Sońǵy jyldary Almaty «aqyldy» servısterdi engizý, JI-platformalardy damytý jáne ınovasıalyq ınfraqurylym qalyptastyrý baǵytynda aıtarlyqtaı ilgeriledi. Qala qalaı ózgerip jatqany jáne Almatynyń bolashaǵyn aıqyndaıtyn qandaı tehnologıalar týraly – qalanyń Sıfrlandyrý basqarmasynda aıtyp berdi.
Almaty Qazaqstandaǵy sıfrlyq transformasıa kóshbasshylarynyń biri mártebesin senimdi túrde saqtap keledi. «Aqyldy qalalar» ulttyq reıtıńinde megapolıs úshinshi jyl qatarynan ekinshi oryndy ıelenip, tek elorda – Astanaǵa jol beredi. Damý dınamıkasy áserli: sıfrlandyrý ındeksi 2022 jylǵy 62 baldan 2024 jyly 82 balǵa jýyq ósip, eldegi iri qalalar arasynda eń aıqyn ilgerileýlerdiń birin kórsetti.
Sıfrlandyrý basqarmasy mamandarynyń aıtýynsha, biryńǵaı sıfrlyq kontýrdyń qalyptasýy qalany basqarýdy jedel jáne naqty etip qana qoımaı, turǵyndardyń ómir sapasyn jaqsartýǵa, ákimshilik kedergilerdi azaıtýǵa jáne qajetti qyzmetterge qoljetimdilikti jyldamdatýǵa múmkindik beredi. Mamandar Almaty tehnologıalardy engizý aýqymy men qarqyny boıynsha óńirdegi ozyq megapolıster deńgeıine jaqyndaǵanyn atap ótti. Aldaǵy sıfrlyq transformasıa qalanyń tolyqqandy ınovasıalyq ortalyqqa aınalýynyń irgetasyn qalady.
Aqyldy qala is júzinde: kameralar, sensorlar jáne sıfrlyq platformalar
Almatydaǵy «aqyldy qala» – abstraktili túsinik emes, kún saıyn jumys isteıtin myńdaǵan elementterdiń júıesi. Qalalyq beınebaqylaý – negizgi komponentterdiń biri: 57 myńnan astam kamera ornatylǵan, olardyń kópshiligi beıneanalız jáne bet-álpetti taný tehnologıalarymen jabdyqtalǵan. Barlyǵy birigip qalanyń biryńǵaı qaýipsizdik kontýryn qalyptastyrady.
Derekterdi basqarýdyń ortalyq toraby – Sıtýasıalyq ortalyq. Munda joldardyń jaı-kúıi, kólik qozǵalysy, turǵyndardyń ótinimderi týraly aqparat jınaqtalyp, qalalyq ınfraqurylymdy damytý boıynsha usynystar ázirlenedi. Turǵyndar Umit.kz, kraýdsorsıngtik servıster jáne Open Almaty arqyly qalaǵa belsendi túrde keri baılanys beredi.
Kólik salasyndaǵy ózgerister de aıqyn: «Sergek» júıesi joldaǵy tártipti jaqsartty, al trafık analıtıkasy keptelisterdi boljap, marshrýttardy ońtaılandyrýǵa kómektesedi. TKSH salasynda ialma.kz portaly úı qyzmetterin áldeqaıda qoljetimdi ári ashyq etti.
Aldaǵy jyldary qalada ne kútiledi?
Almaty sıfrlandyrýdyń kelesi kezeńine daıyndalýda, ol qalalyq ómirdiń negizgi salalaryn qamtıdy. Josparda jasandy ıntellektke negizdelgen, tek tulǵalardy ǵana emes, tóbeles, ruqsatsyz saýda, kóshedegi qoqys jınalýy sıaqty jaǵdaılardy da avtomatty túrde anyqtaı alatyn ıntellektýaldy júıelerdi engizý bar.
Sonymen qatar, sensorlar jelisi keńeıtilip, ınjenerlik jelilerdiń sıfrlyq egizi jasalýda. Bul komýnıkasıalar jaǵdaıyn naqty ýaqyt rejıminde baqylaýǵa jáne kez kelgen aqaýǵa jedel áreket etýge múmkindik beredi. Intellektýaldy baǵdarshamdar kólik qozǵalysyn ońtaılandyrady, al ekologıalyq JI-modelder aýa sapasyn boljaıdy.
Mamandardyń pikirinshe, bul bastamalar tek jeke baǵyttardy jańǵyrtý ǵana emes, qalanyń tutas transformasıasy. Olar Almatyny yńǵaıly, qaýipsiz jáne ekologıalyq turaqty bolashaq qalasyna aınaldyrýdy kózdeıdi.
