– Mártebeli elshi myrza! Bizge su­h­bat berýge keliskenińiz úshin al­ǵy­symyzdy bildiremiz. Bizdiń elde elshilik qyzmetińizdi jaqynda ǵana bastapsyz. Kelgen qadamyńyz qut­ty bolsyn! Bizdi Qazaqstanmen qan­­shalyqty tanystyǵyńyz qy­zyq­tyrady.
– Taǵaıyndalǵannan keıin eń al­ǵashqy alǵan áserim – Qazaq­stan­nyń serpindi damyp kele jat­qan kórinisi boldy. Atap aı­tar bolsaq, Qazaqstannyń uzaq merzimdi ındýstrıalyq ár­ta­rap­tan­dyrý jáne ınovasıalyq damý strategıasy úshin ártúrli saıa­sat negizinde eldi ilgeriletip otyr­ǵany tańdanarlyqtaı. Ási­re­se, Astananyń 2017 jyly EKSPO-ǵa daıyndyq sharasyn júrgizý barysynda tez arada gúl­denip kele jatqanyna kýá bolý­damyn.
Óz basym, Qazaqstan halqy men koreı halqynyń uqsas­tyq­ta­ryna jyly shyraımen qa­raý­men birge, qazaqstan­dyq­tar­dyń da ko­reı telehıkaıasy men koreı mý­zykasyn unatyp, elimiz jaıly oń kózqarasta ekendigine qýanysh­tymyn.
– Byltyr elimizge prezıdent Pak Gyn Hıe hanymnyń resmı mem­lekettik sapary boldy. Sol kez­de eki eldiń arasynda birqatar mańyzdy qujattarǵa qol qoıyl­dy. Al Qazaqstanda koreılik «Sam­sýng», «Eldjı», «Húndaı», «Kıa» sekildi iri kompanıalar bu­rynnan jaqsy tanys. Osynyń bári eki eldiń ekonomıkalyq já­ne saýda baılanystaryna úlken septigin tıgizetini anyq. Osyndaı irgeli kom­panıalar elimizge alda­ǵy ýa­qyt­ta da kelýi qarastyrylǵan ba? 
– Koreı kásiporyndary Qa­zaq­standy ilgeriletý maqsatynda qar­qyndy ınvestısıa jasap otyr. Qazir Samsung, LG, Hyundai, SK, POSCO, KCC, Highvill, AsianaAirlines sekildi 250-ge jýyq kompanıa Qa­zaq­standa energıa resýrstaryn, zaýyt, ınfraqurylym, turǵyn úı qurylysyn jetildirý barysynda túrli salada qyzmet atqarýda já­ne sońǵy ýaqytta qarjy, densaý­lyq saqtaý salasynda da ınvestı­sıa saldy. 
Atap aıtqanda, eki el arasyn­daǵy Balqash jylý elektr stan­sasy, Atyraý munaı-hımıa ke­sheniniń qurylys jobasy jáne aǵymdaǵy aýqymdy ekono­mı­kalyq jobalardy birqalypty júzege asyrýmen qatar, ekijaqty tabysty ári ozyq ádister negizinde yntymaqtastyq qatynasty ornatýda belsendi túrde qyzmet atqarylyp jatyr.
– Ozyq tehnologıaǵa ıe, bız­ne­si jolǵa qoıylǵan Ońtústik Ko­reıa bizdi qatty qyzyqtyrady. Ási­rese, elderińizde orta jáne sha­ǵyn bızneske memleket tarapynan qamqorlyq pen qoldaý jaǵy qalaı, úlgi bolarlyq qandaı tájirıbe bar?
– Koreı úkimeti salyqtyq yn­talandyrý, kásipkerlik jáne venchýrlyq bıznesti qoldaý, ju­mys kúshin ıgerýdi qoldaý-zert­teý, qarjylyq jetildirý jáne qu­rylymdyq qaıta qurýdy qol­daý, ınvestısıalyq ilgeriletýdi qoldaý sekildi túrli salalardaǵy bastamalarǵa qoldaý kórsetýmen qatar, shaǵyn jáne orta bıznesti arnaıy qoldaý saıasatyn da júr­gizedi.
