Sońǵy jyldary elimizde zań jobalardy talqylaýǵa qatysý úrdisi belsendi sıpatqa ıe bolýda. Qazir qoǵam tarapynan zańnama sapasyna da, mazmunyna da qyzyǵýshylyq jyl saıyn artyp kele jatyr.

Kezinde BAQ, din salasyndaǵy zańnamalaryna ózgerister men tolyqtyrýlar engizilgen de qoǵam tarapynan qyzý talqylaý boldy, ıaǵnı búginde zań joba halyq súzgisinen ótpeı qabyldanbaıdy degen sóz. Bul qoǵam úshin de, memleket úshin de jaqsy úrdis, sebebi, azamattardyń tarapynan saıası belsendilik artyp, qoǵamdyq baqylaý kúsheıe túsip, demokratıalyq prosedýralardyń keń taraýyn qamtamasyz etedi.

Mysaly, Fınlándıa memleketinde «OpenMinistry» kraýdsorsıngtik platformasynda Parlamentte talqylaýǵa túsken zań jobalaryna daýys berý prosedýrasy bekitilgen, ıaǵnı halyq zań jobany talqylaýǵa qatysady. 

Búginde elimizdiń ár aımaǵynda «Beıbit jıyndar ótkizý týraly» Zań jobasy qyzý talqylanýda. Qabyldanatyn Zań demokratıalyq serpilistiń aıqyn kórinisi dep tanyǵan jón. Qazaqstandaǵy mıtıńiler týraly zań 1995 jyly qabyldanǵan bolatyn, sol sebepti búginde saıası prosestiń qarqyndylyǵy men belsendiligin eskere otyryp, Memleket basshysynyń bastamasymen birqatar zańdar qaıta qaralýda. Zań joba aımaqtarda da, onlaın sarapshylar forýmdarynda da, halyqaralyq uıym ókilderiniń qatysýymen de elshilikter tarapynan da talqylaýdan ótti, ıaǵnı talqylaý, pikiralmasý deńgeıi joǵary boldy.

Bul zańnama Májiliste talqylanyp, endi kezekte Senatta qarastyrylýda. Senattyń bastamasymen zań jobaǵa birqatar túzetýlerdi engizý usynyp otyr.

Birinshiden, eń aldymen, beıbit jınalystarǵa uıymdastyrýshynyń qatysýshylardyń óz bet-álpetin jasyrmaýyn, onyń ishinde adamdy tanýǵa kedergi keltiretin kıim zattaryn jáne (nemese) ózge de quraldardy paıdalanbaýyn talap etý mindetin tolyq alyp tastaý usynylady. Bul shyn máninde, edáýir lıberaldy norma bolyp esepteledi, sebebi, bundaı zań normasy Eýropanyń birqatar memleketterinde oryn alǵan, mysaly, Avstrıa, Ispanıa, Germanıa, Shvesıa, Danıada bar.

Ekinshiden, Nur-Sultan, Almaty, Shymkent qalalarynda jáne oblys ortalyqtarynda pıketter, jınalystar, mıtıńiler úshin arnaıy oryndar sany qalanyń árbir aýdanynyń nemese qalanyń ortalyq bólikterinde keminde úsh bólikti quraýy tıis dep belgilensin.

Bul azamattardyń beıbit jınalystar ótkizýge konstıtýsıalyq quqyǵyn qamtamasyz etýge jáne memlekettik organdar estýge múmkindik beredi. Mysalǵa, Astanada arnaıy oryndar sany 12 – den kem emes, Almatyda – 24 – ten kem emes, Shymkentte – 12-den kem emes, Qaraǵandyda-6-dan kem emes dep usynylýda.

Úshinshiden, Senat tarapynan uıymdastyrýshylar men qatysýshylardyń densaýlyqty qorǵaýǵa baǵyttalǵan jeke qorǵaný quraldaryn paıdalaný quqyǵy /mysaly, medısınalyq maskalar/ sıaqty normany engizý qarastyrylǵan.

Jalpy, Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrligi tarapynan zań jobany talqylaýǵa qatysty jumys kúndelikti jalǵasýda, birneshe talqylaýdan ótýde, bul qalypty jaǵdaı, zań jobanyń jetilýine, sapaly qabyldanýyna múmkindik beredi. Zań jobany talqylaýda beıbit jınalystardy ótkizýge qatysty halyqaralyq tájirıbe, halyqaralyq sarapshylardyń, qazaqstandyqtardyń jáne úkimettik emes uıymdardyń pikirleri eskerildi.

Joldybalına A.S.

Qazaqstan Respýblıkasynyń

Prezıdenti janyndaǵy

Qazaqstan strategıalyq

zertteýler ınstıtýtynyń

bólim basshysy