jastar. Osylaısha, qazirgi jastardyń ómirge degen, tarıhqa degen, saıası jáne ekonomıkalyq úrdisterge degen kózqarastary, talaptary anaǵurlym ózgeshe. Memleket úshin osynyń barlyǵyn eskerip, týyndaǵan máselelerdi sheshe bilý, jastardyń saıası, rýhanı, áleýmettik talaptaryn qanaǵattandyrý óte mańyzdy ekendigin aıtqym keledi.
2019 jyldy jastar jyly dep belgileý osy baǵyttaǵy qadamdardy taǵy da bir naqtylap, tıimdi júzege asyrýǵa baǵyttalsa kerek. Ózderińiz kórip otyrǵandaı, ústimizdegi jyly jastardy tolǵandyratyn barlyq baǵyttar boıynsha jumysty kúsheıtý josparlanyp otyr – bilim berý salasy, densaýlyq saqtaý, jumyspen qamtamasyz etý, baspanamen qamtamasyz etý, jastardyń syrtqy elderge aǵylýyn toqtatý jáne basqalary da.
Endi eń bastysy – atalǵan baǵyttardaǵy is-sharalardyń qanshalyqty tıimdi júzege asyrylatynyn qadaǵalaý qajet. Tek alǵa qoıylǵan qadamdar sapaly jasalǵan jaǵdaıda ǵana jastardy tolǵandyratyn máselelerdiń ońtaıly sheshilýine qol jetkizýge bolady.
Jánibek Arynov
QR Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy qory janyndaǵy Álemdik ekonomıka jáne saıasat ınstıtýtynyń sarapshysy