– Qazaqtar men koreılerdiń má­denıeti uqsas kórinedi. Siz al­ǵash­qy kúnnen beri ne baıqadyńyz? 
– Meniń oıymsha,Ońtústik Ko­reıa men Qazaqstandy mádenı turǵydan alyp qaracaq, otbasy jáne bala tárbıesi, úlkenge degen qurmet pen beıbitsúıgishtigi bir-birine qatty uqsas.
Osyndaı uqsastyqpen qatar, qa­zaq halqynyń koreı halqymen bet-kelbetiniń uqsastyqtary da ba­sym bolǵandyqtan, ózimdi elim­de júrgendeı sezinemin. 
– Buryn elshilik qyzmette bol­ǵan Pek Chý Hen myrza árdaıym qa­­zaqy ortada qazaqsha aman­dasý­shy edi. Ol kisi árdaıym resmı kesh­terde qazaqsha sóılep tańǵal­dyratyn. Muny aıtyp otyrǵan se­be­bimiz, Koreıada memlekettik qyz­mettegilerge ana tilin nemese qyz­metke baratyn eldiń tilin bilý min­dettele me?
– Shet tilin bilý qabilettiligi laýazymdy tulǵalar men dıplo­ma­t­tardan talap etiletin qabilet­tiń biri jáne sol shet tilin belgili deńgeıde bilý mańyzdy bolyp sa­nalady. Biraq sonyń ishinde eń mańyzdysy – ana tilińdi bilý. 
Mınıstrlik nemese qandaıda bir memlekettik organda jumys ja­saǵan jaǵdaıda, koreı tilinde túsindirip, koreı tilinde sóıleý qajet. Dıplomattar jumysyn ózge shetel tilinde atqarmaıdy. Dıp­lomat pen memlekettik qyz­metkerdiń atqaratyn qyzmetiniń basym bóligin: esepter, Word qu­jaty, strategıalyq maqalalar, josparlar, baspasóz habarla­ma­lary, derekter qurap, olardyń kópshiligi koreı tilinde jazylady. 
Shet elderdiń elshilikterinde qyz­met atqarǵanda, uıymnyń or­talyq mekemesindegiden góri shet tilin kóbirek qoldanady. Biraq bas­qa taraptyń aıtqan sózin uǵy­ný, anyqtama berý, sol aqparatty habarlaý, jazbasha jumystar – osynyń barlyǵy koreı tilinde atqarý qabiletine negizdelgen. 
Osyǵan baılanysty, Qazaq­standa memlekettik tilge úlken mán beretin Elbasy Nazarbaevtyń saıasaty óte mańyzdy ári qolaıly dep esepteımin.
CHO Óng Chon myrza 1958 jyly 1 naýryzda dúnıege kelgen. 
Bilimi – 1980 jyly Koreıa ýnıversıtetin Saıasattaný jáne halyqaralyq qatynastar mamandyǵy boıynsha bitirgen. 
1981 jyly Joǵary dıplomatıalyq qyzmette emtıhan tapsyryp, Syrtqy ister mınıstrliginde qyzmetin bastaǵan. 
1987 jyly maýsymda Belgıa koróldigindegi Koreıa elshiliginde ekinshi hatshy bolyp taǵaıyndalady. 
1996 jyly maýsymda Qytaı Halyq Respýblıkasy elshiliginde birinshi hatshy, 1999 jyly naýryzda QHR-da Shenán qalasyndaǵy elshilik ókildiginiń konsýldyǵynda keńesshi qyzmetin atqarǵan.
2001 maýsymda Syrtqy ister mınıstrliginiń Soltústik Shyǵys Azıa İİ bólimi, Azıa jáne tynyq muhıty isi boıynsha departament dırektory bolǵan. 
2002 jyly Avstralıalyq elshilikte mınıstr-arnaıy ókil bolyp taǵaıyndalady.
Osylaısha ǵumyryn elshilik qyzmetine arnaǵan, mınıstrlik qaramaǵynda da jaýapty jumystar atqarǵan CHO Óng Chon myrza 2015 jyldyń naýryzynda Ońtústik Koreıa Respýblıkasynyń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi bolyp taǵaıyndaldy. 
Uzaq jylǵy jemisti eńbegi úshin 1999 jyly jeltoqsanda qyzmettegi eńbegi úshin 4-klasty ordenmen marapattalǵan («Green Stripes»).
Otbasylyq jaǵdaıy – áıeli,  uly men qyzy bar. 
– Elordamyzda 2017 jyly óte­tin halyqaralyq EKSPO kór­mesinde óz ónimderi men jańalyq­ta­ryn kórsetýge nıetti koreı kom­panıalary bar ma?
– Ońtústik Koreıada qazirgi ýaqytta kásiporyndar arasynda Ekspo pavılony qurylysyna qatysýy jóninde talqylaý júrip jatyr. Atap aıtqanda, Samsýng Grýpp ozyq IT tehnologıalardy tá­jirıbe jasaýǵa múmkindik be­retin Pavılon qurylysy jó­nin­de keńesin usynady dep kútilýde. 
EKSPO-2017-niń negizigi taqy­ryby «Bolashaq energıasy» bolǵandyqtan, Koreıanyń kóp­tegen energetıkalyq kásiporyn­dary qatysady dep te kútilýde. Bo­lashaqta Koreı pavılony boıynsha naqty sheshim qabyl­danysymen, Koreıanyń jetekshi kompanıalary qatysýǵa daıyn­dyqtaryn bastap ketedi dep kú­tilýde.
– Koreı halqynda eńbek­qor­lyq qanynda bar ma, álde naryq­tyń talap etýinen qalyptasqan ádet pe? 
– Qazaq halqynan koreı hal­qynyń aıyrmashylyǵy – koreı­ler aýyl sharýashylyǵymen kóp­tep aınalysýynda. Koreıadaǵy aýyl sharýashylyǵy degen uǵym maýsym men ýaqytqa qaramaı, mindetti túrde atqarylýy kerek ju­mysty yjdaǵatpen oryndaý bo­lyp tabylady. 
1960  jylǵa deıin kedeı bol­ǵan ko­reı halqy 1970–80-jyl­da­ry eń­beksúıgishtikteriniń arqa­synda qysqa merzimde ekonomı­kalyq damý men ındýstrıalan­dyrý­ǵa qol jetkize aldy. Atap óter­lik qa­ǵıda – eńbekqorlyq qa­nymyzda bar qasıet.
– Jeke ómirińiz, hobbıińiz týraly bilýge bola ma?
– Áýestenetindeı dep aıtar­lyqtaı asa eshteńe joq, tý­ǵa­n­nan  álsiz bol­ǵan­dyq­­tan, bos ýaqytym  bol­sa, dene shy­nyq­tyrýmen aı­na­lysý­ǵa tyry­samyn. Qazir ja­sy­myz eseıgen­dik­ten, kúnine 4 sha­qyrym jaıaý jú­remin. Osylaı­sha jaıaý júrý áde­time aınalǵan se­kildi. 
Sonymen qatar jumystan tys ýaqytta kún­delikti jumys pen bolashaq jaıynda da oılanamyn. Bul psı­hıkalyq jáne fızıkalyq den­saýlyq úshin óte paıdaly dep esep­teımin. 
– Suhbatyńyzǵa raqmet. Ju­my­syńyzǵa tabys tileımiz!
Suhbattasqan 
Joldasbek DÝANABAI, Dastan AQASH

Derekkóz: Aıqyn-aqparat